Opeens denk je aan Forum voor Democratie. Als Thierry Baudet een nieuw boek uitbrengt, zijn er zoveel voorinschrijvingen dat het meteen in de top tien terechtkomt. Wat de relevantie daarvan precies is, is niet helemaal duidelijk, behalve natuurlijk dat de auteur dan vol trots kan melden dat zijn boek heel succesvol is. Echt veel extra verkopen zal het niet opleveren, zeker niet bij boeken waarvan mensen bij de eerste oogopslag al weten of ze het willen lezen. 

Dat laatste geldt niet alleen voor de complotwerkjes van Baudet, maar ook voor boeken over de EU. De meeste mensen lezen die op voorhand niet. Er komen in de aanloop naar de Europese verkiezingen erg veel boeken over dit onderwerp uit en een verkoopsucces zijn ze op voorhand vrijwel nooit. De EU wordt immers saai gevonden: zo oninteressant dat velen niet gaan stemmen, laat staan boeken lezen. En dus weten we eigenlijk al hoe het afloopt met Wij zijn Europa. 

Dit is de titel van het boek van de Nederlandse lijsttrekker van Volt bij de Europese verkiezingen: Reinier van Lanschot. Op sociale media zagen we hem hele stapels boeken signeren en kwamen we een filmpje tegen van een boekpresentatie, die natuurlijk een ontzettend groot succes was. Verhip, nu staat Wij zijn Europa in de boeken top tien. Hoe zou dat nou kunnen, als we weten dat de meeste mensen er niet over piekeren zo’n boek te kopen?

Voor de incrowd 

Dit is een boek voor de incrowd van Volt en daarmee zal Van Lanschot toch een aardige oplage halen. Volt Nederland is immers een partij met zo’n 15.000 leden. Het probleem laat zich raden: het is weer eens preken voor eigen parochie. We lezen over de voordelen van Europese samenwerking, politieke ontwikkelingen, Brusselse problemen en waar het volgens Volt allemaal naartoe moet. U weet het allemaal al, want het is al honderden keren eerder verteld. 

Dat is natuurlijk prima, maar de vraag is wel of de aanbeveling van Geert Mak op de omslag – ‘een fantastisch Europa voor beginners: glashelder en meeslepend’ – wel zo terecht is. Van Lanschot schrijft niet slecht en als je niets over de EU weet leer je er ook wat van, maar juist de doelgroep wist dit allemaal al, inclusief de visie van Volt. Zo vormt dit boek de perfecte illustratie van Van Lanschots partij: een club met idealen die allang bestonden bij onder andere D66, GroenLinks en PvdA. 

De oppervlakkigheid van Van Lanschots pro-Europese verhaal is verpletterend. Hij was in 2019 al Europees lijsttrekker van Volt Nederland en deed het toen niet eens slecht. Vervolgens was hij bijna vier jaar voorzitter van de koepelpartij Volt Europa en is nu weer terug om alsnog namens Nederland Europarlementariër te worden. We lezen dat hij zeker twee jaar aan dit boek heeft gewerkt. Het gekke is: over de ontwikkeling van Volt lezen we – op een paar flarden na – niets.

Mislukkingen 

Hier lag een kans om een echt nieuw verhaal over de EU te vertellen, zoals de inleiding aankondigt. Hoe bouw je een burgerbeweging op die in alle EU-landen dezelfde visie heeft? Hoe begin je als je in een land geen leden hebt? Hoe ga je om met het feit dat de helft van alle Europese leden uit Nederland komt? Hoe draag je een progressieve visie uit in landen waar de ruime meerderheid van de bevolking conservatief is? Hoe enthousiasmeer je kiezers als kiesdrempels elke kans op een zetel reduceren tot nul?

Als Europees voorzitter vloog Van Lanschot de hele EU rond. Hij had inhoudelijk en politiek strategisch een belangrijke rol. In tegenstelling tot in Nederland is een partijvoorzitter in veel landen niet alleen een organisatorische figuur, maar ook een visionair leider. Toch komt Van Lanschot niet verder dan verhaaltjes die bijna elke EU-columnist al jaren schrijft. Hier staat het ego van de lijsttrekker centraal, die zich kennelijk een groot schrijver waant, maar die in de praktijk helemaal geen nieuwe visie heeft. 

Waarom zou dit boek niet gaan over de ontwikkeling van Volt, het enthousiasme wat Van Lanschot door heel Europa opriep en de hindernissen die de Europese partij heeft overwonnen? Zou dat komen omdat Volt buiten Nederland en Duitsland nergens van de grond komt? Zou dat zijn omdat partijvoorzitter Van Lanschot simpelweg vrijwel niets bereikte en toen maar terug vluchtte naar Volt Nederland om op de slippen van Laurens Dassen alsnog in het Europees Parlement te komen? 

Van Lanschot weet: in Nederland gaat niemand ooit vragen naar zijn rol in de opbouw van Volt Europa. Dat treft.  

Over Volt verscheen onlangs het essay Bureaucratie voor Europeanen. Je kunt het essay hier lezen. 

Beeld: omslag Wij zijn Europa.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.