Volt is geen bedrijf, maar hebben de leden dat door?
Waarom is dit congres er eigenlijk? Het is zondag rond de lunch en de hal van Omnisport in Apeldoorn oogt verlaten. Er staat een handvol Volt-vrijwilligers. Deze middag vindt een partijcongres plaats, maar de reden is onduidelijk. Een medewerker legt me uit dat de financiële cijfers goedgekeurd moeten worden en dat de dag na Koningsdag de enige mogelijkheid was. Andere dagen wordt er campagne gevoerd. Er was nergens een ander gaatje in de agenda.
Er hebben zich voor dit congres driehonderd leden aangemeld, zegt de medewerker. Het is een minimaal aantal vergeleken met de 15.000 leden die Volt Nederland heeft. Ongeveer de helft van de aanmelders komt deze middag ook daadwerkelijk opdraven. Volt oogt klein en zuinig: de locatie is gekozen vanwege de prijs, een borrel kan er niet vanaf en de meeste mensen moeten zelf betalen voor de koffie. Wat blijkt? De campagne voor de Tweede Kamer heeft de financiën uitgeput.
Het bestuur van Volt bestaat uit acht mensen, maar slechts de helft daarvan is aanwezig. We horen co-voorzitter Denise Filippo zeggen dat er dit jaar veel is gebeurd en veel is gedaan. Daarom is er vandaag een uitgebreide verantwoording. We gaan eerst luisteren naar penningmeester Jan Spiegelenberg. Hij deelt in sneltreinvaart een heleboel financiële details. We horen dat het ministerie in 2021 voornemens was Volt geen subsidie toe te kennen.
Professionaliseren
Dit is eigenlijk geen nieuws, vertelt een partijlid, maar nooit eerder werd dit zo open en transparant met de buitenwereld gedeeld. Er was gedoe over de accountantsverklaring, maar het is goed afgelopen, vertelt Spiegelenberg. Dat is maar goed ook, want anders moest Volt zes ton terugbetalen. Er is ondertussen geprofessionaliseerd en hoewel door de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen de kas wel zo’n beetje leeg is, zijn de financiën weer helemaal op orde. De reserves zijn hooguit wat laag.
We luisteren een half uur naar vragen van leden. Zij hebben de stukken overduidelijk goed gelezen. Een man vraagt hoe het mogelijk is dat de ledenaantallen zijn toegenomen maar de inkomsten uit contributies niet. Hoe zit dat? Een ander vraagt naar een festival dat veel campagnebudget kostte. Was dat het wel waard? Is daar een evaluatie van? Weer een ander wil weten of het extra geld dat het bestuur aan het einde van de campagne voor de Tweede Kamer inzette ook rendeerde.
Er zijn veel meer vragen. Hoe staat het met het onderzoek naar het intern bekritiseerde kandidaatstellingsproces voor de Europese verkiezingen? Hoe kan Volt al het talent dat binnen de partij aanwezig is beter benutten? Waarom zijn er vanmiddag eigenlijk zo weinig mensen? Moet daar geen onderzoek naar komen? Waarom zijn er vandaag moties ingediend en is daar alleen een stemming over, zonder discussie? Hoe zit het met de professionalisering?
Te veel vragen
Al snel denk je: een dwaas kan meer vragen stellen dan tien wijzen kunnen beantwoorden. Geen enkele partij laat leden op dit gedetailleerde niveau met het bestuur praten over organisatorische kwesties en zeker niet als die niets met de snel naderende verkiezingen te maken hebben. Echt informatief is de sessie sowieso niet: de effectiviteit van allerlei acties van het bestuur is niet onderzocht, sommige commissies zijn nog bezig en andere dingen moet Volt gewoon nog leren.
Niet alle vragen hebben een prettige toon. Zo hebben de afdelingen minder geld gekregen dan waar ze ooit op rekenden. De verloren zetel in de Tweede Kamer betekent minder subsidie en dus is er ook lokaal minder geld. Een vrouw eist op hoge poten dat er excuses worden gemaakt. Later worden gesuggereerd dat de bestuursleden betaald worden, terwijl dat alleen kortstondig het geval was bij een inmiddels vertrokken interim-voorzitter. De onkostenvergoeding dekt de onkosten niet, zegt Filippo.
Bij Volt lijken nogal wat leden het inzicht te missen dat partijbestuurders veel tijd kwijt zijn aan hun functie, al is het maar omdat ze door leden met opdrachten en vragen worden overladen. Ze worden er materieel sowieso niets wijzer van. Dat dit onaantrekkelijke vrijwilligerswerk wordt miskend is niet zo vreemd, want er zijn allerlei mensen die bij Volt wel een salaris krijgen: er zijn zowel op het partijkantoor als bij de fracties mensen in dienst en de politici krijgen een vergoeding. Leuk, maar de partijbestuurders blijven onbetaalde vrijwilligers.
Vrijwilligersorganisatie
Daar komt bovenop dat Volt zich vooral presenteert als een bedrijf of in ieder geval als een organisatie zoals mensen die uit het werkende leven kennen. Er zijn organisatieschema’s, procedures, commissies, onderzoeken, reglementen, afdelingen en er loopt een heuse reorganisatie. Zo lijkt Volt opvallend veel op een normale werkomgeving en dan is het logisch dat mensen salaris ontvangen. Dat partijbestuurders en vele anderen nog steeds vrijwilliger zijn wordt voor het gemak even vergeten.
Dit congres voedt deze verwarring. Penningmeester Spiegelenberg zegt opeens zijn functie neer te leggen omdat zijn taak erop zit. Het klinkt als een consultant wiens opdracht is afgerond. Spiegelenberg zegt op te stappen omdat hij anders nog een half jaar langer moet blijven. Opeens denken we terug aan twee jaar geleden, toen partijvoorzitter Peter-Paul de Leeuw van het ene op het andere moment zijn biezen pakte omdat hij zijn bedrijf belangrijker vond.
Dit suggereert dat Volt steeds meer als een bedrijf wordt gezien, als een kortstondige taak waar je je voor kunt inzetten, maar alleen zolang het je eigen agenda dient. Dat Volt gecommitteerde vrijwilligers nodig heeft die hun eigen belang ondergeschikt maken aan dat van de vereniging lijkt nogal wat betrokkenen te ontgaan. Een vereniging heeft bijvoorbeeld permanent een penningmeester nodig en Volt heeft die nu niet meer. De suggestie is dat de partij er wel even eentje inhuurt.
Dat kan in een bedrijf, niet in een vrijwilligersorganisatie met nauwelijks budget, met bestuurders die er ook nog een gewone baan naast hebben.
Over de Europese partij Volt verscheen onlangs Bureaucratie voor Europeanen. Je kunt dit essay hier lezen.
Beeld: Vrijwilliger zet een Volt-bord neer. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.