Wat is een goede burgemeester? Die vraag dringt zich op bij het lezen van het onlangs verschenen boek over Ahmed Aboutaleb. Zijn vijftienjarige burgemeesterschap is opgetekend door AD-verslaggever Peter Groenendijk en dat heeft een vlot geschreven verhaal opgeleverd: Je suis Ahmed: De Rotterdamse jaren van Aboutaleb. We lezen over het moeizame begin van zijn burgemeesterschap, successen, mislukkingen en het laatste jaar waarin de kritiek meer dan ooit toenam.

Voor mensen die de Rotterdamse gemeentepolitiek niet dagelijks volgen biedt dit boek een mooi overzicht van thema’s die al langer in de stad spelen: de enorme kloof tussen Rotterdam Zuid en de rest van de stad, aanhoudende veiligheidsproblemen, de moord op de zestienjarige Hümeyra, de veel besproken sloop van de Tweebosbuurt en de plannen voor een nieuw stadion voor Feyenoord dat er na heel veel gepraat en gedoe toch niet komt. Een overzicht van een tijdsgewricht.

De grote vraag is natuurlijk wat de rol van Aboutaleb in dit alles was. Het probleem laat zich een beetje raden: niemand heeft daar normaliter een goed beeld van. Een tijdje geleden was ik bij een bijeenkomst over de nieuwe burgemeester van Rotterdam, die toen nog moest worden voorgedragen. De zaal kreeg de vraag waar de nieuwe burgemeester aan zou moeten voldoen. Vervolgens werd ontzettend veel beleid min of meer bij de burgemeester over de schutting gegooid.

Verantwoordelijk voor alles

Dat viel vooral op omdat het veel over inkomensbeleid ging. In Rotterdam is veel armoede en daar zou de nieuwe burgemeester hoognodig iets aan moeten doen. Volop verhalen over mensen die niet rond kunnen komen, regelingen die niet goed werken of niet zijn afgestemd op de behoefte van de mensen die ze nodig hebben en al dat soort zaken meer. Maar ja, de burgemeester kan niets aan landelijk beleid doen. Nog eentje: wonen is in Rotterdam veel te duur aan het worden. Tja.  

Over veiligheid valt in Rotterdam altijd wel wat te klagen en alle commentaren zijn nog terecht ook. Er is een verschil met inkomens en volkshuisvesting: de burgemeester gaat er tenminste over. Zo komen we bij het boek van Groenendijk, waarin je een goed beeld krijgt hoeveel ellende er op veiligheidsgebied in Rotterdam is. De burgemeester wordt continu door vrijwel iedereen gemaand er iets aan te doen. In dit boek mist de vraag: hoe realistisch is dat eigenlijk?

De burgemeester doet het nooit goed. We herinneren ons uit de begindagen van Aboutaleb een uit de hand gelopen strandfeest in Hoek van Holland waarbij zelfs een dode viel te betreuren. De oordelen over de burgemeester waren eensgezind negatief: hij had het allemaal niet serieus genoeg genomen en had harder en sneller moeten ingrijpen. U raadt het al: Aboutaleb werd vervolgens een stuk strenger en toen begon iedereen daar weer over te klagen. Zo lusten we er nog wel een paar.

Lastige rol

Als je de boeken erop naslaat weet je dat de gemeenteraad de baas van de gemeente is, niet de burgemeester. Hoe groot zijn rol nou precies is, blijft vaag. Zo was Aboutaleb een pleitbezorger van het nieuwe Feyenoord-stadion. Niet zo gek dat iemand met zo’n centrale positie binnen de gemeente ook standpunten heeft, maar het lijkt zo al snel alsof de burgemeester overal over gaat, terwijl dat nou juist een misverstand is. Invloed heeft hij natuurlijk wel, maar hoeveel? Ook in dit boek blijft het gissen.

Hoe serieus je de evaluaties van Aboutalebs burgemeesterschap moet nemen is dan ook de vraag. Je kunt hem immers voor alles wat er de afgelopen vijftien jaar in Rotterdam is misgegaan de schuld geven, al had de gemeenteraad toch echt het laatste woord. De belangrijkste kritiek blijkt best wel oppervlakkig: Aboutaleb is zelf graag aan het woord, is ontzettend ijdel, kan slecht luisteren en houdt vaak lange monologen. Dat is allemaal in al die jaren nooit veranderd.

Daar staat een positieve kant tegenover: de symbolische waarde van een moslim met Marokkaanse roots als burgemeester van deze stad was natuurlijk niet te missen. Of zoals in het boek wordt opgemerkt: Aboutaleb is voor veel jongeren met een migratieachtergrond een enorm voorbeeld en dat zal hij nog heel lang blijven. Zijn ellenlange monologen zullen hem wel worden vergeven. Daar hoeft voortaan niemand meer naar te luisteren en zo gaat Aboutaleb toch nog positief de geschiedenisboekjes in.

Het burgemeesterschap van Rotterdam is al met al pas leuk als het voorbij is. Zou Carola Schouten weten waar ze aan begint?

Beeld: Ahmed Aboutaleb in een video van de gemeente Rotterdam. Still van YouTube.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.