Het was in kleine kring al bekend. NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger is niet onverdeeld positief over de samenwerking van haar partij met de PVV. Het ging informeel al rond, maar nu heeft ze een tweede stap gezet: op LinkedIn vertelt ze over een ledenbijeenkomst in Pijnacker. Daar heeft ze kritische opmerkingen gemaakt over de samenwerking. Moedig van Hertzberger. Zelfs haar politiek leider kreeg er deze week bij een andere ledenbijeenkomst niets kritisch over uit zijn mond. 

Hertzberger is trots op ‘onze inzet, de collega’s, de onderhandelaars en de uitstekende groep ministers en staatssecretarissen die wij hebben kunnen afvaardigen voor dit kabinet.’ Hertzberger is blij dat meerdere speerpunten van NSC in het hoofdlijnenakkoord staan.

Groot ongemak 

Hertzberger schrijft vervolgens over het door haar gevoelde ‘groot ongemak’ bij de samenwerking met de PVV. Ze zegt dat ze daar niet alleen in staat. De samenwerking kan alleen onder strikte voorwaarden, waaronder de afspraken over de rechtsstaat. Er is tevens een lossere relatie tussen het kabinet en de Tweede Kamer dan voorheen en daarom is er meer ruimte om het met coalitiepartners oneens te zijn. Dat is ‘precies zoals we het ons hadden voorgesteld’. Dan schrijft ze: 

‘Maar het ongemak blijft. We hebben ook de lelijke kanten van deze samenwerking gezien, meteen in de eerste week. We zagen hoe kandidaat bewindspersonen ook in functie als minister niet ophouden met het beledigen van minderheden in dit land. Hoe de PVV ook wanneer ze regeringsverantwoordelijkheid draagt gewoon doorgaat met ophitsen, haatzaaien, polariseren en ontregelen van het debat. En nee dan kom je niet toe aan de inhoud. Dit moeten we ook niet normaal vinden. 

 

Weet dat ik binnen de partij, bij ledenbijeenkomsten en binnen de fractie luid en duidelijk mijn bezwaren blijf delen. En zal wijzen op het risico van het hellend vlak, op gewenning, op normalisering, want dat ligt op de loer. We zullen als NSC waakzaam blijven en vasthouden aan het rechtsstatelijk kader. Ik zal hier in ieder geval intern mijn rol spelen.’

Je zou kunnen zeggen: daar ben je lekker laat mee, Rosanne: de formatie heeft ruim een half jaar geduurd en we hebben je nooit gehoord over de samenwerking met Wilders, je hebt geen publieke bezwaren geuit en hebt ook geen voorbehouden gemaakt. De lijst mogelijke kritiekpunten op de PVV is lang, niet alleen over de omgang met minderheden, maar met name ook op het bredere punt van ondermijning van democratische en rechtsstatelijke normen. Via de Tweede Kamerfractie zal de PVV daarmee doorgaan. 

Moedige stap 

Allemaal waar, maar toch is Hertzberger moedig. Wat te doen als je partij een koers vaart die de jouwe niet is? Er is een verschil tussen gevestigde partijen en nieuwe. Bij een bestaande partij kun je je vooraf goed voorbereiden, weet je wat je redelijkerwijs kunt verwachten en is de kans op onaangename verrassingen – lees: koerswijzigingen – klein. Als zo’n wijziging zich dan toch voordoet, is het makkelijk die aan de orde te stellen. Mensen begrijpen dat je kritiek kunt hebben en er zijn procedures om dit te bespreken en kanaliseren.

Kom daar maar eens om bij een nieuwe partij. NSC heeft geen traditie, geen helder ideologisch profiel en geen uitgekristalliseerde organisatie. Het is een soort verlengstuk van Pieter Omtzigt en werkt in zijn geest. NSC is – net als de PVV – een partij die rond de leider gegroepeerd is. Die moet worden gevolgd. Het idee is weliswaar dat NSC zich gaat ontwikkelen tot een democratische partij met een ledendemocratie, maar daar is vooralsnog geen sprake van. En dus is het bij alle interne kritiek op eieren lopen. Het is kritiek op de leider. 

Waarom heeft toenmalig kandidaat-Kamerlid Annemarie Heite zich voor de verkiezingen zo stevig uitgesproken tegen de PVV en bindt ze in nu ze in de Tweede Kamer zit? Het antwoord is dat ze niet veel anders kan. Ze valt er de leider mee af en kan de coalitie sowieso niet tegenhouden, ook niet via afsplitsing. Dan is haar invloed al helemaal verleden tijd. Ze kan zich ook niet continu blijven uitspreken tegen de nieuwe coalitie, want dat zet alle persoonlijke verhoudingen onder druk. Iedereen zal zich afvragen of Heite haar plaats wel kent.

Dus wat te denken van Rosanne Hertzberger? Ze is wat laat, maar ze doet precies wat je van een Kamerlid mag verwachten: een onafhankelijk oordeel vellen. Het is broodnodig en het zal haar niet in dank worden afgenomen, maar ze verdient alle steun. 

Beeld: Rosanne Hertzberger in de Tweede Kamer. Still van YouTube. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.