Hoe lang zal Lidewij de Vos nog Kamerlid zijn? Dat lijkt een gekke vraag: ze is lijsttrekker. Forum zal zeker een paar zetels binnenhalen en dus blijft ze na de verkiezingen in de Tweede Kamer. Dit is een soort ijzeren logica van de verkiezingen: als je op een kandidatenlijst staat, wil je verkozen worden, zeker als je een hoge positie hebt gekregen. Als je partij voldoende zetels haalt word je Tweede Kamerlid en dan zit je tot de volgende verkiezingen in het parlement. 

FvD heeft met die logica gebroken. De wisselingen bij de partij laten zien dat er eigenlijk geen peil op te trekken is wie er namens Forum in de Tweede Kamer zit. Er zijn zoveel wisselingen geweest dat velen zich slecht kunnen herinneren wie op welk moment voor de partij in het parlement actief was. Na de verkiezingen van 2023 kreeg Forum drie zetels, maar de hele top zes was kortere of langere tijd lid van het parlement. Dat werpt een schaduw vooruit hoe het kan aflopen met de nieuwe lijsttrekker. 

Totale willekeur 

De Tweede Kamer was nog maar net benoemd of er was bij FvD al een personeelswisseling. Freek Jansen was de nummer twee, maar zou tijdelijk vertrekken ten gunste van de nummer vier, Pepijn van Houwelingen. De reden zou de parlementaire enquête over het coronabeleid zijn. Van Houwelingen, zo suggereerde FvD, zou ontzettend belangrijk zijn voor dit onderzoek en de voor verhoor opgeroepen getuigen aan een kruisverhoor gaan onderwerpen. Helaas: deze redenering klopte al vanaf de eerste dag niet. 

Van Houwelingen zou Jansen een half jaar vervangen. Raar plan, want de corona-enquête duurt jaren en de openbare verhoren zouden niet in dat eerste half jaar plaatsvinden. Deze wisseling ging dus over iets anders. Je kon denken dat Jansen uit de gratie was bij partijleider Thierry Baudet en daarom zijn plek moest afstaan, maar ook dat klopt niet: hij bleef in het partijbestuur en staat de komende verkiezingen weer op plek vier. Nooit kwam er een verklaring waarom hij opstapte. Recht op wachtgeld had hij wel. 

Het bleek geen uitzondering: Thierry Baudet bedacht dat hij vaderschapsverlof wilde en liet zich een paar maanden door de nummer zes – de huidige lijsttrekker – vervangen. Ook Van Houwelingen nam verlof en werd dan weer vervangen door de nummer vijf, Ralf Dekker. Inmiddels is Van Houwelingen wederom weg, want De Vos moest weer de Tweede Kamer in. Conclusie: alleen Gideon van Meijeren heeft de hele periode sinds de verkiezingen in de Kamer gezeten. Zoals het hoort, zeg maar. 

Interne hiërarchie 

We zien hier dat Forum naar totaal eigen inzicht bepaalt wie er een zetel inneemt. Bij alle wisselingen had – op basis van de kandidatenlijst – Jansen terug moeten komen, maar dat gebeurde nooit. Meerdere mensen zagen af van hun plek, zodat Forum het Kamerlid kreeg dat de leiding wenste, met als meest recente voorbeeld De Vos. Formeel kwamen zowel Jansen als Dekker eerder in aanmerking. Bij Forum bepaalt de interne hiërarchie wie een zetel inneemt, niet de kieswet. 

Dat werpt een schaduw vooruit. Natuurlijk is De Vos nu lijsttrekker en mag zij de debatten en interviews doen, maar ze is sowieso niet de baas, want dat is het partijbestuur, met Baudet aan het hoofd. Dat hij op de kandidatenlijst op de tweede plek staat zegt wat dat betreft niets. Formeel kan De Vos zelf beschikken over haar zetel, maar de ervaring leert dat FvD’ers luisteren naar de baas, die bepaalt wie een zetel afstaat en wie er op die plek komt. Er is meestal toch wachtgeld. 

Dus wat moeten we denken van De Vos? Het zou zomaar kunnen dat Baudet binnenkort vindt dat het experiment met een andere ‘politiek leider’ is mislukt of om een andere reden ten einde moet komen. Dan vertrekt De Vos weer, hoort niemand wat de reden is en krijg je in de Tweede Kamer simpelweg iemand anders. Als je Forum aantrekkelijker bent gaan vinden omdat de partij een nieuw gezicht heeft, is er alle reden dat te heroverwegen. Niemand weet hoe lang De Vos Tweede Kamerlid zal – of mag – zijn. 

De persvoorlichter van FvD laat weten dat Freek Jansen twee maanden gebruik heeft gemaakt van wachtgeld. Zoals eerder op deze website is beschreven is deze claim helaas niet te controleren.

Beeld: Lidewij de Vos in de Tweede Kamer. Still uit de livestream. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.