Moet links in een echoput gaan zitten? Is de PvdA het daar ook mee eens?
GroenLinks en PvdA zijn in korte tijd tot elkaar gekomen en langzaam zien we daar de gevolgen van. De wetenschappelijke bureaus zijn een podcast gestart met de titel De Linkse Revolte. Deze verkent hoe links uitgebouwd kan worden tot ‘dé politieke beweging van Nederland’. Het kan in een tijd dat rechts het maatschappelijk debat bepaalt natuurlijk geen kwaad een tegengeluid te laten horen, al vraag ik me inmiddels af of de PvdA nog is aangehaakt.
Dat zit zo. In de nieuwste aflevering vertellen Marthe van Bronkhorst en Savriël Dillingh over hun essay in de Groene Amsterdammer. Ze schrijven dat links de tactieken van radicaal rechts moet kopiëren. Van Bronkhorst is schrijver, theatermaker, psycholoog en columnist, zo horen we. Ze schrijft bij Hard Hoofd en ‘wil platforms kapen’. Dillingh is marktfilosoof en bedrijfsethicus, oprichter van het wetenschappelijk bureau van Bij1, promoveert aan de Erasmus Universiteit en noemt zichzelf ‘linksfluencer’.
Eens zien met welke ideeën radicaal rechts binnenkort wordt verslagen.
Het debat kapen
Van Bronkhorst en Dillingh willen de aandacht trekken en het publieke debat kapen. De PVV doet dat volgens hen heel slim: Wilders verkoopt ‘totale onzin die niet haalbaar is’ en iedereen schrijft erover. Er is bijvoorbeeld sprake van ‘fophef’ over grenscontroles. Rechts trekt het narratief naar zich toe, maakt nieuws en heeft eigen media. De PVV is proactief en is niet de hele tijd met de politieke vijand bezig. Je moet net als rechts ‘de hele dag content pompen’. Het doel heiligt de middelen: je moet ‘ontregelen’ en hebt ‘slinkse tactieken’ nodig.
Er bestaat tegenwoordig weer verzuiling in Nederland en die moet je accepteren, horen we Van Bronkhorst en Dillingh zeggen. Rechtse mensen lezen alleen hun eigen media en daar zijn er nogal wat van. Linkse platforms zijn er veel minder. Links is steeds handreikingen naar de rechtse bubbel aan het doen, maar zou zich meer op de eigen bubbel moeten richten. Je moet niet steeds bij rechts op de deur kloppen, maar zelf ‘iets vets’ organiseren, een gemeenschap vormen en daar mensen in toelaten.
Je moet iets leuks en gezelligs doen, dan komen mensen vanzelf op je af, is het idee. FvD doet dat ook, zoals met de jongerenbeweging die een echte lifestyle heeft. Daar hebben ze ideeën over mooie gebouwen en muziek. Links kan dat beter, want links is leuker. Daar horen eigen media bij. Left Laser is een goed voorbeeld. Media hebben het idee dat ze centristisch moeten zijn, balans moeten bieden en zijn bang om links te worden gevonden, maar bij rechtse media komen toch ook geen linkse mensen?
Op de man spelen
Links moet meer gebruik maken van overdrijving en doemscenario’s, denken Van Bronkhorst en Dillingh, net zoals rechts dat doet. Je kunt zo’n doemscenario ook zelf verzinnen. Je kunt rechtse mensen bijvoorbeeld bang maken dat mannelijkheid wordt verboden. De presentator – GroenLinks-onderzoeker Hans Rodenburg – zegt dat links dit deels niet trekt, maar dat argument is volgens de twee auteurs onzin: linkse mensen stemmen toch wel links. GroenLinks-PvdA raakt heus niemand aan BBB kwijt.
Je zou ook meer op de man moeten spelen, horen we Van Bronkhorst en Dillingh zeggen. Timmermans wordt steeds door Wilders op zijn gewicht aangesproken. Links zou continu moeten benadrukken hoe rijk rechtse politici zijn, hoeveel bonussen ze krijgen en andere oude koeien uit de sloot halen. Het noemen van individuele tekortkomingen ‘werkt als een malle’. Elke keer als VVD-Kamerlid Bente Becker in beeld komt moet je zeggen dat ze een racistische motie in stemming heeft laten brengen.
Dit gaat wel tegen de intuïtie in, denken Van Bronkhorst en Dillingh. Eigenlijk wil links een wereld waarin dit soort dingen niet nodig zijn. Gelukkig is bij deze voorstellen geen sprake van een race to the bottom. Je zou er gewoon mee moeten beginnen. Als het te ver gaat merken we het wel. Als linkse politici zich dan ook beter gaan kleden en verzinnen hoe hun merk eruitziet, lijkt het alsof links een strategie heeft, in tegenstelling tot nu. Rodenburg is blij met ‘de stenen in de vijver’. Einde gesprek.
Linkse afslag
Even afpellen. We moeten terug naar de vraag hoe logisch de samenwerking tussen GroenLinks en PvdA is. GroenLinks is activistischer, radicaler en lang niet altijd bereid tot compromissen. De PvdA is een centrumlinkse middenpartij die juist wel compromissen sluit. De partij was bestuurlijker en saaier dan GroenLinks. Nu maken de twee wetenschappelijke bureaus een podcast die inspiratie zoekt in een wel heel linkse hoek. We horen prijzende woorden over Bij1 en het communistische YouTube-kanaal Left Laser.
Je kunt daar inhoudelijk vanalles van vinden, maar dit staat erg ver af van alles waar de PvdA ooit voor heeft gestaan. Hier worden – ook als je er geen inhoudelijk oordeel over velt – de massa en de niche fundamenteel door elkaar gehaald.
De aankondiging van de podcast heeft het over ‘een heerlijk gesprek over de grenzen van het fatsoen en de échte wil om te winnen’. We horen relativerende opmerkingen over de klap die Thierry Baudet met een paraplu kreeg. Dat kan kennelijk bij de voorgestelde nieuwe koers van links, maar de goede verstaander weet dat heel veel gematigde politici – en kiezers – niet dood in dat kamp gevonden willen worden. Hier ligt een enorme potentie tot intern conflict.
Raar dat iemand die bij Bij1 actief was dat niet ziet. Daar heeft men toch wel ervaring met ruzie, zou je denken.
Zelfreflectie
Natuurlijk klopt het idee dat er opmerkelijk veel rechtse platforms zijn en weinig linkse. Maar als je denkt dat GroenLinks-PvdA de publiciteit meer moet zoeken, heb je echt geen idee wat Kamerleden de hele dag doen. Dit gesprek suggereert dat de inhoud van GroenLinks-PvdA goed en eenduidig is: er is slechts andere communicatie nodig. Of dat helpt laat zich raden, want het probleem van de opkomst van rechts is nou juist dat veel kiezers het gewoon met Wilders eens zijn.
Verzet tegen dat sentiment is begrijpelijk, maar daarmee verander je niets. Wat ook niet helpt is denigrerend over PVV-stemmers praten alsof die alleen maar in ‘fophef’ geïnteresseerd zijn. Verbinding afwijzen leidt er vervolgens vanzelf toe dat je in een echoput terechtkomt en dat betekent in het huidige tijdsgewricht dan weer dat de rest van de wereld je helemaal niet meer opmerkt. Dat JFvD als goed voorbeeld wordt gepresenteerd is een gotspe: die club wordt door de massa vrijwel nooit opgemerkt. Een voorbeeld?
Je kunt natuurlijk zeggen: waarom kan links het niet eens over een andere boeg gooien? Natuurlijk kun je dat doen: het GroenLinks-smaldeel van de linkse fusiepartij zal het nog leuk vinden ook. Ik heb maar één vraag: voelt de PvdA zich er ook nog senang bij?
Beeld: Hans Rodenburg in gesprek met Marthe van Bronkhorst en Savriël Dillingh. Still van YouTube.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.