Via een donatieplatform als BackMe steun je haat, of je wilt of niet
Geld verdienen met politieke verslaggeving is lastig als je niet in dienst bent van een medium dat maandelijks je salaris overmaakt. Het is al een tijdje duidelijk welk verdienmodel voor onafhankelijke makers het aantrekkelijkst is: donaties. Er bestaan allerlei vormen: korte campagnes, eenmalige donaties en maandelijkse. Hoewel die allemaal goed en nuttig zijn, is de laatste vorm voor makers de meest aantrekkelijke: deze levert immers een enigszins voorspelbare inkomstenstroom op.
Er zijn meerdere platformen die deze dienst aanbieden. De belangrijkste in Nederland is waarschijnlijk Petje Af, waar vooral podcastmakers te vinden zijn. Andere opties zijn het Amerikaanse Patreon en BackMe, de schepping van Ahmed Aarad. Hij was een tijdje presentator van Ongehoord Nieuws. Het idee van al deze platformen is hetzelfde: een lezer doneert maandelijks een klein bedrag. Er wordt een klein deel afgeroomd voor het platform en voor de afhandeling van de financiële transactie.
Voor onafhankelijke makers zijn deze platformen een geschenk uit de hemel. Ik kwam een tijd geleden bij BackMe terecht. Ik ken Aarad uit de tijd van het Oekraïne-referendum. Toen BackMe al enige tijd liep, vroeg hij of het ook iets voor mij was. Ik heb meer dan een jaar geaarzeld en toen een account genomen. Dat was een slecht idee. Dit is waarom.
Wenkbrauwen fronzen
Er zaten destijds al makers op BackMe die mij deden aarzelen. Jan Dijkgraaf en Jan Roos waren destijds de belangrijkste. Zijn dat makers waar ik tussen wil staan, vroeg ik me af. De tijd dat Jan Dijkgraaf briefjes schreef die de moeite waard waren ligt ver achter ons. Is wat hij doet journalistiek of maatschappelijk waardevol? Of zijn het gewoon domme persoonlijke aanvallen? Jan Roos dan. Is dat niet die man die geen mogelijkheid onbenut laat om iedereen en zijn moeder uit te schelden?
Aarad had antwoord op mijn twijfels. Hij benadrukte steeds dat BackMe neutraal is. Iedere maker mag erop staan en iedereen gaat over zijn eigen content. Ik heb dus niets te maken met de andere makers en vice versa, legde hij uit. Op het eerste gezicht klopt dat: elke maker heeft een eigen pagina en als je daar bent, zie je niet wie er verder allemaal op BackMe zitten. Het geld dat je ophaalt gaat naar jou en niemand anders. En makers moeten zich sowieso aan de wet houden.
Dat is het halve verhaal. De homepage van BackMe toont een handvol makers die het platform gebruiken. Deze pagina is voor makers en donateurs niet belangrijk, maar wel voor nieuwe makers die het platform willen leren kennen. Het was destijds al duidelijk dat ik daar moest komen te staan: er waren overduidelijk te veel makers uit de rechtse hoek.
Normale content?
Deze misstap zegt veel over mij. Op Twitter zou u het misschien niet denken, maar ik probeer vaak mijn oordeel uit te stellen, wil ruimte laten voor twijfel en andere opvattingen niet meteen verketteren. Toen zat ik op het verkeerde platform. De lijst met dubieuze types werd alleen maar langer. Tegenwoordig is Raisa Blommestijn het vlaggenschip. Haar belangrijkste prestatie is het n-woord uitspreken bij de publieke omroep. Waarom zou je zoiemand een platform bieden, vraag je je af.
De lijst is eindeloos. Op BackMe vinden we ook Caroline Franssen, een anti-transgender activist die actievoerders voor transgenderrechten vergelijkt met het nationaalsocialisme. De Dagelijkse Standaard is tegenwoordig een soort huiskrantje van FvD en via BackMe kun je eraan doneren. En dan hebben we rapper Kafka nog, die ik in het verleden scheldend en tierend bij allerlei demonstraties tegenkwam. Als u dit niet genoeg vindt: Sietske Bergsma zit er ook op.
Slechts één keer was er ophef. ‘Vizier op Links’ bleek bij BackMe geld op te halen: een intimidatieaccount dat iedereen die links is het leven zuur wil maken. De pagina verdween, maar andere extreemrechtse makers bleven welkom. Ik besloot mijn donaties door te laten lopen, maar geen nieuwe meer te werven. Nieuwe donateurs stuur ik sindsdien naar Reporters Online. Mijn donateurs zijn echter trouw en dus kwam maandelijks via BackMe steeds hetzelfde bedrag binnen.
Extreme verzamelplaats
Deze week stond er in de Volkskrant een analyse van BackMe. Of het nou de bedoeling was of niet, het is een verzamelplaats voor extremisme geworden, zo lezen we. Dat klopt. Erg dom van Aarad: dat dit platform neutraal is, is niet vol te houden. Als je als platform een betaalfunctie faciliteert voor extremisten, ben je medeplichtig aan hun verdienmodel. Ongetwijfeld niet juridisch, maar wel moreel. Dit heeft niets te maken met het stimuleren van onafhankelijke producties of een pluriform medialandschap.
Dit is niet alleen maatschappelijk gezien een domme strategie. De meeste makers die donateurs zoeken zijn namelijk wel gewone mensen die creatieve of journalistieke producten maken en niets met de uiterste rechterflank van Nederland te maken willen hebben. De kans dat ze zich ooit nog bij BackMe melden is zo goed als nul, want er zijn prima alternatieven. Zo is de trend bij BackMe er eentje die alleen maar meer ellende oplevert. Alleen mensen op de uiterste rechterflank komen er nog terecht.
Het lijkt BackMe te ontgaan dat de beginperiode van dit soort donatieplatformen ruimschoots voorbij is. Tegenwoordig concurreren ze met elkaar. Platformen hebben één groot voordeel: er is sprake van lock-in: je zit er als maker min of meer aan vast. Als je van platform wilt wisselen, begint je aantal donateurs weer bij nul. Je kunt in theorie proberen je donateurs naar je nieuwe platform mee te verhuizen, maar dat is veel werk en er vallen er ongetwijfeld velen af.
Financieel gewin
Is het onschuldig om bij het verkeerde platform te zitten? Nu ik er langer over nadenk: dat is het niet. Deze donatieplatformen worden in stand gehouden door de fans die doneren. Het merendeel van dat geld komt bij de maker terecht, een klein percentage – zo rond de tien procent – gaat naar het platform zelf. Door te doneren van BackMe – of daartoe op te roepen – draag je dus bij aan de instandhouding ervan. Je maakt het mogelijk dat Raisa Blommestijn geld binnenharkt met haat.
Het gaat per maker weliswaar om kleine bedragen, maar de les van dit soort platformen is nu juist dat al deze kleine bedragen samen een behoorlijke inkomstenbron opleveren. Met minder donateurs is het moeilijker het platform in stand te houden. Daarom heb ik deze week mijn pagina offline laten halen en mijn donateurs gevraagd mij te vergezellen naar Reporters Online, een platform dat dezelfde functionaliteit aanbiedt en tegelijk blijk geeft van een normaal verantwoordelijkheidsgevoel.
Jammer van de lock-in, het gedoe en de donateurs die de overstap niet zullen maken, maar het is de prijs van mijn naïviteit.
Mijn donateurs via BackMe hebben een e-mail ontvangen over deze kwestie. Mocht u vragen hebben: benader me gerust via [email protected]
Beeld: Euromunt (via Pixabay, bewerkt).
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.