Volt maakt van de eigen verkiezingsdeelname een puzzel
Het is een zonnige avond, maar in Café Belcampo zitten desondanks zo’n vijftig mensen. Het is dinsdagavond tijd voor de ledenvergadering van Volt Amsterdam. De bijeenkomst gaat over de deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026. Er is nieuws: Volt was tot dusver alleen vertegenwoordigd in de gemeenteraad, maar wil nu ook meedoen in de stadsdelen. Er is maar één probleem: Volt heeft moeite de eigen verkiezingsdeelname te organiseren. Dat zit zo.
Amsterdam heeft een lange geschiedenis van stadsdelen die vroeger een soort mini-gemeenten waren met gekozen volksvertegenwoordigers en eigen bevoegdheden. Tegenwoordig is dat anders: Rutte schafte deze bestuurslaag af en dus zijn er nu alleen nog stadsdeelcommissies die de Stopera adviseren. De leden ervan worden nog wel via verkiezingen gekozen, maar ze werken vervolgens binnen de kaders van de gemeente en kunnen dus geen eigen koers varen. Dat is dan weer raar als je wel verkozen bent.
Volt is nog niet vertegenwoordigd op alle bestuurlijke niveaus, horen we een van de bestuursleden zeggen. Daar gaat verandering in komen als Volt straks ook in de stadsdeelcommissies zit. Deze commissies zijn ‘een kweekvijver’ voor politiek talent, zegt hij. De term valt meerdere keren: hier kunnen Volt-leden politieke ervaring opdoen en zo kan gekeken worden of ze later ook op een hoger niveau actief kunnen worden. Geen van de leden vraagt of dit de bedoeling van deze commissies is.
Een kweekvijver
Het antwoord laat zich raden: in het Amsterdamse bestuurlijk stelsel hebben de stadsdeelcommissies een eigen rol. Die wordt vaak bekritiseerd, maar dat doet er niets aan af dat deze commissies in bestuurlijke zin een zeker nut hebben. Dat gaat over de vertegenwoordiging van de buurt en het signaleren of oplossen van relatief kleine problemen. Deze commissies zijn er niet omdat een partij de eigen leden politieke ervaring op wil laten doen: een raar misverstand voor een bestuurlijk ingestelde partij.
Dit misverstand is extra pregnant omdat we geen inhoudelijke reden horen waarom Volt in deze commissies actief wil zijn. Er zijn heel wat experts die vinden dat deze commissies geen politieke partijen horen te bevatten. Zijn stoeltegels, bloemperkjes en buurtfeesten liberaal of socialistisch? Partijen hebben zich toch in het stelsel ingevreten en Volt doet dat nu ook, zonder dat ook maar een moment duidelijk is waarom ‘een Europese partij’ zich bezig moet houden met deze microproblemen.
Hoe dat eruit gaat zien, is meteen duidelijk. Een van de leden vertelt bij de borrel dat hij zich kandidaat gaat stellen in Zuid, een gebied met meer dan honderdduizend inwoners en grosso modo een van de rijkste delen van de stad. Waarom dit negentienjarige Volt-lid dit wil, is vrij duidelijk: hij heeft politieke ambities en die sluiten naadloos aan bij het idee van ‘de kweekvijver’. Maar wat de bewoners aan deze student hebben en of hij een representant van een buurt kan zijn, vraagt niemand.
Actieve basis?
De grote vraag is: gaat het ervan komen? Volt heeft veel leden, maar zijn er ook mensen die actief willen zijn en dat vooral ook langere tijd willen blijven? De voorzitter meldt dat veel mensen uit de oude kandidatencommissie zijn opgestapt. Daarom is het fijn dat er vandaag nieuwe mensen worden gekozen. Verrassing: een aspirant-lid heeft al voor de start afgezegd. Uit zijn verklaring blijkt dat hij wel actief wil zijn, maar dat al zijn andere bezigheden prioriteit hebben. Hij weet niet wat hij uit zijn agenda kan schrappen.
Dit werpt een schaduw vooruit. Goed dat Volt veel mensen heeft weten te enthousiasmeren om lid te worden, maar hoe structureel is die betrokkenheid? De vorige ledenvergadering waren er al bestuursleden die opeens waren opgestapt, een probleem dat bij Volt schering en inslag is. Nog een veeg teken: beide raadsleden zeggen een tweede periode te overwegen, maar weten dat nog niet zeker. Volmondig enthousiasme om de Volt-idealen in Amsterdam te verspreiden is anders.
Het Volt-bestuur heeft hier een oplossing voor bedacht: kandidatenlijsten moeten relatief lang zijn voor als er verloop is van raadsleden en stadsdeelcommissieleden. Met een lange lijst zullen zetels niet snel leegvallen. In de stadsdelen wil Volt alleen meedoen met minstens zes kandidaten per gebied, plus pariteit. Dat laatste – een gelijke verhouding mannen en vrouwen – mislukt regelmatig en dan gaat de deelname niet door. Nu wordt het nog lastiger: per gebied zes kandidaten vinden is ontzettend veel voor commissies waar Volt – de kiesdrempel is vrij hoog – hooguit één zetel haalt.
Intern doolhof
Het wordt nog gekker. Volt Nederland kent de interne regel dat je je niet mag kandideren voor meerdere functies. In Amsterdam betekent dit dat je geen kandidaat kunt zijn voor de gemeenteraad én een stadsdeelcommissie. Er zijn dus unieke kandidaten voor beide organen nodig. Bovendien moet de lijst voor de gemeenteraad extra lang zijn omdat uit die lijst later eventuele duo-raadsleden kunnen worden geworven die de raadsleden ondersteunen zodat zij niet onder de werkdruk bezwijken.
Het bestuur heeft inmiddels ook gezien dat dit een hopeloze exercitie is en heeft daarom besloten in slechts zes van de acht gebieden mee te doen. Nieuw-West en Zuidoost blijven sowieso verstoken van stadsdeelcommissieleden van Volt, want daar maakt de partij de minste kans. Dit zijn – niet geheel toevallig – de armste en meest gekleurde delen van Amsterdam. Een bestuurder legt omstandig uit dat dit beslist niet betekent dat Volt zich niet voor deze delen van de stad inzet. Overtuigend is anders.
Nu wil het bestuur van Volt Amsterdam dat Volt Nederland deze interne regel afschaft. Anders zijn er ruim dertig kandidaten voor de gemeenteraad nodig – dat is tenminste het doel – plus zes kandidaten voor zes stadsdelen, wat in totaal dus al snel in de buurt van de zeventig kandidaten komt. En die moeten ook echt beschikbaar zijn, want bij Volt vallen regelmatig mensen uit. De bestuurder waarschuwt alvast: je moet als kandidaat voor de stadsdeelcommissie wel in het stadsdeel blijven wonen. Je legt je dus voor vier jaar vast.
Bij Volt kandideren relatief veel jonge mensen zich en die verhuizen relatief vaak. You do the math.
Beeld: Algemene ledenvergadering van Volt Amsterdam. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.