Een opvallende overeenkomst tussen Nieuw Sociaal Contract en FvD
Hoe zou het gaan met Nieuw Sociaal Contract? In november zei Pieter Omtzigt dat het niet mogelijk is om met de PVV in een coalitie te gaan. De partij respecteert immers de klassieke grondrechten niet. Het klonk logisch: NSC is de partij van goed bestuur en had allemaal mensen op de kandidatenlijst staan die dat idee belichamen, zoals diplomaat Caspar Veldkamp, rechter Judith Uitermark en toeslagen-ambtenaar Sandra Palmen.
Hoe zouden ze zelf vinden dat het gaat?
Lessen van FvD
De NSC-Kamerleden zijn in een FvD-achtige situatie terechtgekomen, maar je vraagt je af of ze dat door hebben. Het was de bedoeling met NSC te staan voor grondrechten, goed bestuur en de rechtsstaat. Dat lukt met de PVV niet. Het is niet eens nodig zoiets expliciet te maken: uit het programma van NSC volgt dat zo’n coalitie geen optie is. Je kunt de poging van Omtzigt om de formatie te laten klappen ook op die manier uitleggen: een samenwerking met de PVV is voor NSC natuurlijk geen goed plan.
Nu is NSC toch in een PVV-kabinet terechtgekomen. Zo’n koerswijziging zagen we eerder bij Forum. Het vraagt wat inlevingsvermogen om de overeenkomst te zien, vooral omdat Forum in de tussentijd extremer is geworden. In 2019 was Forum weliswaar controversieel, maar veel gematigder dan nu. Voor veel kiezers – die Forum toen de grootste partij maakten – was het een rechtse variant van de verbleekte VVD. Een migratie-kritische partij die ook in staat moest zijn te regeren, in tegenstelling tot de PVV.
Spreek mensen die begin 2019 voor FvD verkozen werden en op den duur ook weer wegliepen: dit was het beeld dat ze destijds hadden. Het was niet de wereld van de Uil van Minerva en boreale fantasieën, racisme, antisemitisme en corona-gekte. Zelfs als je vindt dat FvD-politici altijd aan de verkeerde kant van de streep hebben gestaan, bleek de partij uiteindelijk extremer dan in 2019 werd gedacht. Dit was de kandidaten van Forum anders voorgespiegeld toen ze kandidaat werden.
De fuik van Forum
FvD-politici zaten opeens in een partij waar ze geen grip op bleken te hebben, maar waar ze wel continu over ter verantwoording werden geroepen. Als Baudet weer iets extreems had gezegd, een complot had verzonnen of een standpunt had gewijzigd. Vrienden en collega’s begonnen er telkens over, vriendschappen eindigden, mensen wilden niet meer met ze praten en alle media-verzoeken gingen erover. Opeens hadden de FvD-politici een stempel waar ze nooit op hadden gerekend en waar ze ook niet achterstonden.
De afloop is bekend en achteraf bezien had dat ook niet anders gekund. Dit was niet waarvoor FvD’ers de politiek in waren gegaan, ze hadden een eigen zetel en dito mandaat en dus konden ze de benen nemen. Ze moesten alleen het lef hebben om consequenties aan de situatie te verbinden. Sommigen hebben de stap nooit gezet, omdat ze het niet durfden, bang waren voor andere negatieve reacties of zichzelf hadden overtuigd dat de koerswijziging toch de juiste was geweest.
Terug naar NSC
De keuze is bij NSC op den duur dezelfde: mond dicht of vertrekken. Het was de bedoeling een soort frisse versie van het CDA te worden met een focus op beter bestuur. Daar waren ook ideeën over. Een coalitie met de PVV verhoudt zich daar helemaal niet toe. Kamerleden als Veldkamp, Uitermark en Palmen weten dat natuurlijk ook wel. Het normaliseren van Wilders was niet het plan en lag ook niet in de lijn der verwachting. De beloftes over de ijskast maken weinig verschil. Wilders stond zaterdag alweer bij Vlaams extreemrechts.
NSC kan Wilders niets verbieden. Hij zal steeds laten horen wat hij van de islam, de media en de EU vindt. Dat hitst mensen tegen elkaar en tegen democratische instituties op. Uitermark mag zich verbijten als beleid in de prullenbak verdwijnt en Wilders er de rechter de schuld van geeft. Veldkamp zal in het buitenland moeten uitleggen waarom zijn partij het aanzien van Nederland te grabbel gooit. Palmen mag zwijgen terwijl ze de gevolgen van discriminerende retoriek als geen ander kent.
Het is net zoals de FvD-politici die ruim anderhalf jaar lang de ellende van Baudet hebben verzwegen of goedgepraat. Ze zullen het moeten accepteren, of er komt een moment dat het genoeg is. De kans daarop is groot, want het wordt alleen maar erger. Sinds kort is duidelijk dat NSC niet alleen de PVV normaliseert, maar in de praktijk ook samenwerkt met FvD. Succes met het uitleggen van de extreemrechtse vrijage aan je vrienden, je oud-collega’s, het buitenland en je eigen geweten.
Luister naar de vertrekkende FvD’ers van weleer: je moet bij zo’n immense koerswending meteen aan de bel trekken. Anders ben je verloren.
In onze podcast praten Tinkebell en ik deze week over de macht van Forum in de Eerste Kamer, die mede mogelijk is gemaakt door NSC. Luister het gesprek hier.
Beeld: Eerste Kamer. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.