Het kabinet is gevallen en meteen is iedereen het nieuws van de dag ervoor vergeten: het vertrek van BBB-senator Robert Croll naar D66. Zoals u weet: totaal onbekende politici die opeens in het nieuws komen zijn een bijzonder fenomeen. We hadden allang kunnen weten wie Croll was, maar het interesseerde niemand iets en dus leidde hij tot maandag een anoniem bestaan. Nu gaat hij voortaan door het leven als iemand die de grootst mogelijke politieke overstap maakte: van BBB naar een partij die de veestapel wil halveren.

Bas Paternotte wist weer eens op kundige wijze de feiten op te snorren: Croll hield al eens een speech in de Eerste Kamer waarin hij meldde lid te zijn geweest van CDA, D66 en Volt. Allemaal partijen waar een gemiddelde BBB’er ver van wil blijven en dus vraag je je af: was dit bekend bij BBB? Het lijkt er wel op, want Croll deed in de Eerste Kamer nou niet voorkomen alsof hij dit verhaaltje voor het eerst vertelde. Zo komen we op de vraag wat hij eigenlijk bij BBB deed. De partij zwijgt in alle talen.

BBB was de grootste partij in de Eerste Kamer, maar is nu in twee weken twee senatoren kwijtgeraakt. De vorige wegloper – Eric Kemperman – is een eenmansfractie begonnen en meldde al eens sympathie te hebben voor FvD. We mogen dus aannemen dat de partij van Baudet hem wel naar binnenhengelt of in ieder geval pogingen in die richting doet. Het zegt wel wat over BBB: hier kwam je binnen met FvD-sympathieën, maar ook als je jarenlang bij D66 had gezeten. Tja.

Interne verschillen

Niet zo gek dat mensen weglopen bij een fractie met zulke grote interne verschillen. Caroline van der Plas vindt de intimideerboeren van Farmers Defence Force (FDF) een gewone maatschappelijke organisatie, zo zei ze ooit bij een ALV, een FDF’er werd lijsttrekker in Zeeland en een boer die bij minister Van der Wal op het erf stond kreeg van Jong BBB een prijs. In de Eerste Kamerfractie van BBB stond Baudet-fan Kemperman te juichen, oud-rechter Croll vroeg zich af waar hij in hemelsnaam terecht was gekomen.

Er is reden om terug te denken aan FvD. Die partij was in 2019 de grootste in de provincies en de Eerste Kamer. Vrijwel overal viel de partij in de jaren daarna in drie of zelfs vier delen uiteen, zoals in de Eerste Kamer. De les van FvD was: als er één schaap over de dam is, volgen er meer. Wie kent Henk Otten nog, die als eerste vertrok en in zijn kielzog een handjevol Statenleden meenam. Later deed Annabel Nanninga hetzelfde, gevolgd door – weer een tijdje later – Wybren van Haga.

Er is een verschil met BBB: al deze FvD-afsplitsers begonnen een eigen partij. Als we dit vergelijken met BBB nu, zien we het volgende. Er zijn wel allerlei afsplitsers, namelijk in Limburg, Gelderland, Overijssel, Noord-Brabant en de Eerste Kamer, maar nergens maken zij aanstalten om een nieuwe partij te beginnen die in de toekomst aan verkiezingen mee kan doen. De afsplitsers zijn allemaal anonieme figuren die geen deuk in een pakje boter slaan, maar in aantal nemen ze wel langzaam toe.

BBB is veranderd

Hoe dat uitwerkt laat zich raden. De wereld van BBB is veranderd: in 2023 leek de partij een blijvertje, maar van dat beeld is inmiddels niets meer over. In de peilingen schommelt Van der Plas tussen de twee en de drie zetels en dat is niet zo gek, want BBB heeft zowel provinciaal als landelijk geen enkele belofte ingelost, met het oplossen van de stikstofcrisis met stip op één. Ook van het openhouden van regionale scholen, buslijnen en zwembaden is allang niets meer vernomen.

Slechte peilingen werpen hun schaduw vooruit. In veel provincies bestuurt BBB nog steeds mee, maar dat is na 2027 vermoedelijk voorbij. In het verleden was het rationeel voor BBB’ers om de partij trouw te blijven, al was het maar omdat je dan onderdeel uitmaakte van een bestuurspartij en kans had op een vervolg van je politieke carrière. Die motieven zijn inmiddels non-existent: herverkiezing zit er via BBB sowieso niet meer in en dus stellen de politici zich intern steeds minder volgzaam op.

Zo ging het destijds bij FvD ook. Een extra trigger doet de rest: bij Forum werd Baudet steeds radicaler, bij BBB wordt Van der Plas steeds meer een PVV-kloon: ze is inmiddels officieel tegen islamisering. Daar hadden veel kandidaten – die sowieso al slecht geselecteerd waren – nooit rekening mee gehouden. Ze kunnen er bovendien weinig aan veranderen. Types als Croll hebben inmiddels geen enkele reden meer om te blijven. Vroeg of laat leidt dat tot een massale uittocht.

De enige vraag is of dat voor of na de Provinciale Statenverkiezingen van 2027 is.

Beeld: Robert Croll in de Eerste Kamer. Still van YouTube.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.