Wat moslims van de PVV-regering denken? Daar heeft Omtzigt niet over nagedacht
Het heeft er alle schijn van dat NSC niet wil dat u naar het eigen eindejaarsinterview met Pieter Omtzigt kijkt. Vanuit een naar eigen zeggen ‘nieuwe studio’ interviewt voormalig Op1-presentatrice Talitha Muusse de NSC-leider. Het gesprek is op de middag voor kerstavond online gezet, een tijdstip dat hopeloos amateurisme verraadt, want de meeste mensen hebben deze dagen toch echt wel wat beters te doen dan een uur naar Omtzigt luisteren.
Eerst het slechte nieuws, dan het goede. Dit is geen journalistieke productie, maar partijpropaganda. Muusse wordt hier aangeduid als ‘host’, een mooi woord voor een PR-medewerker die binnen de door NSC aangegeven lijntjes moet kleuren. Muusse praat zelfs even in de wij-vorm over de partij, dus dan weet je hoe spannend het gesprek wordt. Verder is er wat geforceerd informeel geklets, bijvoorbeeld of Omtzigt van winter en kerst houdt en meer van dat soort zaken.
Het goede nieuws is: we horen Omtzigt in ieder geval eens wat langer praten. Talkshows zijn vaak ook niet erg journalistiek. We moeten dus kiezen tussen het talkshow-entertainment van ‘onafhankelijke journalisten’ en NSC-propaganda. Beide niet ideaal, maar we komen met dit gesprek van Muusse in ieder geval relatief veel te weten over hoe het met NSC gaat en welke overwegingen de partij maakt. En vooral ook: waar de pijnpunten zitten, want er is geknipt.
Brede visie
We horen Omtzigt allerlei plannen toelichten die al lang en breed bekend zijn, van woningmarkt tot migratie en een Grondwettelijk Hof. Omtzigt wil graag vaker uitleggen wat NSC aan het doen is, zegt hij. De buitenstaander denkt: hij zal met de huidige peilingen wel moeten. Het moet wat hem betreft vaker gaan over de lange termijnvisie, zo benadrukt hij meerdere keren. Prima natuurlijk, maar dan graag ook over alle pijnpunten voor NSC, want juist daar gaat het mis.
Waarom zit NSC in deze coalitie? Omtzigt denkt dat er een aantal dossiers zijn die door kiezers niet meer aan oude partijen worden toevertrouwd. Migratie is een voorbeeld: er wordt al twintig jaar gezegd dat er iets aan wordt gedaan, maar er gebeurt weinig. Klimaatbeleid wordt wel gevoerd, maar alleen de hoge inkomens profiteren ervan: zij rijden voortaan een elektrische auto en hebben zonnepanelen, lage inkomens moeten de verwarming maar een graad lager zetten. Of helemaal uit.
Zo laveert Omtzigt door het onderwerp of deze coalitie de juiste is. Muusse vindt het raar dat opgeschreven moest worden dat het kabinet zich aan de wet houdt. Omtzigt wijst erop dat dit breder is dan de voorstellen van de PVV: ook de vorige regering hield zich bij de toeslagen niet altijd aan de wet. Dat was echter minder zichtbaar dan de voorstellen van Wilders. Er is volgens Omtzigt nu een gemeenschappelijk kader waar je elkaar aan kunt houden.
De hamvraag
Muusse stelt de hamvraag: heeft NSC meegenomen dat moslims en Nederlanders met een migratieachtergrond moeite hebben met Wilders’ regeringsdeelname? Er zijn met name over moslims forse uitspraken gedaan. Er is nu sprake van een legitimering van dat sentiment. Omtzigt begint over de vrijheid van godsdienst en de mogelijkheid van religiekritiek. Beide zijn belangrijk en de regering treedt op tegen racisme, moslimhaat en antisemitisme. Hij snapt de emotie verder wel. Dat was het antwoord.
Omtzigt bemerkt bij sommige mensen een gebrek aan pogingen om te begrijpen waar de PVV-stem vandaan komt. Zonder migratie had dit kabinet er niet gezeten, zegt hij, kijk maar naar de roots en de partners van de vier fractievoorzitters. Er moet iets gedaan worden aan grote stromen mensen, dat is niet gericht tegen individuen. Open grenzen zijn geen natuurverschijnsel: als je expats enorme belastingvoordelen geeft krijg je er een heleboel en Engels onderwijs trekt heel veel internationale studenten aan.
Het kabinet gaat het rapport-Roemer over arbeidsmigratie uitvoeren en de verengelsing van universiteiten wordt een halt toegeroepen. NSC wil niet dat Nederlands een streektaal wordt. Omtzigt vertelt over meer beleidslijnen: de koppeling is gebleven, er wordt naar de huurtoeslag en het kindgebonden budget gekeken en er zijn allerlei maatregelen over ‘goed bestuur’, waaronder de splitsing van de Raad van State, een betere bescherming van klokkenluiders en een ander kiesstelsel.
Interne critici
Afhankelijk van je politieke voorkeur zou je dit mooie resultaten kunnen noemen, maar ook dan blijven er problemen met de grootste coalitiepartner. Hoe ziet NSC dit? Omtzigt praat over een ‘personalistisch mensbeeld’ waarvan niet echt duidelijk is wat dat is, terwijl het wel de verbindende factor zou moeten zijn. Er valt een term als sociale cohesie en er wordt een tegenstelling opgeworpen met een individualistisch mensbeeld, maar echt concreet wordt het niet.
Hoe bindend deze visie is, is inmiddels wel duidelijk. Deze heeft het vertrek van staatssecretaris Nora Achahbar en de Kamerleden Femke Zeedijk en Rosanne Hertzberger niet kunnen voorkomen. Omtzigt noemt hun vertrek jammer en pijnlijk. Achahbar was volgens Omtzigt een goede staatssecretaris. We horen ook nog dat iedereen met alle fasen van de besluitvorming rond het kabinet heeft ingestemd, een vriendelijke manier om eraan te herinneren dat de critici best lang de fuik in zijn gezwommen.
Er volgt een harde knip. Veelzeggend: dit was een logisch moment om te praten over de vraag of Achahbar, Zeedijk en Hertzberger een punt hadden toen ze begonnen over polarisatie, discriminatie en omgangsvormen, en hoe die zich verhouden tot de rechtsstaat. Zij spraken zich uit, NSC doet dat consequent niet en laadt daarmee de verdenking op zich het allemaal niet zo heel erg te vinden. Of erger: dat NSC denkt dat de PVV eigenlijk soms wel een punt heeft.
Een evaluatie
Partijpropaganda laveert standaard om de belangrijkste journalistieke vragen heen. Dat doet dit gesprek niet. Dat is interessant, maar vooral omdat we vervolgens nauwelijks antwoorden krijgen. Omtzigt is nooit kort van stof als het gaat over een Grondwettelijk Hof. Daar gaat de kritiek op NSC dan ook niet over. Die gaat nog steeds over de coalitie met de PVV. De redeneerlijn van Omtzigt is dan puur formalistisch: discriminatie wordt bestreden en er blijft vrijheid van godsdienst.
De vraag wat moslims van zo’n regering moeten vinden wordt wel gesteld, maar niet beantwoord. Omtzigt begrijpt het sentiment en daar moeten de moslims het maar mee doen. Er zijn wel afspraken gemaakt die hun rechten beschermen, maar een moreel oordeel over een partij die zulke afspraken noodzakelijk maakt, blijft uit. Dat een ‘personalistisch mensbeeld’ dit probleem niet oplost, is inmiddels wel duidelijk. Niemand begrijpt wat dit is en welke rol moslims daarbinnen hebben.
Wat Omtzigt over de oude coalitie zegt klopt: aan die partijen zijn allerlei dossiers in de perceptie van veel kiezers niet toevertrouwd, zeker migratie niet. Je zult iets moeten doen aan de problemen die al heel lang spelen, urgent zijn en kiezers richting de PVV jagen. De vraag blijft: moeten we dan ook iets met de zorgen van moslims en Nederlanders met een migratieachtergrond? Dit interview laat zien dat NSC bij zo’n vraag simpelweg met zijn mond vol tanden staat.
Het zal de partij die zegt te staan voor ‘goed bestuur’ blijven achtervolgen, hoe mooi het ook is dat de Tweede Kamer nu een commissie voor de grondrechten heeft.
Beeld: Talitha Muusse in gesprek met Pieter Omtzigt. Still van YouTube.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.