Het is vanuit Nederlands perspectief moeilijk voor te stellen, maar in Suriname heeft men maar weinig ervaring met televisiedebatten. Bij ons zijn de belangrijkste debatten met de lijsttrekkers, in Suriname komen ze regelmatig niet opdagen. Dat zien we in Torarica, een bekend luxe hotel in het centrum van Paramaribo, waar dinsdagavond het ‘laatste verkiezingsdebat’ plaatsvindt. De titel is intrigerend: de verkiezingen zijn pas zondag, maar kennelijk wordt er in de tussentijd niet gedebatteerd. 

De zes partijen die momenteel in het parlement zitten zijn uitgenodigd, maar slechts twee ervan hebben de lijsttrekker gestuurd: NPS en Pertjajah Luhur. Van NDP treffen we de nummer twee, van VHP de nummer drie. BEP stuurt de nummer tien, een meneer die het parlement vrijwel zeker niet haalt, want de partij heeft momenteel maar twee zetels. ABOP stuurt een meneer die niet eens op de kandidatenlijst lijkt te staan. Hoezo is het belangrijk dat politieke leiders met elkaar in debat gaan? 

Partijaanhangers 

In Torarica zitten tweehonderd mensen in de zaal en dat blijken vooral partijaanhangers te zijn. Vooral NDP – van wijlen Desi Bouterse – heeft veel aanhang naar het hotel weten te krijgen. Van ABOP lijkt niemand gekomen. De man die deze partij vandaag vertegenwoordigt maakt een hopeloze indruk: hij zegt steeds dat het duidelijk is wat er gedaan moet worden, zonder dat te specificeren. Naarmate het debat vordert lijken velen in de zaal hem uit te lachen. Niemand vraagt waarom partijleider Ronnie Brunswijk er niet is.

De stellingen zijn ook al problematisch. De eerste luidt: ‘zonder strategische en duurzame infrastructuur zal Suriname nooit economisch doorgroeien – de staat moet investeren in een nationaal wegenplan gericht op voortdurende groei’. Verrassing: alle partijen zijn het er roerend mee eens. De enige verschillen zitten in de vraag hoe dit gefinancierd moet worden. Rare discussie: deze financiering is er vooralsnog sowieso niet en voor zover er toch opties zijn, zijn die voor het publiek nauwelijks te doorgronden. 

Zo gaat de avond verder. De tweede stelling luidt dat het onderwijs van goede kwaliteit moet zijn. Daar blijkt iedereen het mee eens. De kandidaten brommen wat over de problemen die er al heel lang zijn en wijzen naar elkaar wie de schuldige is. Of iemand een realistisch plan heeft om het onderwijs te verbeteren, blijft onduidelijk. Daarna gaat het over een fonds voor de te verwachten olie- en gasopbrengsten. Moet dat fonds onafhankelijk zijn van de politiek? Dat kan eigenlijk per definitie nooit helemaal, maar toch is er discussie over. 

Familie en vrienden 

De laatste stelling gaat over het verbieden van politieke benoemingen van mensen die ongeschikt zijn. Dat is een probleem, want familie en vrienden krijgen in Suriname regelmatig baantjes toegespeeld. Probleem: alle partijen doen dit, ze vinden allemaal dat er een einde aan moet komen en hebben daar allemaal niet echt een plan voor. De moderator vergeet naar de concrete maatregelen te vragen en laat alle kritische opmerkingen over aan een expert, die vervolgens het halve debat overneemt. 

In Suriname waren nooit zoveel televisiedebatten als dit jaar, maar of ze de kijker echt informeren welke keuzes er voorliggen, zoals de moderator plechtig zegt, is maar de vraag. Die gespreksleider is een probleem: ze is beleefd en vriendelijk, geeft iedereen het woord en maant de zaal soms tot kalmte. Maar kritisch doorvragen op ondoorgrondelijke technocratische redeneringen, losse flodders en open deuren doet ze niet. Zouden ze in Suriname ook een Jeroen Pauw hebben? Het lijkt er niet op. 

Het is moeilijk de gedachte te onderdrukken dat het eigenlijk niet uitmaakt wat de stellingen zijn en wie er modereert. Behalve NDP hebben al deze partijen een grotendeels etnische achterban. Dat maakt dat ze sowieso van een bepaald aantal zetels uit kunnen gaan en dat verantwoording over het gevoerde beleid niet echt nodig is: ze krijgen hun stemmen toch wel, in ieder geval deels. Dan begrijp je ook meteen waarom niemand echt uitgewerkte plannen presenteert en benoemingen van familie en vrienden nog heel lang door zullen gaan.

Ik schrijf twee weken lang over de verkiezingen in Suriname. Ik maak er met Kemal Rijken ook een podcast over. 

Beeld: poster van debat, debatopstelling. Foto: Chris Aalberts.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.