Polarisatie loont. Hoe komen we er weer vanaf?
Er wordt heel wat geklaagd over polarisatie en dat levert al snel de vraag op wat je eraan kunt doen. Er is hoop: Kemal Rijken heeft zich in dit fenomeen verdiept en heeft er een boek over uitgebracht. Het heet: Verdeel en heers, hoe Nederland kan ontsnappen aan polarisatie. Zondagmiddag is de presentatie in Perdu aan de Amsterdamse Kloveniersburgwal. Aan belangstelling geen gebrek: de zaal zit vol. Rijken heeft een panel uitgenodigd om over polarisatie te komen praten.
Wat dit fenomeen is en welke gevolgen het kan hebben, leren we van Renske Leijten, oud-Kamerlid van de SP. Ze laat een stukje debat zien tussen haar en voormalig D66-Kamerlid Hind Dekker-Abdulaziz. De Tweede Kamer had besloten dat het kabinet in Brussel tegen de verdere ontwikkeling van een Europese digitale identiteit moet stemmen. Leijten verdedigt in het debat dit standpunt, Dekker-Abdulaziz zegt dat het kabinet niet tegen hoeft te stemmen.
Leijten meldt in scherpe bewoordingen dat het kabinet gewoon naar de Tweede Kamer moet luisteren, Dekker-Abdulaziz komt niet tot een overtuigend betoog. Tot zover het debat, dan nu de polarisatie.
Nare reacties
Je zou dit debatje kunnen zien als een normale parlementaire uitwisseling en dat is het ook. De polarisatie vindt pas na afloop plaats: er zijn nogal wat mensen die zich druk maken over de Europese digitale identiteit. Zij zitten vaak in de hoek van complotdenkers. Het fragment is wat dat betreft een veeg teken: het is uitgezonden door Blckbx, een zender die politiek wantrouwen zoveel mogelijk probeert aan te wakkeren. Het zwakke optreden van Dekker-Abdulaziz is vooral door deze kijkers opgemerkt.
Ze lieten van zich horen. Het D66-Kamerlid kreeg wekenlang enorme hoeveelheden online haat over zich heen. De buitenstaander denkt nog weleens dat je dat uit kunt zetten, maar dat is onzin, legt Leijten uit. Ook als je niet op sociale media kijkt, stroomt de haat gewoon jouw kant op, bijvoorbeeld via je mailbox. Zo kreeg een inhoudelijk en noodzakelijk debat een lelijk staartje. Kamerleden moeten de regering controleren, legt Leijten uit. Ze moest zich wel tegen het standpunt van Dekker-Abdulaziz uitspreken.
Al snel was elke relatie met de politieke inhoud verdwenen, zo leren we. Dekker-Abdulaziz was geen slecht Kamerlid, zegt Leijten: ze was een goed raadslid geweest in Utrecht, werd naar Den Haag gehaald, deed in de Tweede Kamer veel werk op de achtergrond en werkte vaak met haar samen. Ze deed vooral digitalisering, een onderwerp waarvan vaak wordt gezegd dat het meer politieke aandacht verdient. Hoe het afliep? Bij de verkiezingen van 2023 stond ze niet eens meer op de kandidatenlijst.
Weg inhoud
Zo werkt polarisatie dus: de politieke inhoud raakt buiten beeld. JA21-kandidaat Diederik Boomsma heeft zich er in zijn tijd als NSC-Kamerlid ontzettend aan gestoord. In Perdu kijken we een debat tussen premier Schoof en Laurens Dassen over een omstreden retweet van Fleur Agema. Het ging een uur lang nergens over, alleen over persoonlijke profilering. Tegelijk is polarisatie ook niet altijd slecht. Zo vertelt Leijten dat het ook nodig is om een thema überhaupt op de politieke agenda te krijgen.
Zonder media geen ophef en dus ook geen polarisatie, zo leren we. Senator Boris Dittrich (D66) vertelt dat de media helemaal geen interesse hebben in de Eerste Kamer en dus zie je daar nog echte inhoudelijke debatten. Die zie je in de Tweede Kamer ook nog steeds, vindt Leijten, die meteen toevoegt dat de media helemaal geen interesse hebben in verreweg het meeste Kamerwerk. Onder die voorwaarde kan inhoudelijk debat nog steeds. Extra bewijs hoe groot de rol van de media is.
We luisteren naar voormalig senator Hanneke Gelderblom (D66) die zegt dat het bij polarisatie niet meer gaat om het verschillen van mening, maar om het wegzetten van anderen. Volgens Rijken gaat het om ridiculiseren: gematigdheid en pragmatisme worden overschaduwd worden door extremisme en confrontatie. Zo levert deze middag een eerste idee op hoe we polarisatie kunnen verminderen: meer op de inhoud, minder op de man. Meer op politiek resultaat, minder op losse uitspraken.
Het zou zomaar kunnen dat het oordeel over voormalig Kamerlid Dekker-Abdulaziz dan heel anders uitvalt.
Bestel het boek van Kemal Rijken hier.
Beeld: Dekker-Abdulaziz in de Tweede Kamer. Still van YouTube. Onder: Panel in Perdu met Kemal Rijken, Diederik Boomsma, Renske Leijten en Boris Dittrich. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.