Waarom is NSC eigenlijk in een kabinet met de PVV gestapt? Die vraag komt de laatste maanden steeds op als de partij voor onenigheid in de coalitie zorgt. De laatste dagen ging het over een staatssecretaris die bezwaren had hoe bewindspersonen over minderheden spreken. Eerder ging het over het noodrecht waarmee de PVV de Tweede Kamer wil omzeilen. Als NSC dit allemaal zo erg vindt, waarom is men dan aan dit avontuur begonnen? Het alternatief is nooit onderzocht: een kabinet met GroenLinks-PvdA, D66 en VVD. 

Tijdens de verkiezingscampagne zat ik bij een debat tussen Omtzigt en Timmermans. Daar deed Timmermans opzichtige pogingen om Omtzigt tot toekomstige samenwerking te verleiden. Toen bleek al dat Omtzigt daar geen zin in had. Hij zag problemen. In zo’n fase is dat natuurlijk niet zo gek: alle concurrenten kennen bezwaren, anders kun je net zo goed fuseren. Toch dacht je de hele tijd: wat je ook van Timmermans vindt, de bezwaren tegen Wilders zijn vanuit rechtsstatelijk perspectief sowieso groter. 

Eenvoudige verklaring 

Een bekende had een eenvoudige verklaring: Omtzigt is het gewoon met Wilders eens. Ik wilde er niet aan: de PVV is radicaal rechts, houdt zich niet aan artikel 1 van de grondwet, maakt mensen bang en zet ze tegen elkaar op. Daar kun je Omtzigt toch niet van verdenken? Er is een verschil tussen normale kritiek op de islam en wat de PVV doet. Je kunt best kritiek hebben op bepaalde stromingen, ideeën of gebruiken, al weet ik niet eens of NSC die kritiek heeft. Maar zelfs als Omtzigt dat vindt: Wilders gaat veel verder.

Dat geldt ook voor asielzoekers. Je kunt best denken dat het een beetje minder mag, dat opvang meer in de regio moet plaatsvinden, dat er strenger moet worden geselecteerd en dat verblijfsvergunningen tijdelijk moeten zijn. Dat is echt iets anders dan wat de PVV doet: kiezers aanpraten dat de wooncrisis door asielzoekers wordt veroorzaakt, dat de Nederlandse cultuur fundamenteel door hen verandert en dat ze talloze andere problemen opleveren variërend van meer criminaliteit tot meer uitkeringen. 

Ik wilde er niet aan: Omtzigt kan het niet eens zijn met de PVV. Je ziet dat aan de NSC-migratieparagraaf: die is veel breder dan die van Wilders. Omtzigt vindt dat je alle soorten migratie moet beperken: arbeid, studie en asiel. Dat klinkt logisch als je vindt dat het te vol wordt in Nederland: de meeste migranten zijn helemaal geen asielzoekers. Vraag: waarom gaat het met dit kabinet dan steeds over ‘het strengste asielbeleid ooit’ en nauwelijks over arbeidsmigratie? Hoe kan zoiets?  

Nora Achahbar 

Dit brengt ons wederom bij Nora Achahbar. We lezen dezer dagen allerlei reconstructies hoe het kabinet bijna viel toen ze haar functie neerlegde. Wat er binnenskamers precies is gezegd zullen we waarschijnlijk nooit weten, maar ze had in ieder geval bezwaren tegen hoe bewindspersonen over minderheden spreken. De spin is dat ze het allemaal verkeerd heeft begrepen en dat ze woorden uit hun verband heeft gerukt. Als dat zo is: waarom moesten de NSC-bewindspersonen dan zo lang nadenken of ze bleven zitten? 

Het lag dus kennelijk toch wat ingewikkelder. Een vergelijking met het CDA doet wonderen. Die partij weet wat de eigen beginselen zijn, gaat niet met de PVV in een coalitie en wil dat mensen elkaar respectvol bejegenen. Dat daar in de ministerraad geen sprake van was, is redelijk zeker. Probleem: NSC heeft geen beginselprogramma, maar vrij te interpreteren, uiterst rekkelijke slogans die in de praktijk niets zeggen over een vraag als: mag je minderheden respectloos over een kam scheren?

Bij het CDA is daar geen twijfel over, bij NSC wel. Dat verklaart wat er afgelopen vrijdag gebeurde: eigenlijk weet NSC wel dat Achahbar een punt had en dat dat serieus genomen moest worden. Tijd voor een moreel oordeel dus, niet voor een slap statement als ‘Achahbar heeft een persoonlijke afweging gemaakt’. We zien steeds hetzelfde: NSC weet wel dat men eigenlijk op het CDA zou moeten lijken en niet op de PVV, maar tegelijk vindt men dat Wilders ook wel een punt heeft. Anders trek je immers een morele grens. 

Op de PVV-tour 

Het is allemaal moeilijk los te zien van de onderliggende, impliciete filosofie van NSC. Men doet steeds alsof het over de rechtsstaat gaat, maar in de praktijk is dat begrip rekkelijk. Echte beginselen zijn er niet en rode lijnen zijn nooit getrokken. Een partij als het CDA heeft die wel en maakt zich bij de PVV snel uit de voeten. NSC heeft alleen frases over de rechtsstaat, maar in de praktijk mag een PVV-staatssecretaris die achter ‘minder Marokkanen’ staat gewoon blijven zitten. Wat zegt dat over NSC? 

Nog zoiets. Een VVD-staatssecretaris begon afgelopen week over groepen Nederlanders die een ‘integratieprobleem’ zijn. Nicolien van Vroonhoven zei hetzelfde. Ze gebruikt niet de harde toon van Wilders en voegt wat bijzinnen toe zodat het niet al te generaliserend klinkt. Toch impliceert ze dat groepen Nederlanders verschillend mogen worden behandeld. Het NSC-kabinet denkt immers na over het voorstel sommige antisemieten hun paspoort af te pakken, maar andere niet. Rechtsgelijkheid, iemand? 

NSC heeft alleen ingestemd met een onderzoek, zei Van Vroonhoven. Ze begrijpt kennelijk niet dat ze de PVV-agenda om Nederlandse burgers ongelijk te behandelen weer een stapje verder brengt. In een fatsoenlijk land – dixit CDA – doe je geen onderzoek of het met de rechtsgelijkheid wel een onsje minder kan, of dat beleid nou nu wordt geschreven of twee kabinetten later. Een partij die hieraan meewerkt, vindt het gewoon geen probleem, die vindt dat de PVV ergens wel een punt heeft.

Wat zouden de NSC-kiezers ervan denken? 

Beeld: Waarnemend NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven bij het debat over het geweld tegen Joden in Amsterdam. Still van YouTube. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.