Hoe maskeer je dat je geen serieuze partij bent? Nodig een omstreden figuur uit

De media zijn er vol van: Samidoun-kopstuk Mohammed Khatib spreekt deze maandagavond in Amsterdam. Ophef alom: Khatib is al eens de toegang tot Nederland ontzegd. Hij zou geweld tegen Israël legitimeren, vergoelijken en verheerlijken, waaronder het geweld van organisaties die op de terrorisme-lijst van de EU staan. Khatib zou haat zaaien en antisemitisme verspreiden. Zijn organisatie Samidoun is onder andere in Duitsland verboden.
Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid twittert maandagochtend dat voor haatzaaierij en verheerlijking van geweld geen plaats is en dat Khatib daarom nog steeds niet welkom is, ook online niet. Het kan de nieuwe lokale partij De Vonk weinig schelen: Khatib staat gewoon op de uitnodiging voor de partijlancering in een Amsterdams kraakpand. Het werkt: de pers komt op een minuscuul partijtje af waar anders nooit enige aandacht voor zou zijn. Zelfs De Telegraaf is er.
Er is veel animo: PowNed staat voor de deur, maar komt er niet in. Ze hebben zich volgens fractievoorzitter Jazie Veldhuyzen niet aangemeld. De omroep krijgt wel een straatinterview. Dat gaat ongeveer zo: PowNed vindt dat Veldhuyzen geen antwoord geeft op vragen, waarna hij vindt dat de omroep nooit bereid is de echte macht aan te pakken. Hij heeft wel een punt: je kunt natuurlijk zat kritische vragen over De Vonk stellen, maar het is maar de vraag of we na vanavond ooit nog iets van dit partijtje horen.
Stapje terug
Deze avond is een perfecte gelegenheid om een stapje terug te doen en je af te vragen: wat gebeurt hier nou eigenlijk? Een partij die niemand kent nodigt een omstreden figuur uit, ze weten dat er ophef ontstaat en de media komen langs als vliegen op stront. Zo lijkt De Vonk opeens een relevante partij, terwijl eigenlijk uit alles blijkt dat dat helemaal niet zo is. Niemand kent deze raadsleden, de grootte van hun achterban is twijfelachtig en standpunten over Amsterdamse thema’s hebben ze ook al niet.
Er was een tijd dat Sylvana Simons voor Bij1 in de Amsterdamse gemeenteraad zat. Toen zij naar de Tweede Kamer vertrok werd haar zetel overgenomen door Veldhuyzen. Hij was in 2022 lijsttrekker en haalde drie zetels. Bij1 haalde in meerdere stadsdeelcommissies ook een handjevol posities en werd ook in een paar andere gemeenten actief. Het was geen succes. Raadslid Carla Kabamba was binnen de kortste keren weg en vorig jaar vertrokken ook Veldhuyzen en zijn collega Nilab Ahmadi.
Nu zijn Veldhuyzen en Ahmadi De Vonk begonnen. De bijeenkomst met Khatib is de officiële lancering. De Vonk is echt een lokale partij, zegt Veldhuyzen meerdere keren. Er is alle reden daar fundamenteel aan te twijfelen: een aanzienlijk deel van de achterban komt volgens een van de journalisten helemaal niet uit Amsterdam en zal dus in maart 2026 niet op de partij kunnen stemmen. Veldhuyzen zegt eigenlijk hetzelfde maar dan met een positievere invalshoek: enthousiaste reacties komen ook uit hele andere steden.
Een obsessie
Bij een lokale partij verwacht je lokale thema’s, maar daar heeft De Vonk nog niet over nagedacht. Veldhuyzen zegt een paar keer dat er te veel dure huizen worden gebouwd en dat er veel armoede is. Hij benadrukt vooral zijn inspanningen voor de daklozen, waarvan hij wil dat ze niet meer worden beboet als ze buiten slapen. Dit zijn natuurlijk wel wat punten die in Amsterdam spelen, maar dat zijn ook meteen de enige punten. Verder ademt de partij een opvallend internationale agenda.
Palestina is een soort hoofdthema en blijkt in meerdere opzichten belangrijk: De Vonk wil een partij van activisten zijn en die bevinden zich momenteel in deze hoek. Je zou het opportunisme kunnen noemen, net als de online aanwezigheid van Khatib, die publiek trekt, maar helemaal niet enthousiasmerend werkt. Hij komt niet in beeld en houdt twee ondoorgrondelijke monologen die door de brakke techniek nauwelijks te verstaan zijn. Of hij extremistische dingen heeft gezegd? Geen idee.
De komst van Khatib illustreert een obsessie met Palestina. We horen dat het verkeerd is om te zeggen dat een lokale partij zich niet met dit soort thema’s zou moeten bezighouden. Er spelen grote ideologische kwesties en die spelen eigenlijk overal, of je nou in Amsterdam bent of niet. Het gaat allemaal over dezelfde onderdrukkende systemen. Zo horen we de gasten praten over Congo, Haïti, de slavernij en het kolonialisme, imperialisme en kapitalisme.
Natuurlijk moet een lokale partij juist deze agenda voeren, suggereren de raadsleden. Amsterdam speelt volgens hen een belangrijke rol op het internationale toneel. Er wordt momenteel op allerlei plekken voorgesorteerd op een oorlogseconomie en daar is De Vonk tegen. De partij heeft daarom in de Amsterdamse gemeenteraad allerlei moties in stemming gebracht die deze omslag willen voorkomen. Ze blijken allemaal weggestemd.
De nieuwe partij
De tweede helft van de avond gaat expliciet over de nieuwe partij, maar Veldhuyzen zegt dat hij het niet heeft voorbereid. Ahmadi – die zelf jaren geleden vluchtte uit Afghanistan – praat vooral over vluchtelingen en kolonialisme. Over het Amsterdamse programma van De Vonk komen we verder niets te weten, net als over de organisatie, de strategie en de aankomende campagne. Het enige wat helder wordt is dat de partij activisten wil aanspreken. Er zijn 75 aanmeldingen.
De grote vraag is natuurlijk: hoe geloofwaardig zijn Veldhuyzen en Ahmadi? Hoe het er precies bij Bij1 aan toeging is nooit helemaal opgehelderd. Een aanwezige meent te weten dat alles altijd om Sylvana Simons draaide, ook toen ze allang weg was. Helaas is dat geen goede verklaring: Veldhuyzen was er vanaf de eerste dag bij en speelde een belangrijke rol. Vreemd om dan jaren later te klagen dat de interne cultuur niet goed was en dat er geen goed werkgeverschap bestond.
Veldhuyzen klaagt hier op het podium openlijk over, alsof hij er zelf niets mee te maken heeft. De waarheid is: onder zijn leiding werd de basis gelegd voor een fractie die zo slecht samenwerkte dat deze tijdens zijn afwezigheid uit elkaar viel. Het meest actieve ex-Bij1-raadslid – Kabamba – vertrok en laat zich bij De Vonk niet zien. Van Ahmadi weten we niet veel meer dan dat er bij Bij1 gedoe ontstond over haar hoge plaats op de kandidatenlijst en dat ze als raadslid vaak afwezig was.
Concurrentie
Misschien maakt dit gebrek aan geloofwaardigheid niet eens zoveel uit, want uiterst links is in Amsterdam toch verdeeld. Zo bestaat Bij1 nog steeds: de partij heeft nog leden in de stadsdeelcommissies. Het zou zomaar kunnen dat Bij1 in 2026 terug de gemeenteraad in wil. Dan is er ook nog een afdeling van de SP – met twee zetels in de gemeenteraad – en bestaat er een SP-afsplitsing genaamd Democratisch Socialisten Amsterdam. Die partij heeft naar verluid honderd leden.
Het belangrijkste voordeel van De Vonk is dat men in de gemeenteraad zit, daarom fractiebudget heeft en aan een organisatie kan werken. De vraag is dan natuurlijk: hebben deze raadsleden voldoende kwaliteiten om een organisatie van de grond te trekken? We weten het antwoord eigenlijk al. Voor de twijfelaars is er een extra aanwijzing: Veldhuyzen wil met activisten praten, want dat is de belangrijkste doelgroep. Hij stuurt er een beleidsmedewerker op af. Waarom zou je het zelf doen?
Beeld: Jazie Veldhuyzen en Nilab Ahmadi bij de lancering. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.