Een ongelukkige planning is een understatement, deze woensdagmiddag in perscentrum Nieuwspoort. Hier vindt een lijsttrekkersdebat plaats voor de Europese verkiezingen. Nieuwspoort heeft tien lijsttrekkers uitgenodigd voor een debat. Het zit niet mee: alle aandacht is gericht op het coalitieakkoord waar de vier formerende fracties deze dag hun goedkeuring aan moeten geven. Het gevolg: nul aandacht voor de Europese lijsttrekkers. Zelden was een zaaltje voor een lijsttrekkersdebat zo klein. 

Zonder journalistiek geen campagne. De PVV-lijsttrekker doet niet mee, zo horen we moderator Nynke de Zoeten zeggen. De reden krijgen we niet, maar die ligt nogal voor de hand: de PVV kan het zich simpelweg permitteren. Zelfs als kiezers willen dat Sebastiaan Stöteler meepraat, zullen ze nooit weten dat hij zijn snor drukt. Die gedachte lijkt ook te spelen bij NSC: lijsttrekker Dirk Gotink komt op het allerlaatste moment binnenvallen. Hij was druk bij de fractie in de Tweede Kamer. 

Rara waar liggen de prioriteiten? We horen Gotink zeggen dat hij later die middag terug moet naar de fractie, alsof zijn aanwezigheid nodig is om het coalitieakkoord goed te keuren. Het signaal is duidelijk: een debat tussen Europese lijsttrekkers is sowieso niet belangrijk, ongeacht het feit dat Gotink zelf lijsttrekker is en het Europees Parlement de belangrijkste Europese wetgever. Ook de lijsttrekkers van GroenLinks-PvdA en VVD zijn er niet. Ze sturen hun nummers twee.

Een verklaring 

Europese verkiezingen boeien kiezers niet en dus is het verleidelijk dit debat ook een beetje over de nationale politiek te laten gaan. Al bij de introductieronde gaat het over de aanstaande coalitie. We horen D66-lijsttrekker Gerben-Jan Gerbrandy zeggen dat de liberalen in Brussel het er met elkaar over eens zijn dat je niet met extreemrechts in een coalitie moet gaan zitten, op welk bestuursniveau dan ook. Het gaat om een verklaring die een week geleden naar buiten is gebracht.  

Pikant: zowel D66 als de VVD zijn bij de Europese liberalen aangesloten. De implicatie is duidelijk: D66 zal iedereen in Brussel laten weten dat de VVD met extreemrechts in zee gaat. De consequentie wordt deze middag niet besproken, maar de VVD zal het druk krijgen om iedereen in Brussel ervan te overtuigen dat de nieuwe coalitie normaal beleid voert en dat de PVV niet extreemrechts is. Hoezo is de PVV-samenwerking een fuik? De VVD zal continu worden gedwongen deze goed te praten. 

Wat niet helpt, is dat de PVV in Brussel in de fractie Identiteit en Democratie (ID) zit. Daar zit de crème de la crème van Europees extreemrechts in, waaronder Lega, Front National, FPÖ, Alternative für Deutschland en Vlaams Belang. Voor Brusselse insiders is het volstrekt ongeloofwaardig dat de PVV een gematigde partij zou zijn, ongeacht wat er in het regeerakkoord staat. 

Geen enthousiasme 

VVD-kandidaat Bart Groothuis (no.2) zit er duidelijk mee in zijn maag. Hij zegt dat de PVV in Brussel juist de VVD uitsluit. De ID-fractie verwerpt elk wetsvoorstel en werkt met niemand samen. Voor de VVD in Brussel heeft Groothuis dus wel een verhaal, want daar is inderdaad geen samenwerking. Helaas: in Den Haag ligt dat voortaan anders. Groothuis bromt dat de VVD in de Tweede Kamer bepaalt of samenwerking op nationaal niveau een optie is. 

Groothuis kan niet veel anders, want hij gaat er niet over. Ondertussen horen we Gerben-Jan Gerbrandy zeggen dat de PVV door de nieuwe coalitie straks ook invloed krijgt in de Europese Raad van regeringsleiders. Straks heeft de EU mogelijk niet alleen last van obstructie door Viktor Orban en Giorgia Meloni, maar ook door een marionet van Wilders. 

Ook hier heeft de Brusselse VVD straks een heleboel uit te leggen. Arme Bart Groothuis.

Beeld: debat in Nieuwspoort. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.