In het klimaatdebat zijn velen dogmatisch, zegt een spreker bij Clintel
Laten we eerlijk zijn: er is ontzettend veel mis met Clintel. Dit is een denktank die naar eigen zeggen aan ‘klimaatrealisme’ doet en ‘een open klimaatdiscussie’ wil. Het laat zich raden wat dat is: een niet al te wetenschappelijk debat met alle ruimte voor ontkenners van klimaatverandering. De voorman van Clintel – Marcel Crok – heeft vooral fans aan de rechterzijde en we zien hem vooral bij Ongehoord Nederland, dus dan weten we wel hoe laat het is.
Toch is het goed je ook te informeren over standpunten uit deze kringen. Dit brengt ons deze dinsdagavond in Antropia, een conferentiecentrum naast station Driebergen-Zeist, waar Clintel een lezing organiseert. Benny Peiser is de voorman van weer een andere denktank, dit keer met de naam Global Warming Policy Foundation. Daar heeft dan ook weer niemand ooit van gehoord, wat maakt dat je meteen denkt dat je beter niet naar hem kunt luisteren.
Hoe onbekend Peiser is, kun je afmeten aan de hoeveelheid informatie die online over hem beschikbaar is. Hij heeft vooral een Wikipedia-pagina. Opvallend detail: de moderator van Clintel heeft naar eigen zeggen juist deze pagina bezocht om aan informatie te komen. Vroeger was Peiser actief bij de groene partij, nu is hij klimaatontkenner, horen we. Dat laatste kan dan weer niet echt verbazen, want we zijn bij Clintel. Er zitten een kleine honderd mensen in de zaal.
Een agnost
Is Peiser klimaatontkenner? Hij ontkent dat en noemt zichzelf agnost: hij weet niet hoe het zit en denkt dat de wetenschap pas over tientallen jaren goed weet hoe het klimaat functioneert. Hij wantrouwt alle voorspellingen over temperatuurswisselingen en herinnert ons er fijntjes aan dat er vroeger werd voorspeld dat het op aarde kouder zou gaan worden. Daar is niets van uitgekomen. De goede verstaander weet: dit zit allemaal in de hoek van de ontkenning, maar laten we even volhouden.
Peiser wil het namelijk hebben over iets anders: de maatschappelijke, economische en politieke veranderingen rond de zogeheten ‘net zero agenda’, ofwel: de beleidsagenda die stelt dat de mensheid de uitstoot van broeikasgassen als CO2 zoveel mogelijk moet verminderen, omdat er anders klimaatverandering zal optreden met alle schadelijke gevolgen van dien. Het gaat Peiser in deze lezing om de context waarbinnen dit beleid moet worden gerealiseerd.
Niet zo verrassend: Peiser heeft er weinig vertrouwen in. Hij denkt dat mensen de planeet wel willen redden, maar niet tegen elke prijs. ‘Net zero’ is in crisis, stelt hij. De belangrijkste verandering is dat de consensus ten einde is. Jarenlang waren alle middenpartijen het over dit beleid eens, maar dat is voorbij. Ook de EU was er een aanjager van, maar nu is er oorlog in Oekraïne en worden de defensie-uitgaven verhoogd. Alles draait voortaan om geopolitieke verhoudingen en zo is ‘net zero’ in de verdrukking gekomen.
Trump en Milei
Een van de aanjagers is Trump. Hij wil de EU niet meer helpen als landen niet zelf in defensie gaan investeren. Ondertussen zijn consumenten kritischer dan voorheen: ze zijn zich gaan afvragen wat al dat klimaatbeleid eigenlijk kost. In veel Europese landen hebben uiterst rechtse partijen de verkiezingen gewonnen en dat leidt vanzelf tot uitstel en verwatering van alle ambities. In Duitsland is het kabinet min of meer over deze kwestie gevallen, aldus Peiser. De liberalen wilden van dit beleid af.
Peiser illustreert dit met elektrische auto’s. De Duitse exemplaren zijn veel duurder dan de Chinese. Dat komt omdat de energiekosten in Duitsland vier keer zo hoog zijn. Dat kan niet zonder gevolgen blijven, want dit kan 100.000 Duitsers hun baan gaan kosten. De Europese energie is duur en dat maakt het continent minder concurrerend. Ondertussen schaalt Trump de klimaatambities af en wil weer naar olie en gas boren. De VS heeft enorme voorraden fossiele brandstoffen.
Peiser wijst er fijntjes op dat het boren in de VS ook onder Biden nooit is gestopt. Hij denkt dat Trump het akkoord van Parijs weer in de prullenbak gaat gooien en dat Milei in Argentinië daarbij een potentiële partner is. Dan gaan ook andere landen bewegen. Het klimaatbeleid schaadt de portemonnee en daar reageren kiezers vroeg of laat op. De grote olifant in de kamer heet China: daar gaat men gewoon door met de uitstoot en ondertussen groeit de economie als kool.
Concurrerend vermogen
China heeft enorme voorraden steenkool, daarom is energie in het land goedkoop is en is de economie concurrerend. Onlangs was er een klimaatconferentie in Azerbaijan waar het globale Zuiden miljarden heeft gevraagd ter compensatie van het klimaatbeleid. Peiser grapt dat Nederland weleens het enige land zou kunnen zijn dat zin heeft mee te betalen. Veelzeggend is dat China de status van ontwikkelingsland heeft en dus free rider is. Meebetalen? Ho maar.
De zaal vol klimaatsceptici weet er bij de vragenronde wel raad mee. De interessantste is: wat vindt Peiser ervan dat Nederland het Groningse gasveld sloot en onbruikbaar wil maken zodat er nooit meer geboord kan worden? Dat zou niet mijn beslissing zijn, glimlacht Peiser. Hij herhaalt dat in Noord-Amerika en China grote voorraden fossiele brandstoffen liggen en dat daar vroeg of laat naar geboord zal worden. Als de energieprijzen maar voldoende stijgen, wordt gas vanzelf weer populair, denkt hij.
Nog een interessante vraag: politici zien toch ook wel dat de energie in Europa te duur wordt? Volgens Peiser snappen veel mensen niets van markten en politici zijn daar geen uitzondering op. Hoeveel mensen doen er eigenlijk onderzoek naar hun standpunten en zijn überhaupt bereid over de standpunten van politieke tegenstanders na te denken? Er is volgens Peiser aan beide zijden veel dogmatiek: mensen die eenzijdig in renewables geloven zijn even erg als klimaatontkenners.
Daar moeten de aanwezigen het vandaag mee doen.
Beeld: Benny Peiser bij Clintel. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.