Er zitten drie mannen in de zaal: uw verslaggever en twee medewerkers van de PvdA-delegatie in het Europees Parlement. We zijn donderdagmiddag in De Nieuwe Liefde, een klein debatcentrum in Amsterdam West, waar met subsidie van het voorlichtingsbureau van het Europees Parlement een bijeenkomst wordt georganiseerd over gendergelijkheid en de Europese verkiezingen. Er zijn tientallen vrouwen aanwezig, maar de zaal zit verre van vol. Een reminder dat je debatten beter niet kunt subsidiëren. 

Toch zullen er de komende tijd meer van dit soort bijeenkomsten zijn: de verkiezingen voor het Europees Parlement zijn al in juni, maar ze leven niet of nauwelijks. Europese politiek is ver weg, Europarlementariërs zijn grotendeels onbekend en Brussel komt veel minder in het nieuws dan Den Haag. Gesubsidieerd debat moet dat oplossen. We kunnen de interesse wel raden: in de zaal opvallend veel kandidaat-Europarlementariërs, niet de mensen die op hen zouden moeten stemmen. 

Twee Europarlementariërs zitten op het podium. Kim van Sparrentak werd in 2019 met voorkeurstemmen verkozen en staat op de vierde plek van de kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA. Ook Lara Wolters is van de partij: ze is vijf jaar geleden verkozen voor de PvdA. Ze staat op dezelfde kandidatenlijst als Van Sparrentak, maar dan op plek zeven. Vreemd: twee kandidaten op één podium van dezelfde kandidatenlijst met grotendeels dezelfde meningen. Dat helpt het debat natuurlijk niet. 

Progressieve kracht 

Deze middag wordt benadrukt hoeveel de EU in het algemeen en het Europees Parlement in het bijzonder voor vrouwen doet. Wolters heeft aan een wet gewerkt waarmee grote bedrijven worden verplicht veertig procent vrouwen in de Raad van Bestuur te hebben. Van Sparrentak legt uit dat er is gewerkt aan transparantie wat mannen en vrouwen verdienen. Ze legt uit dat niet alles lukt: er is gestreden voor een definitie van verkrachting op basis van gebrek aan consent, maar die strijd was tevergeefs.

Er volgen meer voorbeelden: in een nieuw handelsverdrag met Chili is gender meegenomen. Van Sparrentak heeft gewerkt aan een wet over productveiligheid waardoor bijvoorbeeld effecten van chemicaliën op vrouwen moeten worden onderzocht. Wolters werkt aan een wet die Westerse bedrijven aanspreekbaar maakt op hun hele productieketen, dus ook op de sweatshops in ontwikkelingslanden waar heel veel vrouwen onder erbarmelijke omstandigheden werken.

Een vrouw in de zaal zegt dat er door de Europese Unie vaderschapsverlof is gekomen. Dat is iets wat in Nederland niet te regelen blijkt te zijn, maar door Europese regels is het er nu toch. Het populaire beeld is vaak dat Nederland heel progressief is, maar juist het tegendeel is het geval. Andere landen lopen op Nederland voor en dat kun je juist in Brussel goed zien, waar Nederland bij vrouwvriendelijke wetgeving regelmatig op de rem trapt. Leve de EU! 

Voor of tegen? 

De middag wordt ingeleid met een nogal alarmerende vraag. Staan de verworvenheden van vrouwen onder druk nu Europa een ruk naar rechts maakt? Partijen op de rechterflank lijken groter te worden dan ooit. Zij zijn niet zo bezig met gendergelijkheid of zijn daar ronduit tegen. Opeens zien we dat er in Europa toch iets te kiezen valt: het gaat niet alleen tussen partijen als D66, GroenLinks-PvdA, Volt en PvdD die sowieso voor vrouwenrechten zijn. Je kunt ook tegen die rechten stemmen. 

Bij het Europees Parlement zijn verschillen tussen partijen altijd een probleem geweest. Bijna alle partijen lijken ontzettend op elkaar. Wat is bijvoorbeeld het inhoudelijke verschil tussen D66 en GroenLinks-PvdA? Niemand weet het en zo is de boodschap van al deze partijen min of meer hetzelfde: je stemt vooral tegen extreemrechts, voor de EU en voor het beleid wat daar wordt gemaakt, of het nou gaat om migratie, klimaat, buitenland of gendergelijkheid. 

Het probleem laat zich raden: kiezers haken af door dit gebrek aan keuze. Het heeft jaren geduurd om het inzicht te laten rijpen dat serieuze Europese verkiezingen over specifieke beleidsopties moeten gaan net als in Den Haag. Een debat over ‘meer of minder Europa’ is niet genoeg. Toch is dat precies waar de opmars van extreemrechts toe leidt. De kleine verschillen tussen EU-gezinde partijen vallen weg omdat het grotere doel – extreemrechts verslaan – prevaleert. 

Begrijpelijk, maar nu hebben EU-gezinde kiezers wederom niets te kiezen.

Beeld: zaal in De Nieuwe Liefde. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.