De Groene fractie in het Europees Parlement heeft deze week twee co-fractievoorzitters gekozen. Een van hen is Bas Eickhout, al vijftien jaar een vertrouwd GroenLinks-gezicht in Brussel. Wiens voorzitter is hij precies? In ieder geval die van de drie andere Europarlementariërs van GroenLinks. Er is echter meer nieuws: ook de vijf Europarlementariërs van Volt – twee Nederlanders en drie Duitsers – willen bij de Groenen aansluiten. Eickhout wordt ook hun voorzitter. 

Je vraagt je af: hadden de kiezers van Volt dat niet voor de verkiezingen willen weten? 

Dit weekend stemmen de Volt-leden over de aansluiting bij de Groene fractie. Volt noemt zichzelf een echte grassroots beweging en dus mogen de leden zich uitspreken over deze belangrijke kwestie. Het is zoals de vijf Europarlementariërs in een brief aan de leden schrijven: de fractiekeuze bepaalt hoe Volt de komende jaren in Brussel gaat functioneren. Wat de vijf niet schrijven is dit: deze beslissing laat zien dat Volt het omgekeerde is geworden van wat ooit de bedoeling was. 

Eigen fractie 

Volt roept al sinds de start dat men een eigen fractie in het Europees Parlement wil. Het probleem is dat je dan aan de eis van 23 Europarlementariërs uit minimaal zeven landen moet voldoen. Het was al voor de verkiezingen duidelijk dat Volt dit nooit zou halen. Er komt simpelweg niets van dat grotere plan terecht: een fractie in het Europees Parlement die werkt met een op Europees niveau vastgesteld verkiezingsprogramma dat daadwerkelijk aan kiezers uit de hele EU is voorgelegd. 

Dit idee van Volt is goed doordacht. De praktijk in het Europees Parlement is dat nationale partijen in gezamenlijke fracties gaan zitten. Die fracties sluiten intern compromissen over de koers en dat hele proces is niet transparant voor kiezers, die er nooit een zegje over hebben mogen doen en die ook niet kunnen controleren wat er precies wordt besproken en besloten, laat staan waarom. De fractievorming leidt tot een enorm gebrek aan transparantie: waar staan deze fracties voor en in wiens naam? 

Omdat Volt niet aan de eisen voldoet, moet men toch aan dit systeem meedoen. Als je wilt weten hoe gebrekkig de transparantie is, hoef je alleen maar de brief te lezen van de vijf Volt-Europarlementariërs waarom ze voor de Groenen kiezen en niet voor het liberale Renew. Er staat geen systematische, transparante vergelijking in tussen de twee fracties op standpunten, deelnemende partijen, organisatie, netwerk en politieke invloed. Het is slechts een betoog dat voorsorteert op de keuze voor de Groenen. 

Nederlandse insteek 

Volt laat nu alle Europese leden over deze keuze stemmen. Dit zijn niet alleen de leden uit Nederland en Duitsland, de landen die de Europarlementariërs leveren. Het Volt-idee is immers dat ook Volt-kiezers in landen waar geen Volt-Europarlementariërs zijn verkozen voortaan worden vertegenwoordigd. Zij hebben immers op hetzelfde verkiezingsprogramma gestemd. Klinkt heel Europees, maar ruim de helft van de leden is Nederlands, met Duitsland op een goede tweede plek.

Dan is het natuurlijk niet toevallig dat de redenering om voor de Groenen te kiezen ontzettend Nederlands is. Bij de liberale Renew-fractie zit de VVD. De PVV-VVD-coalitie gaat tegen de afspraken van Renew in, maar er wordt niets aan gedaan. Daarom vindt Volt de Groenen beter, omdat die fractie zich meer tegen het populisme zou verzetten. Je kunt echter ook andersom redeneren: bij Renew kan Volt minstens zoveel doen tegen populisme als bij de Groenen. 

Nu mogen de leden kiezen voor een Europese fractie, zonder alle informatie te hebben en dus krijgen ze een voorgesorteerd verhaal. Dat is niet raar, want zo werkt de EU: Volt kan niet meer van mening veranderen omdat de Groenen Volt alle gewenste commissielidmaatschappen hebben gegeven. Als de vijf Europarlementariërs alsnog naar Renew willen, hebben ze daar geen enkele onderhandelingsruimte meer. Dit ledenreferendum over de fractiekeuze is dus een farce. 

Roepen dat je in Brussel alles anders gaat doen is makkelijker gezegd dan gedaan. 

Over de Europese partij Volt schreef ik eerder het essay Bureaucratie voor Europeanen.

Beeld: Nela Riehl, een nieuwe Duitse Europarlementariër van Volt. Poster in Karlsruhe. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.