BBB is een parodie op een politieke partij

Wat is de beste tijd voor een ledenvergadering? Een normale politieke partij vindt de inbreng van leden belangrijk. Dan organiseer je een fysieke ledenvergadering op een moment dat zoveel mogelijk mensen kunnen. Zo doet BBB dat dus niet: de vergadering is online op zaterdag om 13.00 uur. Lees: dan hebben leden wat beters te doen en als ze toch inschakelen, kunnen ze de vergadering nauwelijks beïnvloeden. Zo gaat het dus: er kijken live 97 mensen mee. Acht uur later zijn dat er – vertraagd – nog geen 300.
Deze besloten ledenvergadering vindt plaats vanuit een studio in Doetinchem, horen we partijvoorzitter Erik Stegink zeggen. Aan tafel zitten vooral bestuursleden. De uitzending heeft een duidelijke eindtijd, zo luidt de waarschuwing. De studio is maar anderhalf uur geboekt. Hoezo verwacht men geen inbreng van leden? Als ze hun mond open kunnen doen, weet je nooit hoeveel tijd dat gaat kosten. Ga naar een gemiddeld congres van een concurrent en je weet er alles van.
Stegink weet hoe het zal gaan: alles is zo georganiseerd dat er nul ledeninvloed is. Er is geen transparante organisatiestructuur waardoor leden gezamenlijk initiatieven kunnen nemen en intern discussies kunnen entameren. Dat leidt tot extreme passiviteit: er worden bestuursleden benoemd, maar er zijn geen tegenkandidaten. Niet zo gek, want alles is voorgekookt. Niemand heeft opmerkingen over de agenda, er zijn geen mededelingen en opmerkingen over de notulen zijn er ook al niet.
Nergens leden
Wat is precies de rol van leden? Penningmeester Annemieke Tromp meldt dat er voor het eerst geen kascontrole door de leden is gedaan, maar door een accountant. De leden hebben hier een tijdje geleden mee ingestemd. Deze nieuwe werkwijze werkt prima, zo is de suggestie: de accountant heeft tweehonderd kritische vragen gesteld, zegt Tromp. Zo wilde hij weten waarom er picknicktafels zijn gekocht voor bij het partijbureau. Op die vraag had Tromp een bevredigend antwoord.
De leden hebben geen zicht meer op de financiën. Tromp noemt allerlei details, maar die zijn niet te doorgronden zonder studie van de onderliggende stukken. Dat is natuurlijk altijd zo, maar elders kunnen leden er vervolgens wel actie op ondernemen. Bij BBB niet, want de controle is niet meer aan de leden. De smoes van het bestuur is dat leden de kascontrole terug kunnen nemen. Klopt, maar leden kunnen gezamenlijk sowieso geen vuist maken, dus dit gaan ze niet doen.
In theorie mogen de leden steeds vragen stellen en die worden beantwoord, maar omdat het online is, kan er geen uitwisseling van standpunten plaatsvinden en is er ook geen optie tot kritische vervolgvragen. Een lid vraagt wie de controlerend accountant is. Zo heb je natuurlijk nog steeds geen grip op de financiën. Bij de verkiezing van vier nieuwe bestuursleden is er niet één vraag van leden. Ze hebben vooraf wel over ze gestemd. Een grote meerderheid vond het prima.
Gezellig kletsen
Zonder ledencontrole wordt een online ledenvergadering geklets in de ruimte, waarbij bestuursleden doen aan zelffelicitaties en ander informeel gebabbel. Het gaat ontzettend goed met BBB, er zijn meerdere verkiezingen gewonnen en wat is de partij gegroeid. Bestuurslid Elly van Wijk vindt dat voorzitter Stegink eigenlijk een hamer zou moeten hebben. Na de overwinning in maart 2023 gingen ze eieren bakken in Bathmen. Stegink: Nee, dat was in Colmschate.
Van Wijk – inmiddels Eerste Kamerlid – vertrekt als bestuurslid. Ze heeft veel gegeven en veel teruggekregen. Het is heel druk geweest. Het was zo erg dat er geen gelegenheid was om nieuwe bestuursleden te werven. Dat had eigenlijk al eerder moeten gebeuren. Van Wijk had samen met eveneens vertrekkend bestuurslid – en Eerste Kamerlid – Wim Jaspers al weg willen zijn, maar dat werd toen maar uitgesteld. Dat had beter gecommuniceerd moeten worden.
Pardon? Van Wijk heeft al een tijd geen mandaat meer en die van Jaspers was begin deze maand afgelopen. Ook het derde vertrekkende bestuurslid – Jan Brok – is mandaatloos. Hun benoemingen zijn nooit door de leden verlengd, maar Van Wijk doet alsof er niks aan de hand is. Geen lid kan er wat van zeggen, want de vergadering is online. Dit is geen kwestie van communicatie: het is een flater die bij de fanfare uit Lutjebroek ondenkbaar is, maar bij een regeringspartij kennelijk gewoon door de beugel kan.
Slechte informatievoorziening
Het is onwaarschijnlijk dat niemand iets over de notulen heeft gezegd, want er was de vorige keer commotie over de kwartiermaker die de Europese activiteiten van BBB voorbereidde. Hij kwam met een motie van afkeuring, maar trok die in. Hij zou daarop terugkomen bij de volgende vergadering. Van Wijk heeft het er niet over. Heerlijk zo’n vergadering die niet in een zaal plaatsvindt, want dan kan niemand naar de interruptiemicrofoon lopen. Opgelost is het conflict in ieder geval niet, doodgezwegen wordt het wel.
Het zijn stille hints dat leden helemaal niet horen wat er bij BBB speelt. In deze organisatie spelen ze geen rol. Dat wordt heel even zelfs expliciet gemaakt: de vrijwilligersorganisatie is na de Provinciale Statenverkiezingen stilgevallen, want toen gingen de fracties in provincies en waterschappen van start. Daar is alle energie in gaan zitten. Deze werkwijze is in het verleden bij heel veel rechts radicale partijen gevolgd: na de campagne horen de vrijwilligers niets meer.
Dit wordt nog leuk, want BBB heeft de ambitie om mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Weliswaar in een select aantal gemeenten waar de partij in het verleden goed scoorde, maar dit blijft een activiteit die veel vrijwilligers vereist, al is het maar omdat kandidatenlijsten gevuld moeten worden. Gedemotiveerde vrijwilligers hebben er vast geen zin in.
Leden op afstand
Langzaam begint het te dagen hoe BBB in elkaar steekt. We horen de nieuwe en oude bestuurders de partij bewieroken. Het politieke landschap is opgeschud: gewone mensen met hun poten in de klei hebben een voet tussen de deur gekregen. Het zijn allemaal mensen die weten wat er speelt en die zich verbonden voelen met ‘de BBB-waarden’. De scheidende bestuurders geven zichzelf een schouderklopje voor het harde werk dat heeft geleid tot zoveel succes.
De vraag is natuurlijk: waar komt het succes van BBB nou eigenlijk vandaan? Aan het einde van de vergadering houdt Tweede Kamerlid Henk Vermeer een betoog over de campagne. Opeens denk je: oh ja, Henk en Caroline, dat waren de mensen die de strategie deden, die zorgden voor de media-aandacht en het beeld dat er eindelijk ‘een leuke, gewone vrouw’ naar Den Haag was gekomen. De peilingen gingen omhoog en toen stroomden de leden toe. Ze wilden allemaal flyeren voor Caroline.
Daar had het partijbestuur wel werk aan, maar het succes kwam niet van hen. Sterker nog, wat het bestuur had moeten regelen is mislukt: een organisatiestructuur waarin leden de partij inhoudelijk kunnen voeden zodat ze werkelijk van meerwaarde zijn voor het politieke werk. Dat is bij BBB simpelweg niet het geval: de leden flyerden wat, maar lazen het laatste verkiezingsprogramma niet. Het werd procedureel zo gespeeld dat ze dat niet eens konden. Moet dit doorgaan voor een serieuze ledenpartij?
De nieuwe bestuursleden zijn zaterdag blij met het vertrouwen dat ze hebben gekregen. Nou ja, 696 van de 13.426 leden brachten hun stem uit: iets meer dan vijf procent. De rest doneert slechts voor Caroline.
Beeld: ALV van BBB. Still van YouTube.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.