De SGP enthousiasmeert de achterban voor de Europese verkiezingen. Tegen beter weten in
Nergens word je zo hoffelijk ontvangen als bij de SGP. De voorlichter haalt me op van station Nijkerk en brengt me naar het nabijgelegen conferentiecentrum Hart van Holland. Hier vindt deze zaterdag het partijcongres plaats. Het verkiezingsprogramma voor de Europese verkiezingen wordt vastgesteld, de leden luisteren naar een speech van Europees lijsttrekker Bert-Jan Ruissen en in de middag nemen ze afscheid van de vertrokken Kamerleden Roelof Bisschop en Kees van der Staaij.
Een debatpartij, dat is de SGP zeker niet. Er zijn 36 amendementen op het verkiezingsprogramma binnengekomen en daarvan neemt het partijbestuur er meteen 24 over. Vier amendementen blijken ingetrokken en zo blijven er eigenlijk maar acht echte voorstellen over. Dit zijn ideeën die het partijbestuur ‘ontraadt’. In een uurtje worden alle amendementen afgehandeld, zonder dat leden er onderling echt over discussiëren. Dat hoeft ook niet, want het bestuur krijgt steeds zijn zin.
De SGP is een ‘familie’, hoor ik meerdere aanwezigen zeggen. Een uiterst gelovige: de zaal zingt onder leiding van een organist meerdere psalmen en een dominee gaat meerdere keren voor bij het gebed. Ruissen haalt in zijn speech de bijbel aan en noemt psalm 173. De aanwezigen beginnen te lachen: die bestaat helemaal niet. Een partijlid naast me zegt dat hij zeker dertig psalmen uit zijn hoofd kent. Dat heeft hij op de basisschool geleerd.
Vriendelijk, maar gesloten
Het is een beetje dubbel: SGP’ers staan je vriendelijk te woord, zijn geïnteresseerd in de blik van een buitenstaander en de voorlichters staan voor je klaar zonder je voor de voeten te lopen. Tegelijk is de SGP uiterst gesloten. Dat merk je vooral aan de taal. Het gaat continu over ‘de open bijbel’, een voor buitenstaanders onbekende frase die zoiets betekent als dat de heilige schrift geen dode letter mag zijn. De dominee spreekt ook wat raadselachtig over ‘raad’, wat blijkbaar betekent dat er geen definitieve wijsheid bestaat.
Toegankelijk is de SGP bij dit partijcongres inhoudelijk en qua stijl niet, maar dat hoeft ook niet, want dit is een interne aangelegenheid, zo legt een partijlid me uit. Dit is geen ledencongres, maar een vergadering van afgevaardigden. Kleine afdelingen sturen er eentje, grote een paar. Opeens begrijp je waarom er bij alle amendementen maar 162 stemmers zijn. Media zijn er ook maar mondjesmaat: de twee reformatorische kranten en Trouw, een ANP-fotograaf en twee freelancers.
Bij het congres over de Tweede Kamerverkiezingen waren wel veel media, zegt de voorlichter, maar dit keer gaat het om die voor het Europees Parlement: daar is weinig interesse in. Dat is meteen het belangrijkste feit van deze dag: de SGP moet in juni ruim 180.000 stemmen halen om weer in het Europees Parlement te komen. Of dat lukt, is twijfelachtig. De SGP heeft bij de Tweede Kamerverkiezingen weliswaar meer kiezers, maar EU-kritische burgers slaan de Europese verkiezingen meestal over.
Een rechts geluid
Ruissen dankt zijn zetel aan de gezamenlijke lijst met de ChristenUnie uit 2019, maar die samenwerking is verbroken, tegen de wens van de SGP in. Nu doen beide partijen zelfstandig mee en lopen het risico onder de kiesdrempel te blijven. Een SGP’er denkt dat het bij de ChristenUnie het spannendst wordt: de koers gaat erg over duurzaamheid. Dat spreekt veel kiezers niet aan en als het ze wel aanspreekt, hebben ze goede alternatieven. De SGP heeft echter een uniek geluid.
Dat klopt. Je kunt merken dat de gesloten SGP over de marketing nadenkt. Net als bij de presentatie van het concept-verkiezingsprogramma komt Ruissen met alle thema’s die rechtse, conservatieve en EU-kritische burgers weten te bekoren: steun aan Israël, strijd tegen antisemitisme, Europa terug naar de kerntaken, een hele rits thema’s waar de EU niet aan mag komen, opkomen voor vissers en boeren en een nee tegen de digitale euro en de digitale Europese identiteit, allemaal expliciet op basis van christelijke waarden.
Ruissen is verreweg de beste Nederlandse Europarlementariër op de rechterflank, wat niet erg moeilijk is met een overvloed aan geflopte FvD’ers en ex-FvD’ers. Als je minder Europa wilt, is Ruissen simpelweg de beste keus, zelfs als je vóór abortus en euthanasie bent, want die kwesties kan Ruissen in Brussel toch niet regelen. De vraag is niet of het SGP-programma rechts-conservatieve kiezers aanspreekt, maar hoe die kiezers te weten komen dat het bestaat. Kan de SGP wel contact leggen met een bredere doelgroep? Wil de SGP dat?
Intern publiek
Het lijkt er niet erg op. Steeds hoor je: als alle SGP-kiezers voor de Tweede Kamer komen opdagen, blijft Ruissen in Brussel. Het is redeneren tegen beter weten in: de opkomst bij Europese verkiezingen is laag en juist EU-kritische kiezers blijven vaak thuis. De SGP moet een opkomstcampagne voeren voor een verkiezing waar juist eurosceptische kiezers hun schouders over ophalen. Een partijlid bromt dat als deze kiezers opkomen, ze meestal kiezen voor een partij die in de mode is. Het zal de PVV wel worden.
Dit doembeeld laat de hopeloosheid van de SGP-positie zien. De partij verwelkomt iedereen, maar uiteindelijk draait het om de trouwe, vaste achterban. Die moet stemmen en dus horen we dit partijcongres telkens hoe goed Ruissens werk is. We kijken een hele rits van zijn bijdragen in het Europees Parlement over wederom de juiste thema’s: de situatie in Israël en Gaza, ondernemerschap en geloofsvrijheid, gevolgd door een warm pleidooi voor het traditionele gezin van man en vrouw.
De voorzitter van de Europese partij voor christenen – ECPM – is langsgekomen om te vertellen dat Ruissen fantastisch is en dat hij moet worden herkozen. De aanwezigen zijn het er roerend mee eens. Maar ja, dit congres is geen grote manifestatie voor EU-kritische kiezers, maar een bijeenkomst van een selecte groep SGP-insiders. Zij wisten allang dat Ruissen prima werk levert. Ze moeten vanaf nu iedereen die ooit SGP stemde op het hart drukken in juni echt naar de stembus te gaan. En al die mensen moeten dat vervolgens ook gaan doen.
Probleem: zo’n campagne is eigenlijk nog nooit gelukt.
Beeld: SGP-ers in de hal van het congres. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.