Er zijn ontzettend veel problemen met grote tech bedrijven, vertelt Marietje Schaake deze dinsdagavond in het Rotterdamse debatcentrum Arminius. Sociale media verspreiden desinformatie en haat en dat leidt tot polarisatie. Tech bedrijven leggen infrastructuren aan en het is niet duidelijk wie die beschermt en wat daar allemaal aan data overheen gaat. Kunstmatige intelligentie discrimineert en het lijkt soms wel alsof we daar inmiddels aan gewend zijn. Spionagetechnologie grijpt ondertussen om zich heen. 

Grote tech bedrijven kunnen heel snel groeien en zo markten gaan beheersen. Ze wanen zich onaantastbaar en denken vaak dat ze zich niet aan de regels hoeven te houden. Overheden hebben weinig vat op ze. Kijk naar hoe Elon Musk omgaat met Twitter en je begrijpt het probleem. Eigenlijk is Musk heel transparant: we weten dat hij Trump steunt en dat zien we in zijn beleid: de tijd dat Trump vanwege desinformatie van Twitter werd gegooid ligt ver achter ons.

Schaake werd bekend als Europarlementariër van D66. Toen ging haar werk al over digitalisering. Vijf jaar geleden vertrok ze naar de VS, waar ze aan Stanford werkt. Ze heeft een maandelijkse column in FT en nu is er ook een boek uit, waarvan onlangs de Nederlandse versie verscheen: De tech coup: hoe tech is gaan regeren en we de macht weer terugwinnen. In Arminius staat een standje van de lokale boekhandel Donner. Er worden tientallen exemplaren verkocht. 

Geen regels aanpassen 

Schaake vertelt dat ze als Europarlementariër ontdekte dat Iraanse dissidenten werden gehackt met spionagetechnologie die uit Europa afkomstig was. Dit laat zien dat grote tech bedrijven beter gereguleerd moeten worden. Ze heeft er haar missie van gemaakt. Eigenlijk is haar pleidooi vrij simpel: we hebben ooit met elkaar bedacht hoe democratie en rechtsstaat moeten werken en daar hoort niets aan te veranderen nu we met deze bedrijven zitten. Zij moeten zich aan de regels aanpassen, niet andersom.

ICT-hoogleraar en advocaat Lokke Moerel is ook te gast. Hoewel ze ‘de dark side adviseert’, zoals ze dat zelf zegt, is ze het vrijwel helemaal met Schaake eens. Dat geldt zowel voor de problemen die Schaake ziet, als de oplossingen die ze voorstelt. Het is een enorme waslijst en die had wat Schaake betreft nog veel langer kunnen zijn. Het komt allemaal neer op meer regels en meer toezicht. Schaake denkt dat we eigenlijk al te laat zijn met ingrijpen. Moerel relativeert dat. 

Als individuele burger kun je weinig tegen deze bedrijven doen, dus de oplossingen moeten van de politiek komen, stelt Schaake. Dat klopt natuurlijk. Het stoort haar dat het de laatste verkiezingen helemaal niet over dit onderwerp is gegaan. Dat is natuurlijk niet zo raar: behalve de politieke flanken zijn politici het grotendeels over de beleidsrichting eens. Plat gezegd: meer ingrijpen, meer regels en meer toezicht. Die regels – zoals die over kunstmatige intelligentie – komen er gewoon, het kost alleen tijd. 

Er is niet zoveel debat meer nodig. Tenzij je natuurlijk de aanhangers van Trump wilt overtuigen, maar hoe zinvol zo’n poging is, laat zich raden.

Beeld: zaal in Arminius in afwachting van Marietje Schaake. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.