Een ons-kent-ons-sfeertje alsof alles in Rotterdam koek en ei is
De wereld is klein, zeker in Rotterdam. Maandagavond vindt in debatcentrum Arminius een verkiezingsdebat plaats met Rotterdamse kandidaten voor de Tweede Kamer. Er hangt een vreemd ons-kent-ons sfeertje. Vincent Karremans (VVD, no.4) praat over de vraag of de klimaatdoelen belangrijker zijn dan de haven. Hij doet dat met Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA, no.32), waarmee hij jaren geleden in de havenstad een coalitie smeedde. Ze halen op het podium herinneringen op en noemen elkaar bij de voornaam.
De SP heeft Theo Coskun afgevaardigd. Hij is een echte oudgediende: hij zit al meerdere periodes in de Rotterdamse gemeenteraad en is nu de nummer 48 voor de Tweede Kamer. Wat schetst onze verbazing? Er loopt nog een Coskun rond: Pinar, een waterschapsbestuurder van de Partij voor de Dieren, de lijsttrekker voor de Rotterdamse gemeenteraadsverkiezingen van maart, de nummer tien voor de Tweede Kamer én de vrouw van Coskun.
In de zaal zit Agnes Maassen. Ze is de lokale fractievoorzitter van D66. Ze vertelt dat ze na de lokale verkiezingen van maart terug wil keren. Ze wil graag op plek twee, direct na lijsttrekker Chantal Zeegers. De kandidatenlijst is nog niet bekend, want de sollicitatiegesprekken zijn nog bezig. Maassen heeft toevallig net gisteren een gesprek gevoerd met de kandidatencommissie. Die wordt voorgezeten door senator en Kamerkandidaat Fatimazhra Belhirch (D66, no.8), die deze avond dan weer op het podium van Arminius staat.
Inhoudelijke leegte
Zoveel vriendjes en vriendinnetjes, hier moet inhoudelijk wel iets misgaan. We luisteren naar een debatje tussen Robert Tieman(BBB, no.12) en PvdD’er Coskun. Het gaat over de vraag of het Rotterdamse vliegveld dicht moet om er huizen te kunnen bouwen. Tieman legt uit dat het zeker een dag duurt om met de trein op de populairste vakantiebestemmingen te komen. De zaal wordt er onrustig van, maar Tieman heeft natuurlijk een punt: heel veel mensen vinden het vliegtuig handiger dan de trein.
We horen Tieman zeggen dat er in de regio al genoeg locaties voor woningbouw zijn en dat het vliegveld ook om die reden niet dicht hoeft. Vrijwel niemand kan direct inschatten of dat klopt, maar toch is de sfeer dat hij ongelijk heeft. Kijk de vox-popjes er maar op na die hier op een scherm worden getoond. Voorbijgangers zeggen dingen niet te weten, doen domme uitspraken of geven uiterst oppervlakkige, algemene antwoorden. Toch weet iedereen in deze zaal zogenaamd wel hoe het zit.
Dit geldt voor meer debatjes. Simon Ceulemans, alias ‘Ceul’ (JA21, no.5) wil dat de hypotheekrenteaftrek blijft bestaan en SP’er Coskun wil deze afschaffen. Ze komen met tegengestelde verwachtingen wat dit doet met de huizenprijzen. In de wereld van Ceul worden huizen voor starters onbetaalbaar, bij Coskun het omgekeerde. Hoe waarschijnlijk deze voorspellingen zijn, weet niemand. Opeens denk je: dit debat draait helemaal niet om de inhoud, maar om het ritueel.
Verkiezingen? Daar hoort nu eenmaal debat bij, hoe inhoudelijk zinnig of onzinnig zo’n bijeenkomst ook is.
Voorspelbaarheid troef
De meest positieve interpretatie van deze avond is dat bekende tegenstellingen nog eens aan bod komen en dat de partijen de rol spelen die ze vooraf is toebedeeld. De PvdD is voor groene maatregelen, BBB kan de natuur niets schelen, GroenLinks-PvdA denkt dat groen en groei prima samen kunnen gaan, daar heeft de VVD dan weer wat twijfels bij en het CDA zit in een soort compromisstand. Ondertussen klaagt Bij1 dat allerlei groepen niet serieus worden genomen en is de PVV thuisgebleven.
Er valt hier eigenlijk niets te leren, of je moet wel heel weinig van politiek weten. Dat is bij dit publiek niet het geval: hier zitten allemaal mensen die een heel duidelijke interesse hebben, zelf politiek actief zijn en de kandidaten min of meer persoonlijk kennen. Meest illustratief is dat er zeer enthousiast wordt geklapt voor personen waar niemand buiten deze zaal ooit van gehoord heeft. De aanwezigen hoeven niet te worden geïnformeerd, ze zijn het al.
Zullen we het in de woorden van wijlen Mark Hoogstad eens over ‘de stad van twee snelheden’ hebben? In Rotterdam Zuid zien we een extreme stapeling van problemen: verpaupering, criminaliteit, armoede, lagere levensverwachting, integratie, waar moet je beginnen? Er wordt al jaren in het gebied geïnvesteerd om deze hardnekkige problemen het hoofd te bieden, maar in Arminius valt het woord Zuid helemaal niet. Hier gaat het over het klimaat, het vliegveld en de hypotheekrenteaftrek.
Alleen het thema arbeidsmigratie raakt aan de ellende aan de andere kant van de Maas, maar dat verband merkt niemand op.
Representatief?
Voor de deur staat een flyeraar van Bij1. Het tekent het amateurisme van de splinterpartij: hier in Arminius komen wel politiek geïnteresseerden, maar ze hebben allemaal hun keuze al gemaakt. Hier komen vooral linkse en liberale Rotterdammers, vaak van relatief jonge leeftijd, allemaal uit het Noorden van de stad. Het is de typische groep die politieke partijen bevolkt waarvan rechts dan weer roept dat ze niet representatief zijn voor de bevolking. Dat klopt, maar net anders dan rechts ons wil doen geloven.
De echte vraag is natuurlijk of dit debat ook iets te maken heeft met de andere helft van de Rotterdamse bevolking, die helemaal niet aanwezig is. Het is het deel van Rotterdam waarvan iedereen weet dat de opkomst bij de verkiezingen er schrikbarend laag zal zijn, dat er niet of nauwelijks politieke kandidaten vandaan komen en waarvan geen bewoner ooit in Arminius is geweest. Dat immense probleem past niet bij een gezellig avondje uit van de Rotterdamse links-liberale elite.
Iedereen die niet op heeft gelet krijgt aan het einde van de avond nog een aanwijzing. De kandidaten mogen in twintig seconden iets zeggen over het afnemende vertrouwen in de politiek. Ze draaien een voor een verkiezingsslogans af, of algemene oplossingen die al talloze keren zijn gesuggereerd, maar nog nooit hebben gewerkt. Niemand lijkt op het idee te komen dat vertrouwen weliswaar voor iedereen een opgave is, maar dat het aan de andere kant van de Maas toch echt iets meer moeite kost dan hier.
We kunnen het volgende ritueel wel raden: na de verkiezingen een debat over de lage opkomst. Rara wat zou dat opleveren?
Beeld: Poster van Arminius (bewerkt). Rotterdams debat, verkiezingsbord op Museumpark, Rotterdam. Foto’s: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.