Er is iets mis, maar het is moeilijk onder woorden te brengen. Zondagmiddag komt in Vasim in Nijmegen GroenLinks-PvdA bij elkaar. Europees lijsttrekker Bas Eickhout grapt dat de zaal best vol lijkt als je een kleine ruimte huurt. Dat is inderdaad een grap: dit is een ruime zaal en die staat meer dan redelijk vol met enkele honderden mensen. Tegelijk denk je: dat mag ook wel, want we zijn hier in Havana aan de Waal. Als GroenLinks-PvdA hier geen zaal vol krijgt, waar dan wel? 

Deze bijeenkomst heet ‘Voor Europa met Frans en Bas’, refererend aan de politiek leider en de Europees lijsttrekker. Ze geven allebei een speech en de voorzitters van de twee jongerenorganisaties houden eveneens allebei een praatje. Jett Rebel zingt twee liedjes, er is een vragenronde en dan is het weer afgelopen en kunnen we naar de borrel. Meest opvallend: we tellen naast Frans en Bas maar twee Tweede Kamerleden en één kandidaat-Europarlementariër. De reden is onduidelijk.  

De sfeer is gemoedelijk en we horen vertrouwde standpunten over de EU, het minimumloon en het klimaat. Toch klopt er iets niet. Het is niet goed vast te pakken. Deze bijeenkomst laat het onvermijdelijke zien waar al twee jaar naartoe wordt gewerkt: een partijfusie is vrijwel onafwendbaar nu de meest beeldbepalende fracties en verkiezingen een gezamenlijke vorm hebben gekregen. Wat we hier in Nijmegen zien, is min of meer het eindproduct. Wat is het geworden?

Tegen Wilders 

Dit was niet de week van de campagne voor de Europese verkiezingen, maar die van het hoofdlijnenakkoord. GroenLinks-PvdA vindt dat akkoord een ramp en dat krijgen we te horen. Of het nou gaat om de uitvoerbaarheid van voorstellen die vroeg of laat bij de rechter gaan stranden, het ontbreken van oplossingen voor de zorg, het niet inlossen van beloften over het minimumloon en het eigen risico in de zorg: GroenLinks-PvdA wil het allemaal anders. 

De voorzitter van de Jonge Socialisten – gelieerd aan de PvdA – vertelt dat de net ingevoerde basisbeurs alweer omlaag gaat. Vroeger zeiden politici dat dat soort geld tenminste nog in onderwijs zou worden geïnvesteerd, maar nu gaat het naar de boeren. Bij het klimaat laat het kabinet uitstelgedrag zien, terwijl je op school leert dat dat het werk op den duur alleen maar zwaarder maakt. Het komt Wilders eigenlijk wel goed uit dat de EU veel van zijn plannen gaat afschieten, want dan kan hij anderen de schuld blijven geven. 

De suggestie dat Nederland zich met dit kabinet voegt in een rijtje uiterst problematische trends is niet te missen. De voorzitter van Dwars – gelieerd aan GroenLinks – refereert aan linkse politici die in Duitsland worden aangevallen en Italiaanse LHBTI-ouders die door Giorgia Meloni hun rechten zijn kwijtgeraakt. Bas Eickhout vindt dat je bij de Europese verkiezingen kunt kiezen voor een verdeeld Europa waar Poetin blij van wordt, of voor eenheid waarbij Europa socialer en duurzamer kan worden. 

Een eigen verhaal 

Dan zegt Eickhout iets interessants: GroenLinks-PvdA heeft een eigen verhaal. Samen met Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA, no.2 van GroenLinks-PvdA) heeft hij een stuk geschreven over industriepolitiek. Heel boeiend, want dat suggereert dat er een eigenstandig verhaal van GroenLinks-PvdA bestaat, naast alle kritiek op het nieuwe kabinet. Helaas weet niemand precies wat dit verhaal is, want het epistel van Eickhout en Chahim is door vrijwel niemand opgemerkt. 

Hoe zit het met dat verhaal? Linkse samenwerking was nooit een succes, totdat de PvdA zo klein werd dat niemand nog gelooft dat links een vuist tegen rechts kan maken. Zo ontstond GroenLinks-PvdA. De inhoudelijke verschillen waren klein en er was een gemeenschappelijke vijand. Het kwam de politici sowieso wel goed uit om hun werk onder meer collega’s te kunnen verdelen. De fracties in Den Haag waren klein en overbelast. Het was nog een succes ook, want er was wat winst. 

Maar is er ook echt een gemeenschappelijk, doorleefd verhaal? Deze zondag horen we vooral dat het hoofdlijnenakkoord niet deugt. Daar is vanuit links perspectief alles voor te zeggen, maar dat is iets anders dan een boodschap waarmee GroenLinks-PvdA op zichzelf aantrekkelijk is, bijvoorbeeld als Wilders in de toekomst weer populariteit verliest. Waar staat GroenLinks-PvdA dan voor, of zijn het dan weer andere partijen die er met de voormalige PVV-kiezers vandoor gaan? 

Halfslachtigheid

Aan het einde van de middag horen we een enorme alarmbel. Een man in het publiek begint uit te leggen dat GroenLinks-PvdA goed geïnformeerd beleid maakt. Nu moet het nepnieuws nog worden bestreden. Dan zegt Timmermans dat GroenLinks-PvdA ook mee moet kunnen voelen met de mensen in het land. Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar daar is dus kennelijk iets mis. Worden de ideeën van GroenLinks-PvdA gedragen door een brede groep linkse of centrum-linkse kiezers? 

Zomaar een voorbeeld. LHBT-rechten zijn in conservatieve landen niets waard en BBB schafte in Friesland meteen al het LHBT-beleid af. Je kunt in het regeerakkoord een conservatieve wind ontwaren. GroenLinks-PvdA is het er niet mee eens. Volstaat dat? Ook op (centrum-)links is er een doelgroep die net wat conservatiever is, niets moet hebben van de steeds langere LHBT-afkortingen en opgedrongen pronouns. Wat nu? Waar staat GroenLinks-PvdA? Is dat in touch met de brede doelgroep? Of is GroenLinks-PvdA voor de niche?

Palestina is het meest actueel, migratie het meest controversieel en de spanning tussen rood en groen het meest fundamenteel. GroenLinks-PvdA heeft verkiezingsprogramma’s geschreven, maar zijn dat verhalen waar mensen buiten de partij iets bij voelen? Sluit dat aan bij hun belevingswereld? In Nijmegen denk je: diep van binnen zijn ze dolblij met Wilders. Zolang deze coalitie er zit, hoeft GroenLinks-PvdA niet over dit soort dingen na te denken.

Beeld: Bas Eickhout spreekt de aanhang toe. Foto: Chris Aalberts.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.