BBB is een PVV met donateurs zonder wezenlijke invloed op de koers
Deze week was er een mestdebat in de Tweede Kamer. Een urgente zaak, zo erkende de gloednieuwe BBB-landbouwminister Femke Wiersma. Nu de mestregels strenger worden, blijven boeren met enorm veel mest zitten en dat probleem wordt alleen maar groter. Wat te doen? De vorige minister – Piet Adema – heeft een plan gemaakt, maar BBB ziet dat niet zitten, hoopt op nieuwe uitzonderingen uit Brussel en wil voorlopig dat de mestoverschotten in zakken en silo’s worden opgeslagen. Hoe lang zou dat goed gaan?
Nieuwsuur schetst een mooi overzicht van de problematiek en het debat in de Tweede Kamer. Vooral de bijdrage van CDA-Kamerlid Eline Vedder is interessant. Zij heeft eigenlijk geen zin in het plan van Adema, maar vraagt zich af wat het alternatief is. Het antwoord luidt: ‘een koude sanering’ en ‘een ongericht slagveld’. Boeren gaan vroeg of laat gewoon failliet. Zacht gezegd zouden we kunnen zeggen dat er meningsverschillen bestaan. Wat te doen: het plan-Adema of toch iets anders?
BBB weet zeker dat verkleining van de veestapel – waar het plan van Adema op neerkomt – geen optie is. Wordt dat gesteund door de achterban? Zijn alle boeren zo eensgezind? Of zijn boeren de laatste jaren genuanceerder gaan denken en gaan twijfelen aan het idee dat alle veehouders moeten blijven?
Stel dat zulke boeren bestaan. Zouden zij gehoor vinden bij BBB?
Praten met leden
De vergelijking met GroenLinks doet wonderen. Landbouwwoordvoerder Laura Bromet is voor inkrimping van de veestapel. Van het grootste deel van de achterban van GroenLinks hoort Bromet ongetwijfeld nooit iets. Dat is bij alle partijen hetzelfde. Het actieve deel van de achterban is echter lid en praat mee in afdelingen of bezoekt congressen. Dat heet controle: als Bromet een koers vaart waar de leden niet achterstaan of waar ze hun twijfels over hebben, wordt ze daar vroeg of laat op aangesproken.
Leden zijn een informatiebron: ze zijn de ogen en oren in de samenleving, zien problemen en maken die bespreekbaar binnen de partij. Het leidt tot heel veel commissies, voorstellen en discussies. Als de situatie in het land verandert, merken de leden dat en druppelt dat met enige vertraging door in partijprogramma’s en Kamerbijdragen. Er ontstaat dan een wezenlijke inhoudelijke uitwisseling tussen het beleid uit Den Haag en de wereld daarbuiten.
Werkt BBB ook zo? Hier is een partijstructuur ontwikkeld waarbij je het idee kunt krijgen dat er – net als bij bv. GroenLinks – communicatielijnen bestaan tussen de leden en de partijtop. Het beeld is dat BBB’ers in de Tweede Kamer weten wat hun actieve achterban wil, waaronder de vraag wat boeren vinden van oplossingen voor de mest- en stikstofproblematiek, zoals uitkoop.
Een soort PVV
Die structuur bestaat niet. Afgelopen weekend was de ledenvergadering, waar we uit de mond van een partijbestuurder konden horen dat veel vrijwilligers van vorig jaar zijn afgehaakt. Na een week hebben nog geen driehonderd leden de vergadering bekeken. Slechts vijf procent van de leden stemde bij de verkiezing van de nieuwe partijbestuurders. Niet zo gek: leden worden slecht geïnformeerd, konden niet meepraten over het Europese verkiezingsprogramma en worden geconfronteerd met voorgekookte benoemingen.
Stel dat je boer bent en denkt: dat plan van oud-minister Adema is zo gek nog niet. Je zou kunnen overwegen BBB-lid te worden. Dan kun je een mailtje sturen naar het partijkantoor en daar houdt alle inspraak meteen op. Een discussie met andere leden is onmogelijk, want er is geen organisatiestructuur die zo’n debat mogelijk maakt of ondersteunt. Nergens partijcommissies, inhoudelijke bijeenkomsten of ledenvergaderingen met discussies over de meer dan urgente problemen van boeren.
Bij BBB bepaalt de top wat men van dit soort dossiers vindt en leden hebben daar nauwelijks invloed op. Ze kunnen vrijblijvende suggesties doen, maar daar blijft het bij. De consequentie is simpel: BBB-standpunten wijzigen pas als de top daar zin in heeft. Dat is eigenlijk een kopie van de PVV, al zijn er bij BBB wel dertienduizend mensen symbolisch lid om te suggereren dat het een normale partij is. Het gaat echter in de praktijk om donateurs die geen echte invloed hebben.
De top bepaalt
Dat BBB persisteert in het beeld dat in de landbouw alles kan blijven zoals het is, laat vooral zien dat de partijtop dat vindt, niet dat de achterban het daarmee eens is. Er is bij BBB niet eens een poging gedaan om originele ideeën bij de achterban op te halen die de impasse rond mest kunnen doorbreken. Onlogisch, want juist de leden zijn praktijkexperts die er dagelijks mee te maken hebben. BBB vraagt ze zelfs niet wat prioriteit zou moeten hebben als de veestapel onverhoopt toch moet krimpen.
Serieuze discussie voeren kan er zomaar toe leiden dat de leden met andere ideeën in aanraking komen dan die van de partijtop, dat ze daarover gaan nadenken en genuanceerder over de mestproblematiek gaan oordelen. Als dat zou gebeuren zou ook de BBB-top de bakens moeten verzetten. Het is dus praktischer – en kennelijk ideologisch wenselijker – helemaal niet met leden in debat te gaan en ze echte invloed te geven, want dan… Ja, wat dan eigenlijk?
Nou, dan moet Caroline van der Plas haar mening herzien en Femke Wiersma ook. BBB doet het liever zoals de PVV, waar Wilders doet waar hij zin in heeft. Het enige verschil is dat BBB een mistgordijn heeft opgetrokken met dertienduizend donateurs.
Beeld: oud-partijbestuurder Elly van Dijk bij de ALV van BBB. Still van YouTube.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.