De herpositionering van JA21: wie vertelt het Nanninga?
Laten we het hebben over de uitstraling van JA21. Wat is dit voor partij? Hoe voelt die? Nu politiek steeds meer het domein van marketeers is geworden moeten we meer dan ooit denken in doelgroepen. Voor wie is de partij van Joost Eerdmans precies bedoeld? Wat vinden met name centrumrechtse kiezers van JA21? Laten we zeggen: mensen met een koophuis, twee kinderen, een auto voor de deur en twee fulltime banen, die een keer per jaar op wintersport gaan en binnenkort naar Frankrijk.
Dit is een hele grote groep kiezers. Zie hier het probleem van opiniepeilingen: ze geven een beeld van mogelijke zetelaantallen, maar bieden geen verklaring waarom partijen in de kiezersgunst stijgen of dalen. Er is een andere benadering nodig: praten met kiezers om ons in ze te kunnen verplaatsen. Een hobbelige methode vol onzekerheden, maar wel inzichtgevend. Als je dit doet, zie je in ieder geval een probleem bij de VVD: velen worden niet warm van Dilan Yesilgöz. Volop kansen voor JA21 dus.
De partij van Eerdmans heeft vooral geen imago: deze was lange tijd overbodig en stond sowieso op het punt van het politieke toneel te verdwijnen. Velen hebben zich nooit in de partij verdiept omdat dat helemaal niet nodig was. Voor een marketeer is dat een kans: JA21 is in marketingtaal ‘een ongeladen merk’: er hangt geen uitgekristalliseerd waardenpatroon aan en daar kun je dus nog een invulling aan geven. Hoe kan Nederland weten dat iets ‘JA21’ is, wat houdt dat in, waarom is dat zo en wat heb je daar eigenlijk aan?
Merktheorie
Er is een probleem met het idee dat partijen merken zijn. Een partij als JA21 is niet ontstaan omdat er een bepaalde niche in de markt openlag. De partij bestaat omdat er een antisemitisme-probleem was bij Forum, wat de leiding niet wilde aanpakken. Toen stapten tientallen FvD’ers op en verenigden zich in JA21. Het waren allemaal mensen die verder wilden met hun politieke carrière. Er zat geen geniaal marketingplan achter. Dat moet er eigenlijk alsnog komen.
JA21 heeft allerlei gezichten en die bepalen wat de partij zou kunnen zijn. De vraag is welke waarden en principes deze gezichten meebrengen, wie ze zijn en waar ze voor staan. Daar gaan we: Eerdmans is vooral een baantjeshopper, Nanninga een stevige opiniemaker die er geen probleem mee heeft grof uit de hoek te komen. De marketeer die hier een consistent partijmerk van wil bouwen heeft overduidelijk een probleem: Eerdmans is een soort allemansvriend op de rechterflank, Nanninga had zo bij de PVV gekund.
Inmiddels heeft JA21 een derde gezicht en dat maakt de puzzel niet eenvoudiger. Bij Nieuwsuur kwam Ingrid Coenradie niet erg kritisch uit de hoek over de islam. Dat kon op een afkeurende blik van Nanninga rekenen en dat is niet zo gek, want ze heeft haar halve carrière op islamkritiek gebouwd. De marketeer zit inmiddels met zijn handen in het haar: wat is het nou? Ik wil wel een gokje wagen: de potentiële doelgroep van JA21 is kritisch over migratie, maar niet bezig met de islam. Er zijn belangrijkere dingen.
Geen scherpslijperij
Mocht dat een vergissing zijn en de tweeverdieners maken zich wel druk over islamisering, zitten ze sowieso bij Wilders. Ergo: JA21 moet iets anders doen en dat is precies waar Coenradie voor staat: migratie-kritische politiek die net wat vriendelijker en realistischer is dan die van Geert, zonder ideologische scherpslijperij over het verplicht overnemen van islamitische waarden, de totale ondergang van de vrije meningsuiting en al dat soort zaken waar Nanninga al haar hele carrière columns over schrijft.
Eerdmans is een soort kameleon die prima met zo’n gematigder koers mee kan doen. Zo zie je JA21 veranderen in die partij die in Rotterdam al ruim twintig jaar populistisch rechts is, serieus meedoet aan het gemeentebestuur en waar zowel Coenradie als Eerdmans fractievoorzitter van waren. Leefbaar Rotterdam: een stevige rechtse partij met een nationalistische toon die nooit met meel in de mond praat. Maar ook een partij die het nooit zo bont maakt dat het onmogelijk wordt in een coalitie te stappen. Dat doen ze zelfs met Denk.
Even verder kijken: Leefbaar Rotterdam heeft een wethouder – Ronald Buijt – die een belangrijke rol speelde bij de opbouw van JA21 en de huidige fractievoorzitter stond de laatste keer hoog op de kandidatenlijst van JA21. Vraag: als Coenradie niet zo bezig is met de islam en Nanninga wel, wat is dan de koers? De marketeer ziet dat de Leefbaar-benadering al twintig jaar Rotterdams succes oplevert terwijl de columns van Nanninga het vooral goed doen bij een niche publiek.
PVV-imitatie
Met Nanninga is JA21 een PVV-imitatie, met Coenradie een soort Leefbaar Rotterdam. Rara welk geluid voegt in Den Haag het meeste toe en welke koers zou de meeste kiezers trekken, zeker gezien het feit dat de PVV allang bestaat? Tel daarbij op dat Nanninga weleens politici bij JA21 heeft weggejaagd en dat de peilingen stijgen door de komst van Coenradie, hoe terecht of onterecht dat ook is. Mag Nanninga de net gearriveerde kiezers weer wegjagen?
Je ziet de marketeer denken: Nanninga kan niet zoveel kwaad, want in een partij heb je meerdere stemmen. Ze zit lekker in de Eerste Kamer en daar staat de schijnwerper sowieso niet op. Mocht ze naar de Tweede Kamer gaan, raakt JA21 een senaatszetel kwijt omdat de eerstvolgende op de kandidatenlijst is afgesplitst. Dat kan alleen maar een extra reden zijn om Nanninga in de Eerste Kamer te houden en alle media-verzoeken voortaan door te geleiden naar Eerdmans en Coenradie.
Er is maar één kink in de kabel: in Nieuwsuur hoorden we Nanninga zeggen dat ze juist wel in de Tweede Kamer wil. Heel benieuwd hoe lang dat goed gaat.
Beeld: Annabel Nanninga, Joost Eerdmans en Ingrid Coenradie in Nieuwsuur. Screenshot van Twitter.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.