Het verhaal van JA21: meer kindertjes maken, graag
Sommige mensen blijven erin geloven. JA21 heeft nog maar één zetel in de Tweede Kamer. De afgelopen maanden liepen allerlei mensen weg: eerst een handvol Europarlementariërs, Tweede Kamerleden en niet-herkozen Statenleden, daarna de Utrechtse Statenfractie, twee waterschapsbestuurders en een Zuid-Hollands Statenlid. Ook meerdere partijbestuurders vertrokken en zo zou je kunnen denken dat de dagen van deze FvD-afsplitsing geteld zijn, maar nee.
JA21 stelde een heuse partijcommissie in met de naam ‘Het verhaal van JA21’. Laten we eerlijk zijn: dit is heel bijzonder. Rechtse splinterpartijen doen nooit aan intern debat over de eigen toekomst. Kijk maar naar die andere FvD-afsplitsing: BVNL is op sterven na dood, maar een gesprek over de eigen toekomst is er niet, laat staan een partijcommissie die een rapport schrijft over hoe het verder moet. Dit maakt nieuwsgierig welke toekomst JA21 voor zich ziet.
Nu is er een rapport. De auteurs schrijven over ‘de toekomstige ontwikkeling van JA21’ alsof daar geen twijfel over kan bestaan. De schrijvers zijn dan ook echte believers: de fractievoorzitters in Noord- en Zuid-Holland Daniël van den Berg en Thom van Vugt, de nieuwe partijvoorzitter (en scheidend fractievoorzitter in Gelderland) Elrie Bakker-Derks, plus de inmiddels afgetreden voorzitter Adriën de Boer.
Lijsten aandachtspunten
Het rapport geeft een samenvatting van zes ledenavonden. Echt veel energie hebben de auteurs er niet in gestoken: ze hebben geen verhaal geschreven, maar komen met eindeloze lijsten aandachtspunten en subconclusies. Het zijn allemaal zaken die de leden op de avonden naar voren hebben gebracht. De auteurs schrijven:
‘Door heel het land hebben de leden hun stem laten horen over wat JA21 voor hen betekent en wat ze zien als de kern van onze identiteit en ons doel. De bevindingen en aanbevelingen in dit rapport vormen een inzicht in de gedeelde kernwaarden, overtuigen en visie die ten grondslag liggen bij de leden van onze partij. Ze vormen niet alleen een weerspiegeling van waar we nu staan, maar ook een kompas voor waar we naar toe willen.’
Het is de commissie ontgaan dat als losse inzichten niet met elkaar in verband worden gebracht, er helemaal geen sprake is van een verhaal, maar van kretologie. Het is dan ook moeilijk dit rapport op te vatten als een ideologische basis. Het rapport zegt dat er ‘gemeenschappelijk geloof in kernwaarden’ is. De leden delen daar zelfs ‘een diep geloof’ in. Het gaat om realisme, vrijheid, conservatisme, democratie en zelfredzaamheid. Ook is er behoefte aan politieke vernieuwing en betrokkenheid bij de partij.
Je hoeft niet helderziend te zijn om te weten dat dit allemaal containerbegrippen zijn die geen richting geven. Over democratie bestaan duizenden visies en we lezen niet hoe de leden deze term opvatten en of zij het met elkaar eens zijn. Zo krijgt dit rapport een hele duidelijke management bias: door te melden dat de leden iets over democratie hebben gezegd, kan de partijtop concluderen dat de leden het met de huidige koers eens zijn. Of dat echt zo is? Niemand weet het.
Inhoudelijke wending
Inhoudelijk valt vooral op dat JA21 zichzelf regelmatig ‘conservatieve liberalen’ noemt, maar dat het woord liberalen maar één keer in dit rapport voorkomt. Liberalisme wordt niet genoemd als kernwaarde, conservatisme wel. Nu werd het label ‘conservatieve liberalen’ sowieso nog nooit uitgewerkt, maar hier vindt zeker een koerswending plaats. We lezen heel veel standpunten die we al van JA21 kenden, over migratie, EU, klimaat en ondernemerschap. Over de avond in Venray lezen we:
‘Discussies over de ‘aanval op onze cultuur’ en traditionele Nederlandse symbolen zoals Zwarte Piet, Jodenkoek, en de Bossche bol benadrukten de wens om de Nederlandse cultuur en tradities te behouden. Leden benadrukten het belang van respect in de samenleving, waarbij zowel wettelijke regels als ongeschreven omgangsvormen worden geëerd.’
Dat maakt geen beste indruk. De wet moet worden gehandhaafd en er zijn ongeschreven omgangsvormen die geëerd moeten worden om de Nederlandse cultuur en tradities te behouden. Zwarte Piet is daar kennelijk onderdeel van en daar moet je respect voor hebben en dus niet tegen demonstreren. Het idee dat opvattingen van burgers privé zijn, dat deze niet door de politiek moeten worden opgelegd en dat maatschappelijke strijd over cultuur en tradities een normaal fenomeen is, past kennelijk niet bij JA21.
Dromen van Hongarije
Dit soort politieke standpunten doen denken aan die van regimes zoals in Hongarije, waar de overheid ook voorschrijft hoe de bevolking over allerlei zaken zou moeten denken. Die indruk wordt nog sterker als we een paar regels verderop het volgende lezen:
‘Het belang van verenigingswerk en mantelzorg werd sterk benadrukt, met een oproep om de trend van individualisering een halt toe te roepen. De positieve ontvangst van het verkiezingsprogramma van JA21 en de actieve rol van de partij in het stimuleren van gezinspolitiek en het verhogen van het geboortecijfer werden als voorbeelden van deze inzet genoemd.’
Op de ledenavond in Ede waren de leden ook al erg met het geboortecijfer bezig:
‘De rol van JA21 in het bevorderen van gezinspolitiek en het verhogen van het geboortecijfer werd erkend als essentieel. Dit sluit aan bij de wens om een stabiele en bloeiende toekomst voor Nederland te waarborgen.’
Het doet allemaal verdacht veel denken aan autoritaire regimes die mensen voorschrijven hoe ze moeten leven, niet als een liberale partij die vindt dat dat aan de mensen zelf is. Dit alles nog afgezien van de vraag hoe we zo’n idee over meer kindertjes moeten koppelen aan afkeer van migratie en het behoud van de Nederlandse cultuur. Zou dat de reden zijn waarom dit rapport alleen uit bulletpoints bestaat? Als we dit allemaal met elkaar combineren, ontstaat een heel naar verhaal.
Beeld: aantekeningenboekje van JA21. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.