Vindt Volt radicaal rechtse stemmers klootzakken?
In Karlsruhe kom je op ongeveer elke hoek van de straat verkiezingsposters tegen. Op 9 juni zijn hier niet alleen verkiezingen voor het Europees Parlement, maar ook voor de gemeenteraad. Bijna alle partijen zie je in het straatbeeld, op ééntje na: Alternative für Deutschland (AfD). Volt is er ook en heeft een boodschap voor de partij die nergens te bekennen is: Sei kein arschloch, lees je op posters die op allerlei plekken zijn opgehangen. Het betekent zoiets als: wees geen klootzak.
In de kleine lettertjes lezen we: jouw stem tegen extreemrechts. Een intrigerende boodschap: net als in Nederland is de uiterste rechterflank populairder dan ooit, al staat AfD niet zo hoog in de peilingen als Geert Wilders. Volt is ooit begonnen als beweging tegen rechts-populisme. De initiatiefnemers maakten zich zorgen over Brexit, Trump en eigenlijk alle opkomende rechtse leiders in Europa, of ze nou uit Nederland, Frankrijk of Duitsland kwamen. De poster in Karlsruhe valt binnen een traditie.
Of niet? In Nederland hangen nergens Volt-posters dat PVV-stemmers klootzakken zijn. De PVV is immers een Europese partner van AfD. Het is ook moeilijk voor te stellen dat Laurens Dassen dit over zijn lippen krijgt. In Nederland is de toon anders: Volt vindt de PVV-overwinning heel erg, hoopt dat Wilders-stemmers voortaan een andere keuze maken en wil hen overtuigen dat hun belangen elders in betere handen zijn. Maar PVV-stemmers zijn geen klootzakken waarmee je geen gesprek meer hoeft te voeren.
Met één mond
Leuke puzzel: Volt is een Europese partij met een programma dat in alle EU-landen hetzelfde is. Dit is het grote verkoopargument bij de Europese verkiezingen: Volt spreekt in Brussel met één mond op basis van het verkiezingsprogramma dat in zoveel mogelijk EU-landen aan kiezers is voorgelegd. De Volt-visie wordt tevens op alle andere bestuursniveau’s uitgedragen. Kijk maar wat Volt in Duitsland doet: de partij stimuleert internationale samenwerking en werkt aan groen beleid, net als in Nederland.
Volt wil ook dat steden van elkaar leren. Daarom worden raadsleden maandelijks uitgenodigd om te overleggen met collega’s uit andere landen zodat onder andere Duitsers, Nederlanders en Italianen ervaringen kunnen uitwisselen. De jaarlijkse Europese conferenties hebben datzelfde doel. Een Europese stem krijg je immers niet alleen door gezamenlijk een programma af te spreken, maar door met de grassroots gezamenlijk aan een beweging te werken en actief met elkaar in gesprek te zijn.
Zo spreekt Volt met één mond en daarom is er ook een transnationale lijst met kandidaten, onder leiding van twee lijsttrekkers: de huidige Volt-Europarlementariër Damian Boeselager en de Vlaamse lijsttrekker Sophie in ’t Veld. De lijst heeft geen enkele formele status, want transnationale lijsten bestaan bij de Europese verkiezingen niet, maar Volt wil toch laten zien welk ideaal men nastreeft.
Europese koers
Hoe zit het nou met die posters? De eerste optie is dat Volt een Europese beweging is waarbij de verschillende partijonderdelen zo goed op elkaar zijn afgestemd dat ze tegenwoordig met één stem spreken. Het idee dat stemmers op de uiterste rechterflank klootzakken zijn is op grassroots-niveau meerdere keren besproken en een algemeen aanvaarde uiting. Laurens Dassen houdt zich kennelijk in, want eigenlijk weet hij dat de posters in Karlsruhe de echte Volt-visie uitdragen.
Er is een tweede optie: Volt is helemaal geen geoliede machine. Opeens denken we terug aan het Duitse raadslid die vertrok toen Volt onderdeel werd van de Groenen in het Europees Parlement. Dat was hem veel te links: Volt was tot dat moment een middenpartij geweest. Opeens kijk je naar de twee ‘Europese lijsttrekkers’ en dan zie je hele verschillende mensen: In ’t Veld uit het politieke midden maar met een grote mond, Boeselager als linkse politicus met een onopvallende, saaie stijl.
Het kan nog erger zijn: Volt was al geen geoliede machine en nu groeit de partij ook niet meer. Karlsruhe ligt in Baden-Württemberg, een bondsland met elf miljoen inwoners. Volt zit hier na jaren bouwen alleen met één zetel in de gemeenteraad ven Leonberg. Volt is in dit deel van Duitsland een irrelevante splinterpartij die er alles aan moet doen om een klein beetje op te vallen. Dan AfD-stemmers maar klootzakken noemen.
Cultuurverschillen
Toch kan het allemaal nog erger. Is deze kwestie niet inherent aan Europese politiek? In Karlsruhe zitten wat vrijwilligers leuzen te bedenken en ze vonden Sei kein arschloch gewoon grappig. De leus valt op in een stad met een heleboel studenten en wie weet leidt dit net tot die lokale doorbraak die Volt nodig heeft. Europa is heel divers dus als een team in Karlsruhe een leus bedenkt, kan dat best iets zijn waar allerlei andere Volt-afdelingen andere woorden voor zouden kiezen of het ronduit mee oneens zijn.
Europa is zo groot dat je niet alles in een mal kunt stoppen. Dat blijkt ook wel, want het Europese Volt-bestuur wil weliswaar controleren wat landelijke afdelingen doen, maar kan dat niet omdat het onbegonnen werk is. Volt moet accepteren dat Volt allerlei unieke geluiden herbergt, soms zelfs het geluid van samenwerking met opportunisten die ook met extreemrechts samenwerken. Europese politiek bedrijven betekent ruimte geven aan afdelingen die enorme vrijheid hebben.
Maar als de ene afdeling AfD-stemmers uitscheldt voor klootzak en de andere krijgt daar de kriebels van, is het idee dat een EU-brede partij met één mond spreekt weg. Wat is nu precies de houding die we van Volt kunnen verwachten ten aanzien van deze enorme groep kiezers? Tijd om er Laurens Dassen eens over door te zagen: zijn PVV-stemmers klootzakken?
Over de Europese partij Volt verscheen onlangs van mijn hand dit essay.
Beeld: Volt-poster in Karlsruhe. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.