Sophie in ’t Veld wordt niet snel vergeten, maar of ze navolging krijgt?
Verschil moet er zijn. De meeste Europarlementariërs verdwijnen vroeg of laat geruisloos uit beeld, maar niet Sophie in ’t Veld. De bekendste Nederlandse Europarlementariër zwaaide in juli na twintig jaar af. Ze was vier keer op rij lijsttrekker van D66 en was daarvoor tien jaar medewerker. Deze woensdagavond is haar afscheidsborrel in wijnbar Non Peut Être, op steenworp afstand van haar voormalige werkplek. Hier gaat niet zomaar iemand weg: zelfs parlementsvoorzitter Roberta Metsola laat haar gezicht zien.
De oud-medewerkers van In ’t Veld hebben wat praatjes voorbereid: volop prijzende woorden hoe briljant ze was. Het is meteen duidelijk wat In ’t Veld zo bijzonder maakte: ze was niet erg bezig met wat haar precieze bevoegdheden waren of wat de grenzen zijn waar het Europees Parlement zich volgens de letter van de verdragen aan zou moeten houden. Ze deed wat ze vond dat nodig was, zocht de grenzen van haar mandaat op en ging daar overheen als de goede zaak dat vereiste.
Een ware strijder
Zo kreeg de EU een Europarlementariër die een echte waakhond was: scherp op de Europese Commissie, lidstaten, regeringsleiders en collega’s. Niemand nam haar rol zo serieus als In ’t Veld, die zich ontwikkelde tot een ware strijder voor een volwaardig Europees Parlement met alle rechten die daarbij horen, lijkende op de nationale parlementen. Of het nou ging om democratie, mensenrechten, minderheden, transparantie of de rechtsstaat: In ’t Veld kwam ervoor in actie, telkens weer.
Een muurbloempje kon je haar niet noemen. In ’t Veld is al jaren de bekendste Nederlander in het Europees Parlement, al is dat in Brussel altijd een relatief begrip. Ze ontwikkelde een flinke schare fans, maar ook een enorme berg critici. Voor hen stond ze precies voor datgene wat er mis is met Brussel: bemoeizucht met zaken waar de lidstaten over gaan en een continue honger naar meer bevoegdheden. Een voorbeeld is haar niet-aflatende kritiek op de rechtsstaat in landen als Polen en Hongarije.
Ongeveer vijftig mensen zijn naar de wijnbar gekomen om In ’t Veld uit te zwaaien. Ze noemt haar twintig jaar in Brussel en Straatsburg een achtbaan. In ’t Veld vond het een privilege om Europarlementariër te zijn, maar het was ook een plicht: er wordt in allerlei landen voor democratie gevochten, van Syrië tot Roemenië, dus we mogen niet vergeten hoe belangrijk die is, aldus In ’t Veld. Het grootste compliment? Een belangrijke christendemocraat in haar parlementaire commissie schijnt dolblij te zijn dat ze is opgehoepeld.
Een sneer naar D66
In ’t Veld kan het niet laten toch nog even iets kritisch te zeggen. Het idee is tegenwoordig vaak dat je als volksvertegenwoordiger na twee periodes plaats moet maken voor iemand anders. Dat is ongewenst, want juist door langer actief te zijn kun je echt dingen veranderen. Het institutioneel geheugen van het Europees Parlement neemt enorm af nu elke verkiezing meer dan de helft van de parlementariërs wordt vervangen. Instemmende blikken: In ’t Veld is het levende bewijs dat je juist lang in functie moet blijven.
Zo komen we toch nog op de relatie van In ’t Veld met haar voormalige partij. Een jaar geleden vertrok ze bij D66 omdat ze het niet meer eens was met de koers. De opmerking dat je langer dan twee termijnen moet blijven zitten is een sneer naar haar oude partij: het heeft er alle schijn van dat de politieke leiding haar in 2019 al niet meer als lijsttrekker wilde. Helaas: de leden kozen In ’t Veld. Boze tongen beweren dat D66 toen de regels heeft aangepast om een vijfde termijn te voorkomen.
Rob Jetten had het laatste congres nog één bedankzinnetje voor In ’t Veld over. Toch is ze niet helemaal weg: haar medewerkers bleven na haar afsplitsing voor haar werken en zijn nu weer werkzaam bij de nieuwe delegatie. Dit afscheid wordt bijgewoond door twee van de drie huidige D66’ers in Brussel, de derde is ziek. Maar misschien belangrijker: onlangs werd de gang van D66 in Brussel opgefleurd met een langgerekt bord met oude verkiezingsposters. Rara wie is de enige Europarlementariër die op dat bord te vinden is?
En Volt?
En Volt dan? In ’t Veld stapte over naar deze Europese partij en was als lijsttrekker in Vlaanderen kansloos: Volt stelt in België vrijwel niets voor. Volt-Europarlementariër Damian Boeselager is bij dit afscheid aanwezig, de andere vier niet. In ’t Veld is nog steeds lid. Of Volt de Europese belofte wel waarmaakt? In ’t Veld houdt bedachtzaam haar mond, maar wil nog wel even kwijt dat het echt heel belangrijk is dat het Europees Parlement zich veel meer als een democratische waakhond gaat opstellen.
Hoe dat eruit had gezien als In ’t Veld was herkozen? Het Europees Parlement keurde onlangs de nieuwe Europese Commissie goed. Tegelijk loopt er een rechtszaak over de weigering van Ursula von der Leyen om haar appverkeer tijdens de coronacrisis openbaar te maken. Dit was het moment om transparantie te eisen en te dreigen de nieuwe Commissie niet te accepteren, aldus In ’t Veld. Een goed idee waar EU-critici en voorvechters van een Europese parlementaire democratie zich beide in kunnen vinden.
Wat schetst onze verbazing? We hebben D66 en Volt er niet over gehoord.
Beeld: Borrel Sophie in ’t Veld in Brussel, bord op de D66-gang in Brussel. Foto’s: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.