Totale willekeur met welke lokale partijen BBB samenwerkt
De partij is nog maar een half jaar oud en is nu al ‘BBBondgenoot’, een partner van de BoerBurgerBeweging. ‘Recht door Zee’ is een nieuwe lokale partij in Den Helder onder leiding van Michel Pastoor, voorheen raadslid van ‘Behoorlijk Bestuur’. Dat is dan weer een andere lokale partij en nog een succesvolle ook: deze was in 2022 de grootste van de marinestad. Het ging al snel mis: er was gedoe over uitspraken op sociale media. Drie raadsleden splitsten zich af. Zo ontstond Recht door Zee.
Illustere club. Pastoor wordt vergezeld door Leo van Esdonk, die in 2018 voor de lokale PVV werd verkozen, daar vertrok en daarna dus enige tijd bij Behoorlijk Bestuur zat. Recht door Zee is zijn derde fractie in vijf jaar. Fractiegenoot Mirjam Dijk is niet anders: ze begon bij de VVD, ging verder bij Behoorlijk Bestuur en was kandidaat voor BBB in Noord-Holland. Nu is ze Recht door Zee. Waar de nieuwe partij inhoudelijk voor staat, is een raadsel. Lees het zelf hier even na.
Den Helder heeft nogal wat lokale partijen: ‘Beter voor Den Helder’, ‘Stadspartij Den Helder’, ‘Behoorlijk Bestuur’ en ‘Samen Actief’. ‘Recht door Zee’ is de vijfde. Pastoor en de zijnen wisten al bij de aankondiging van hun partij te melden dat ze ‘BBBondgenoot’ zijn. Dat Mirjam Dijk de link tussen Den Helder en BBB is, mag duidelijk zijn, maar is dat dan genoeg voor zo’n bondgenootschap? Hoe kan BBB besluiten dat een partij die niet eens een website heeft, een bondgenoot is?
Bondgenoten
BBB deed in 2022 niet mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Dat was slim: het is ontzettend veel werk om mee te doen met stabiele afdelingen die een deuk in een pakje boter kunnen slaan. Toen bedacht BBB deze bondgenootschappen, overduidelijk geïnspireerd op wat bij Forum voor Democratie vier jaar eerder mislukte: allianties vormen met lokale partijen. Het voordeel laat zich raden: aan zo’n partnerschap heb je weinig werk en je doet toch een beetje mee.
Voor de bondgenoten is het voordeel nog duidelijker: lokale partijen kunnen een graantje meepikken van de populariteit van de nieuwe landelijke club. Er ontstaat een soort beeld alsof Caroline van der Plas iets maken heeft met ‘Ondernemend Berkelland’, ‘Actief voor Amstelveen’, ‘Hogeland Lokaal Centraal’, ‘Meedenken met Lochem’ en ‘Burgerbelangen Moerdijk’. Het werkte goed: de meeste bondgenoten sloten de gemeenteraadsverkiezingen met winst af.
Een bondgenootschap suggereert dat een lokale partij een soort BBB op lokaal niveau is, maar dan met andere mensen en een andere naam. Het omgekeerde kan immers niet: een marxistische studentenpartij uit Amsterdam wordt nooit bondgenoot, want daar wil Van der Plas niet mee geassocieerd worden (en vice versa). Je zou het bondgenootschap dus als een soort keurmerk kunnen zien. Inwoners kennen hun lokale partij vaak niet, maar BBB heeft ernaar gekeken. Caroline zag dat het goed was.
Willekeur
Probleem: welke partijen zich bondgenoot mogen noemen is nogal willekeurig. Bij de laatste BBB-ledenvergadering hoorden we dat BBB ‘in bescheiden mate’ mee gaat doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. BBB doet dat alleen als men een goede fractie kan leveren en er voldoende stemmers zijn. Voor andere – waarschijnlijk de meeste – gemeenten is een bondgenootschap een optie. Dat zijn dus gemeenten waar BBB niet zelfstandig meedoet.
Even bellen met de partijvoorzitter. Erik Stegink legt uit dat er voor een bondgenootschap twee essentiële vereisten zijn: de lokale partij moet instemmen met het landelijke BBB-programma en de raadsleden moeten BBB-lid zijn. Het getuigt van een nogal minimalistische opvatting van controle met wie BBB in zee gaat: het is logischer te kijken of BBB instemt met het lokale programma, en daarnaast kijkt naar stemmingen uit het verleden, profilering, organisatie en personele invulling.
Pas als je dat allemaal hebt geïnventariseerd, kun je kiezers met een gerust hart een lokale partij aanbevelen. Stegink vindt dat bondgenoten vooral ‘het BBB-gevoel’ moeten hebben. Er zijn in Den Helder hoge verwachtingen. Dat is raar, want ‘Recht door Zee’ is een club afsplitsers zonder ideologisch profiel en zonder echte organisatie. Waarom zou je deze partij een duwtje in de rug geven?
Kwaliteit ho maar
Dat BBB niet naar de kwaliteit van bondgenoten kijkt, staat vast. Zo was op Goeree-Overflakkee de ‘Groep Jan Zwerus’ uitverkoren. Drie raadsleden waren al snel weg en zo bleef alleen de naamgever als ‘groep’ over. De weglopers hebben ‘Trots op Goeree-Overflakkee’ opgericht en dat is nu de nieuwe BBB-partner. Is de Groep Jan Zwerus het BBB-gevoel verloren? Waarom past Trots op Goeree-Overflakkee beter bij BBB? Kan iemand dat uitleggen?
Gedetailleerde eisen zijn er niet. BBB hanteert bij de selectie vooral globale indrukken. Persoonlijke netwerken doen de rest. Op het aanmeldformulier lezen we geen duidelijke criteria. In het Noorden stopte de samenwerking met ‘Leefbaar Midden Groningen’ omdat er toch inhoudelijke verschillen waren, aldus partijvoorzitter Stegink. Een stille hint dat er nooit naar de inhoud is gekeken. Nu zijn vijf afgesplitste raadsleden de nieuwe bondgenoot.
Bij ‘Hogeland Lokaal Centraal’ stapte een van de fractieleden over naar een andere partij, wat suggereert dat BBB niet kijkt of er überhaupt sprake is van stabiele teams. Bij ‘Ondernemend Berkelland’ bleek de lokale partij zo’n bende dat BBB er een punt achter zette. Het partijbestuur werd verrast door complottheorieën. Ondertussen viel de lokale fractie uit elkaar en de twee toenmalige afsplitsers blijken ook niet in staat om met zijn tweeën een nieuwe fractie te vormen.
Serieuze screening
Uit niets blijkt dat BBB stevige inhoudelijke, organisatorische en personele screening deed. Van de website zijn sommige voormalige bondgenoten zonder enig bericht verdwenen. ‘Ondernemend Berkelland’ is weg, net als ‘Trots op Rhenen’: een partij die geen zetels haalde en waarvan het de vraag is of deze nog bestaat. ‘Duurstede voor Democratie’ had een zetel maar het raadslid is afgesplitst. Bondgenoot is men niet meer. Aan enige screening of een bondgenoot levensvatbaar is, deed BBB dus niet.
Het gekst werd het in Súdwest-Fryslân – een enorm gebied van Sneek tot Stavoren – waar de ‘Volkspartij in Nederlands Belang’ bondgenoot was, maar sinds kort is veranderd in de lokale PVV. Eigenlijk waren de raadsleden sowieso al van de PVV en Geert Wilders heeft persoonlijk zijn zegen aan de overstap gegeven. Het laat zien dat BBB ook niet kijkt op welke manier bondgenoten in personele zin aan andere partijen zijn verbonden en in hoeverre hun liefde voor BBB serieus is.
Het heeft er alle schijn van dat lokale partijen waarbij BBB een klik voelt, zich bondgenoot mogen noemen. Als het toch een stelletje ruziemakers blijkt te zijn, als men geen achterban blijkt te hebben of de club inhoudelijk toch wel erg ver van BBB af blijkt te staan, kan men er zonder al te veel nare publiciteit gewoon weer vanaf. Dat kiezers zijn misleid, maakt niet uit.
Beeld: BBBondgenoten-logo’s (bewerkt).
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.