Duitse christendemocraten doen inspiratie op bij uiterst rechts

In Nederland weet bijna niemand wie hij is, maar dat gaat snel veranderen. Friedrich Merz is lijsttrekker van CDU/CSU bij de Bondsdagverkiezingen van eind februari. Als we de peilingen mogen geloven wordt hij de nieuwe bondskanselier: CDU/CSU staat in de peilingen ruim voor op alle concurrenten. Deze zaterdag is er een kans om kennis met hem te maken: in Langenhagen op het vliegveld van Hannover. Hier houdt CDU/CSU een bijeenkomst in het Maritim Hotel. Er komen zo’n 1.100 belangstellenden op af.
Merz loopt al heel lang bij de CDU rond: eerst als Europarlementariër, later als lid van de Bondsdag. Hij is ruim in de zestig, heeft een nogal stijve uitstraling en maakt een hyperintelligente indruk. Merz spreekt in Langenhagen bijna vijf kwartier zonder onderbreking, zonder briefje en zonder autocue. Werkelijk alle politieke thema’s passeren de revue, waaronder Oekraïne, de EU en migratie. De hoofdrol in het verhaal is echter voor de economie, want daar gaat het in Duitsland uiterst slecht mee.
CDU/CSU heeft als leus Wieder nach vorne, wat een beeld moet oproepen dat het weliswaar slecht gaat met de Duitse economie, maar dat dit binnenkort verleden tijd is. Die boodschap spreekt in deze regio aan: rond Hannover is veel auto-industrie en daar staan een hoop banen op de tocht. Meerdere CDU-politici uit deze deelstaat – Nedersaksen – komen aan het woord om te vertellen wat deze regio nodig heeft en waarom de eigen partij daar de beste ideeën over heeft. Daarna is het woord aan Merz.
Een soort CDA?
Wat is dit voor partij? CDU/CSU is onderdeel van de Europese Volkspartij, de Europese partij van christendemocraten waar ook het CDA deel van uitmaakt. De vergelijking met de partij van Henri Bontenbal ligt dan ook voor de hand: is dit eigenlijk niet een soort Duits CDA? Nou, niet helemaal. Het belangrijkste verschil is meteen duidelijk: het CDA krijgt dit soort zalen echt niet vol, staat niet op de eerste plaats in de peilingen en Bontenbal is nog lang geen premier. Het CDA is bij ons in elkaar geklapt, CDU/CSU staat nog fier overeind.

De verschillen gaan dieper: CDU/CSU kiest overduidelijk voor een rechtse koers, niet voor het midden. Waar het CDA altijd een soort balans zoekt tussen de uitersten, staat CDU/CSU uit volle overtuiging rechts van het midden. Merz vertelt over het verlies van CDU/CSU na de Merkel-periode. Toen heeft de partij zichzelf opnieuw uitgevonden. Waar we Merkel kenden van Wir Schaffen Das en het sluiten van kerncentrales, is de koers nu duidelijk anders. Er zijn geen linkse of progressieve standpunten te horen.
We horen het ene na de andere standpunt uit de populistische hoek. De EU moet minder gaan reguleren, zegt Merz. Hij maakt een grapje over plastic flesjes waar de dop tegenwoordig verplicht aan vast moet blijven zitten. De EU moet zich volgens hem vooral bezighouden met veiligheid en handel en dat is het wel. Er moet minder bureaucratie komen. Duitsland moet zich steviger opstellen in Europese onderhandelingen, terwijl de huidige bondskanselier Scholz vaak geen mening had. Dat kan niet, vindt Merz.
Niet met AfD
Groen doen, dat kan pas als de economie goed draait, zegt Merz. Klimaat is weliswaar een probleem, maar dat moet met technologische oplossingen opgelost worden. Op wind en zon kan de Duitse economie niet draaien, de energieprijzen moeten naar beneden en daar zijn stevige stappen voor nodig. Het idee dat Duitsland geen gas, geen steenkool én geen kernenergie gebruikt, is onzinnig. Werken moet meer lonen, sociale voorzieningen moeten niet te ruim zijn en van uitkeringsgerechtigden mag meer worden gevraagd.

Grenscontroles zullen blijven, zegt Merz. Er moet ook een steviger terugkeerbeleid komen. Terugsturen is geen taboe. Duitsland en de EU zijn niet streng genoeg en dat moet veranderen, want de woningmarkt en de zorg kunnen de migratie niet meer aan. Duitsland blijft een migratieland, maar niet op de huidige ongecontroleerde manier. We zijn ondertussen een uur verder en Merz sluit af. Veel mensen vragen zich af met wie CDU/CSU een coalitie wil vormen, zegt Merz. Het antwoord is simpel: niet met de AfD. Hard applaus.
Zo houdt CDU/CSU afstand van extreemrechts en op punten ook van beleid van Merkel, al spreekt Merz dat laatste niet zo uit. De grote vraag blijft: zal het er ook echt van komen? Als Merz niet met de AfD in een coalitie wil, komt de SPD vrijwel zeker als partner in beeld. Dan zal de koers toch weer richting het midden moeten.
Beeld: Verkiezingsleus CDU/CSU, Friedrich Merz, Merz spreekt zaal toe. Foto’s: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.