Een uitgever vinden, dat is soms een hele klus. Het aantal auteurs is enorm en uitgeverijen kunnen daarom scherp kiezen wat ze wel en niet publiceren. Dit is natuurlijk vooral het probleem van onbekende auteurs, niet voor Marjolein Faber. De oud-minister van Asiel en Migratie schreef een biografie en binnen no time had ze een uitgever: Prometheus, een van de grootste en bekendste van het land. Bij Paagman in Den Haag vlogen de exemplaren de eerste dag al de deur uit, zo wist de verkoper me te vertellen.

Met dit boek is overduidelijk iets aan de hand. Faber heeft zich laten zien als iemand die het niet zo nauw neemt met de waarheid, waarbij niet altijd duidelijk is of ze bewust liegt of dat ze simpelweg een verwarde geest is (of allebei). Ze verspreidde bijvoorbeeld Russische propaganda en loog over niet-bestaande borden bij Deense asielzoekerscentra waarop zou staan dat ‘er wordt gewerkt aan uw terugkeer’. Eigenlijk was deze neiging van Faber al ruim voor haar ministerschap bekend. 

Wat moet je met zo’n boek? Eigenlijk kunnen we de inhoud op voorhand niet vertrouwen. Zo verhaalt Faber zeer uitgebreid over problemen met asielzoekers in Ter Apel en gaat daarbij in op problemen met taxivervoer, dat door asielzoekers om onzinnige of onjuiste redenen zou worden aangevraagd. Het heeft er alle schijn van dat Faber er alles aan doet om asielzoekers als kakkerlakken neer te zetten en ze alles aan te wrijven wat ze maar kan. Rare uitgever die zoiets publiceert. 

Dieselen 

Over het ministerschap van Faber komen we maar weinig te weten. Ze dieselde flink door, zo benadrukt ze telkens. Zo probeerde ze de asielinstroom naar beneden te krijgen. Dat ging eigenlijk best goed, want er waren allerlei ideeën hoe dat zou kunnen, er was internationale steun en ga zo maar door. Alleen NSC lag overduidelijk dwars, wat ze illustreert met observaties uit de ministerraad, terwijl dat helemaal niet mag. Een opzetje voor de publiciteit, zullen we maar denken.

In haar boek kijkt Faber terug ‘zonder wrok’, lezen we op de achterflap, maar het werkje gaat wel erg vaak over ambtenaren die hun werk niet goed deden. Grosso modo deden de ambtenaren niet wat Faber wilde. Hier werkt de oud-minister actief mee aan het misverstand dat ambtenaren alles moeten doen wat een bewindspersoon wil, zoals haar streven om scherp geformuleerde tweets te versturen, een praktijk die botst met regels over zo feitelijk mogelijke overheidscommunicatie.

De grote vraag blijft wat Faber in al die maanden nou eigenlijk heeft bereikt, behalve een hoop ophef. Het gebrek aan resultaten hangt direct samen met haar neiging om in haar eentje de koers uit te zetten en door te drammen, ongeacht wetgeving, ambtelijke adviezen en dergelijke. In dit boek wordt actief het idee gepromoot dat als ambtenaren een voorstel niet haalbaar noemen, dat tegenwerking is. Nul reflectie op de vraag of de minister met een flexibelere houding haar doel sneller had bereikt. 

Een warme vrouw 

Inzichtgevend is dit boek overigens wel: Faber presenteert zich zoals we haar kennen. Ze is recht voor zijn raap, voor de duvel niet bang en staat voor wat ze vindt, hoe inhoudelijk onzinnig of onaangenaam dat ook is. Ze weet zelf ook dat ze lastig is, maar dat is eigenlijk een verdienste, zo lijkt ze te willen zeggen. Dat zou natuurlijk kunnen, maar ook hier mist reflectie op de vraag of deze houding meehielp haar doel te bereiken om het asielbeleid veel strenger te maken.

Faber prijst vooral mensen die inhoudelijk geen mening over haar werk hoefden te formuleren, zoals het ondersteunend personeel. Dan blijkt ze hartelijk en zo wil ze kennelijk het beeld van een uiterst koude minister nuanceren. Op straat kwam ze ook altijd mensen tegen die haar steunden. Toen ze nog geen minister was, voerde ze ook zelf graag actie tegen asielzoekerscentra, zo lezen we. Ze heeft haar kreupele paard ook nog behoed voor de slacht. 

Of het allemaal klopt is een raadsel, maar een ding is zeker: dit is hoe Faber de wereld ziet en hoe zij wil dat wij haar zien. Eigenlijk denk je: hier was iemand minister die beter aan de gemiddelde talkshowtafel had kunnen zitten: iemand met stevige opvattingen die niet getoetst hoeven te worden aan de werkelijkheid. Wat dat betreft is er goed nieuws: Faber zit binnenkort weer gewoon in de Tweede Kamer, een plek die tegenwoordig heel veel wegheeft van talkshowtafels waar je ongestoord kunt raaskallen. 

Beeld: omslag boek Marjolein Faber. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.