Longread. J.D. Vance klinkt beter dan Trump, maar is hij ook beter?
De verkiezingscampagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen brengt ons deze woensdag in de swing state Pennsylvania, waar zowel Donald Trump als Kamala Harris nog kunnen winnen. Bedford is een minuscuul dorp in het zuiden van de staat waar nog geen 3.000 mensen wonen. Toch is hier sinds 1994 een vliegveld: Bedfort County Airport. Er zijn hier zo’n 46 vliegbewegingen per dag. Deze woensdag is het vliegveld het decor van een rally van de vice-presidentskandidaat van Trump: J.D. Vance.
Het was waarschijnlijk nooit zo druk op dit vliegveld. Een weiland naast de landingsbaan staat vol auto’s, er staan kraampjes met Trump-prullaria en er staat een lange rij mensen. In Bedford is waarschijnlijk nooit iets te doen, maar vandaag is er hoog bezoek en dus loopt het hele stadje plus de ganse omgeving uit. Er zijn naar schatting tussen de 1.500 en 2.000 mensen in de hangar waar de rally plaatsvindt. Waarom deze locatie? Waarschijnlijk omdat Vance dan met het vliegtuig meteen ter plaatse is.
De Trump-campagne is niet echt vriendelijk voor buitenlandse media, net als de Harris-campagne overigens. We kunnen ons aanmelden voor elke rally, maar krijgen standaard een afwijzing. Dit is het beleid ten aanzien van alle buitenlandse media: ook de NOS heeft moeite om binnen te komen. De lokale sheriff komt ons vertellen dat we niet binnen mogen. We zijn welkom als gewoon publiek, maar interviews met aanhangers en foto’s mogen niet. Fotograaf Ramon van Flymen blijft buiten.
Van ver gekomen
Deze weigering is raar, want het persvak in de hangar staat absoluut niet vol. Er zijn een paar cameraploegen en er zit een handvol verslaggevers. Er zijn stoelen over. Het beleid maakt geen onderscheid op politieke kleur: CNN mag als binnenlands medium gewoon naar binnen, wij mogen dat als buitenlandse journalisten niet, ongeacht de media waar we voor werken. Met vijandigheid ten aanzien van de media lijkt het niets te maken te hebben: meerdere aanhangers vinden het juist leuk dat er Nederlanders zijn. ‘Zijn jullie van zo ver gekomen?’
Deze bijeenkomst heeft een thema: veteranen, een onderwerp dat in de VS belangrijk is en waar zelfs een apart ministerie voor bestaat. We staan meer dan een uur in de rij om binnen te komen, maar veteranen mogen meteen doorlopen. Ze hebben gereserveerde zitplaatsen achter het podium en er zijn speciale borden voor ze gemaakt. Zo blijkt: deze rally is niet alleen bedoeld om de omgeving van Bedford positief te stemmen, het is ook een poging veteranen – en dat zijn er nogal wat in de VS – aan Trump te binden.
Net als bij de Democraten is deze rally vooral een kwestie van wachten. Als we binnenkomen spreekt een man de zaal alvast toe, terwijl nog niet iedereen binnen is. Het is een opwarmertje, want daarna gebeurt er ruim een uur niets. Er moeten nog heel veel aanhangers door de veiligheidscontrole. Als het programma begint, is het ook in een mum van tijd weer afgelopen. De daadwerkelijke bijeenkomst duurt precies een uur.
Trump-fans
In het publiek zien we veel Trump-fans met bijpassende petjes, buttons en stickers, die buiten bij de kraampjes worden verkocht. Ook de twee eerste sprekers zijn duidelijk fan van Trump. Het zijn Eric Schmitt, senator voor Missouri, en Markwayne Mullin, senator voor Oklahoma. Schmitt houdt het publiek voor dat ze strijden voor de ziel van het land. Biden heeft de grenzen wagenwijd opengezet en daar heeft Harris aan meegeholpen. Migranten die een veroordeling op zak hebben moeten het land uit, roept hij. Luid applaus.
Mullin vindt Biden een slechtere president dan Obama en dan is de link met Harris snel gelegd. Als vice-president heeft ze eigenlijk niets goed gedaan, aldus Mullin. Harris zegt steeds dat ze bepaalde dingen op haar eerste dag als president gaat regelen, maar ze had dat op haar eerste dag als vice-president al kunnen doen, denkt Mullin. Ze zit al ruim drie jaar op die stoel. De voorstellen komen erg laat, nog afgezien van het feit dat sommige plannen onhaalbaar zijn. God bless you, voegt hij eraan toe.
Het belangrijkste van deze twee senatoren is dat ze heel kort spreken. Samen zijn ze nog geen vijf minuten aan het woord. Er volgt nog een muziekje, maar dan gaat de rally toch echt van start. Eerst komt Tulsi Gabbard op het podium, al snel gevolgd door J.D. Vance.
Tulsi GAbbard
Tulsi Gabbard was acht jaar lid van het Huis van Afgevaardigden voor de staat Hawaii. Ze heeft een opmerkelijke gedaantewisseling ondergaan: ze was sinds 2013 acht jaar parlementariër voor de Democraten, steunde in 2016 Bernie Sanders als presidentskandidaat en in 2020 Joe Biden. Sinds 2021 zit ze niet meer in het Huis van Afgevaardigden en sloeg ze een andere koers in: in 2022 verklaarde ze zichzelf onafhankelijk en in 2024 werd ze Republikein. Nu staat ze naast Vance.
De hele bijeenkomst gaat over veteranen. Gabbard prijst ze. We leven in onzekere tijden en een derde wereldoorlog is nog nooit zo dichtbij geweest. Gabbard denkt dat Vance weet wat er op het spel staat en dat Harris werkelijk geen idee heeft. Harris heeft immers bijgedragen aan allerlei besluiten rond defensie die militairen in gevaar hebben gebracht, aldus Gabbard, al specificeert ze niet welke dit zijn. Vermoedelijk gaat het om de chaotische terugtrekking uit Afghanistan, waar Vance een half uur later over spreekt.
Trump wordt door de tegenstanders een fascist en een anti-democraat genoemd, aldus Gabbard, die een hele lijst verwijten aan Trump heeft genoteerd. Harris, Biden, Obama en Clinton kunnen Trump wel uitschelden, maar dat is gewoon hun laatste strohalm, aldus Gabbard. Wij zijn namelijk op een missie, weet ze. Applaus. Trump was tijdens zijn presidentschap een groot succes en daarom moet hij terugkeren in het Witte Huis. ‘Amen’. De Trump-campagne blijft de band met conservatieve christenen benadrukken.
J.D. Vance
Dan komt Vance op het podium. Hij grapt dat de Republikeinen Liz Cheney hebben vervangen door Gabbard. De aanhangers lachen er hard om. Cheney was lid van het Huis van Afgevaardigden voor de Republikeinen. Ze is een scherpe criticaster van de ondemocratische ideeën van Trump en voert daarom zelfs campagne voor Harris. De zaal moet erg lachen om de grap van Vance, die daarmee ook de populariteit van Gabbard benadrukt. Terecht: ze wordt minstens zo hard toegejuicht als hij.
J.D. Vance kreeg in Amerika vooral bekendheid door zijn autobiografische boek uit 2016: Hillbilly Elegy. Dit boek gaat over zijn moeilijke jeugd in Middletown in Ohio, de conservatieve waarden die hij in zijn jeugd meekreeg en de sociaal-economische problemen in de regio waar hij opgroeide. Het boek werd een enorm succes, werd verfilmd en er kwam ook een Nederlandse versie van uit. Conservatieven zijn blij met het boek, al vinden critici dat hij zijn levenslessen te veel veralgemeniseert.
Vance is pas sinds 2023 senator voor de staat Ohio en werd dit jaar vice-presidentskandidaat. Hij stond in 2016 nog bekend als Trump-criticus, maar ook hij heeft zijn mening herzien. Met steun van Trump werd hij verkozen als senator. Je zou ook kunnen zeggen: Vance is een opportunist van het meest zuivere soort. De vorige vice-president van Trump – Mike Pence – is afgehaakt. De redenen daarvoor zijn algemeen bekend en zijn voor Vance meer dan relevant, maar hij denkt daar zelf toch anders over.
Een town hall
De grote vraag vanuit Nederlands perspectief is natuurlijk: wie is deze man nou eigenlijk? We komen er in Belford slecht achter. De bijeenkomst is uiterst kort en blijkt de opzet van een town hall te hebben. Aanwezigen mogen vragen stellen. Het zijn er maar vijf. Na dit onderdeel komt Vance met een korte conclusie dat alle aanwezigen tien keer moeten stemmen. Wel legaal, grapt hij: de aanwezigen moeten allemaal negen vrienden meenemen naar de stembus. Applaus. Dan is de rally voorbij.
Het probleem laat zich raden: de rally is een geregisseerde show: Gabbard – die de hele rally op het podium zit en meepraat – heeft kaartjes met namen van de vragenstellers. Alle vragen gaan over veteranen. Het gekke is: ze zijn slecht te verstaan en ze worden door Vance en Gabbard ook niet herhaald. Ik sta zelf relatief vooraan, maar versta soms maar de helft. Het laat zien dat het niet om de inhoud gaat: het gaat om het ritueel en het gebaar dat Vance hier naar veteranen maakt.
We horen vooral dat de oorlogen die Amerika de laatste decennia heeft gevoerd niet goed waren. Welke het precies zijn wordt niet verteld, maar het chaotisch vertrek uit Afghanistan wordt nadrukkelijk genoemd. Dat is gebeurd ten tijde van Biden. Het gaat erom dat de levens van militairen onnodig in gevaar zijn gebracht en dat veteranen vervolgens niet goed zijn behandeld, onvoldoende informatie krijgen over hun rechten, geen huis kunnen vinden en onvoldoende ondersteuning krijgen.
Vance bekritiseert ook dat militairen zijn ontslagen die zich niet voor corona lieten vaccineren. Zij mogen allemaal terug in dienst komen als Trump president wordt. Applaus.
Klinkt als politicus
Dus wie is deze man? Bij de kraampje met T-shirts en vlaggen legt de verkoper uit dat hij aanhanger van Trump is. Hij noemt zichzelf een conservative en dus stemt hij op de Republikeinen. Ik zeg dat de interpretatie van veel mensen in Europa een andere is: Trump zit wel aan de conservatieve kant, maar is vooral een radicaal. Vance is zeker anders, weet de verkoper. Hij is meer een politicus en praat serieuzer en inhoudelijker dan Trump, die op zijn eigen manier menigtes toespreekt en minder in beleidstaal praat.
Dat klopt: Vance klinkt als een politicus, maar wel op een toegankelijke manier. Hij maakt ook grapjes. Hij klinkt als een typische Republikein: voor Nederlandse begrippen is hij veel te rechts, maar hij doet wel beleidsvoorstellen, terwijl je bij Trump vaak denkt dat hij maar wat roept. Vance komt ook niet extreem over, al is hij wel ontzettend conservatief. Dat leidt al snel tot de vraag of hij misschien ‘beter’ is dan Trump. Het antwoord is: hij verdedigt Trump met verve, bij deze rally op het terrein van buitenlandpolitiek.
Dit alles versterkt het beeld van een opportunist: Vance kan vice-president worden en zette daarvoor zijn oude overtuigingen opzij. Als Trump wint, is Vance spreekwoordelijk maar één hartslag verwijderd van het presidentschap. De kans dat dat relevant wordt is reëel, want Trump is ook de jongste niet meer. Je zou kunnen denken: Vance is beter dan zijn baas, want hij is in ieder geval geen totale idioot. Dat is waar, maar ook Vance steunt feitelijk de autocratische koers die Trump heeft ingezet. Kan hij dan echt beter zijn?
Beeld: Campagneborden, rij bij de rally, Trump-vlaggen, zaal met J.D. Vance en Tulsi Gabbard, Trump-t-shirts. Foto’s: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.