Dat het niet goed kon gaan, stond al vanaf de eerste dag vast: BBB haalde in maart 2023 zeventien zetels in de provincie Overijssel. Grote fracties van nieuwe partijen zonder beginselprogramma zijn een recept voor ellende, maar ja, de verkiezingsuitslag was nu eenmaal zoals die was en dus moest men er het beste van maken. Dat deed men, of nou ja: min of meer. Er kwam een coalitie onder aanvoering van BBB, totdat er afsplitsingen ontstonden. Eerder al twee Statenleden, onlangs weer zes. Wat nu?

Daar gaat het woensdagmiddag over in het provinciehuis in Zwolle bij een ingelast duidingsdebat over de nieuwe politieke situatie. Het probleem is groter dan alleen BBB: door de afsplitsingen is de coalitie de ruime meerderheid van voorheen kwijt. Deze heeft nu een zetel te weinig en mag zich een minderheidscoalitie gaan noemen. Hoe dit allemaal zo is gekomen, daar wil de oppositie weleens het fijne van weten. Het levert een debat op van bijna vier uur. 

Politieke inhoud 

D66 wil weten wat de reden is dat de zes Statenleden zich hebben afgesplitst. In de media is gezegd dat dit geen inhoudelijke achtergrond heeft, maar dat het gaat over hoe de fractie functioneerde. Als het niet om de inhoud ging, waar ging het dan wel over? Wisten de coalitiepartners eigenlijk dat er problemen waren? En hoe gaat de minderheidscoalitie nu verder? Moet er een gedoogconstructie komen? Een heronderhandeling? Iets anders wellicht?

De afsplitsing is vooral opvallend omdat de zes ex-BBB’ers zeggen nog steeds achter het coalitieakkoord te staan. D66 denkt dat dat ook niet anders kan, want het akkoord is ontzettend algemeen. Het CDA vraagt zich af wat het betekent dat de nieuwe BBB-afsplitsfractie PBO – Provincie Belang Overijssel – de coalitie wil blijven steunen. Vindt de rest van de coalitie dat goed? Sinds het nieuws van de afsplitsing is het al weken stil, behalve het nieuws dat een van de afsplitsers naar de VVD is overgelopen.

ChristenUnie-Statenlid Van der Velde meldt dat BBB niets heeft klaargespeeld en begint allerlei flaters van de partij op te sommen. Als BBB en PBO inhoudelijk dezelfde mening hebben, voorspelt ze dat er straks per vergadering twee dezelfde bijdragen zullen zijn. Van der Velde denkt dat de ChristenUnie zich ook maar moet opsplitsen in drie fracties, zodat die allemaal eigen spreektijd krijgen en het ChristenUnie-verhaal voortaan drie keer in elke vergadering kunnen laten horen. 

Geen verantwoording 

Van der Velde wil een verantwoording, maar die komt er niet. De coalitiefracties GroenLinks, PvdA, SGP en VVD vinden het een interne aangelegenheid en dus geen onderwerp voor een debat. Dan komt Carla Evers, de overduidelijk aangeslagen fractievoorzitter van BBB. De fractie is tekortgeschoten, is te veel met zichzelf bezig geweest en te weinig met het werk. Namens de fractie wil ze de inwoners haar excuses aanbieden. Het is helaas niet gelukt meningsverschillen te overbruggen en met elkaar in gesprek te blijven.

Dan volgt haar voormalige fractiegenoot Aart van den Brink, die nu is gepromoveerd tot fractievoorzitter van PBO. Het is niet gelukt om gedoe te voorkomen, zegt hij. De splitsing hing al een tijdje in de lucht en er is veel aan vooraf gegaan. Er waren meerdere vergaderingen waar mensen boos wegliepen. De afsplitsers hebben meerdere keren aangegeven dat ze niet op de oude voet verder wilden. Het conflict gaat over hoe de fractie te werk gaat. BBB en de mensen van PBO vullen dat verschillend in.

De afsplitsers hebben hun zetels niet ingeleverd, want ze staan nog steeds achter de BBB-standpunten, aldus Van den Brink. Het zou sowieso niet veel zin hebben om op te stappen, want dat zou vier vacante zetels opleveren: de BBB-kandidatenlijst is bijna uitgeput. Van den Brink vindt het storend dat de afsplitsers wordt verweten met modder te gooien. BBB kan niet verrast zijn over hun vertrek: ook het partijbestuur wist al langer van de problemen.

Amateurisme 

Veel details krijgt het publiek niet, maar twee punten vallen op. Er was bij BBB discussie of de eigen gedeputeerden het coalitieprogramma uitvoeren of het BBB-verkiezingsprogramma. Iedereen die er vijf seconden over nadenkt weet het antwoord, maar bij BBB was hier dus onduidelijkheid over. Fractievoorzitter Evers wilde in het geniep gedeputeerde worden en heeft zich op een manier naar fractieleden uitgelaten die echt niet door de beugel kan, aldus Van den Brink. Dat was ook niet eenmalig. 

PBO wil de coalitie blijven steunen, maar BBB heeft daar een veto over uitgesproken, zegt Van den Brink. Hij vindt dat raar, want BBB zegt altijd dat ze niemand uitsluiten. Later zegt Evers dat ze bereid is tot een gesprek. Het lijkt de oplossing voor de coalitie, want in ieder geval de VVD wil er een partij bij om weer een meerderheid te hebben. Haast heeft dat overduidelijk niet: het lijkt erop dat PBO de coalitie sowieso niet naar huis stuurt, dus dan is er in de praktijk nog steeds een meerderheid, alleen op papier niet.

Aan het einde van de middag zegt Evers dat er ‘verschillende films’ zijn. Mensen hebben allemaal hun eigen beeld en je kunt dat ontleden, maar dat is een interne aangelegenheid. Evers wilde sowieso helemaal geen gedeputeerde worden. Dat is echt niet waar. Van den Brink meldt dat hij er moeite mee heeft dat hij voor leugenaar wordt uitgemaakt. Zo weet na vier uur debat niemand hoe het allemaal zo is gekomen, behalve dat amateurisme en onkunde er de hoofdrol in speelden. 

Misschien kan het partijbestuur van BBB – al maanden op de hoogte van alle ellende – eens een toelichting geven?

Beeld: Aart van den Brink, fractievoorzitter PBO in Overijssel. Still uit de livestream.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.