Wat is Nieuw Sociaal Contract (NSC) eigenlijk voor partij? Echt veel hebben we er voor de verkiezingen niet over gehoord, behalve de verhalen van Pieter Omtzigt over goed bestuur en bestaanszekerheid. Gelukkig is het nooit te laat er iets over te leren, bijvoorbeeld na de verkiezingen. Zo komen we bij Rosanne Hertzberger, die zich tegenwoordig Tweede Kamerlid mag noemen. Ze houdt zich bezig met landbouw en zo zat ze deze week bij een debat met de minister, die naar een Europees overleg gaat. 

Hertzberger vraagt zich af hoe zinvol zo’n bespreking in de Tweede Kamer is. Er komen veel voldongen feiten uit Brussel en daar kun je niets aan doen. Je moet ze gewoon uitvoeren. De minister praat momenteel in Europa over de toekomstvisie op de landbouw. Hertzberger zegt: 

‘Wat dan een beetje dreigt is dat men dit denkwerk dus in Europa doet en de landbouw vormgeeft voordat wij dit in Nederland hebben gedaan, en dat betekent dat we straks bij het opstellen van die blik op de toekomst in Nederland we wel moeten aanpassen aan die in Europa in plaats van andersom.’ 

Hertzberger wil kunnen sturen, Europa moet niet top-down zijn en er moeten uitzonderingen op Europees beleid komen als we in Nederland ernstig in de knel komen. Nederland moet een bijzondere positie bepleiten, de Tweede Kamer moet wat te zeggen hebben en verordeningen moeten niet meteen gelden. Nederland is een autonoom land en dat moet zo blijven. 

Cursus gemist 

NSC is in korte tijd in elkaar geflanst en dat gaat de komende tijd nog veel amusement opleveren, te beginnen met Rosanne Hertzberger. Waar Kamerleden bij het CDA waarschijnlijk allemaal op cursus gaan voordat ze überhaupt de kandidatenlijst halen, is dat bij NSC niet zo. Een kleine inleiding in de EU is er klaarblijkelijk bij ingeschoten. Hertzberger wil ruimte van Europa terugwinnen, zelf wat te zeggen hebben over de Nederlandse landbouw, er met gestrekt been in gaan en de rug rechten. 

Zo wordt het Tweede Kamerlidmaatschap een stageplek. Wat is de EU precies en hoe functioneert die? Een cursus over hoe de EU werkt hoeft niet lang te duren. Deze samenwerking betreft een groep instellingen, waarbij de Europese Commissie de voorstellen doet en de lidstaten en het Europees Parlement moeten instemmen om ze in te voeren. Zij kunnen de boel ook amenderen. Dit is waarom de Tweede Kamer regelmatig vergadert over wat de Nederlandse inbreng in die onderhandelingen zou moeten zijn. 

De EU werkt meestal met gekwalificeerde meerderheden. Dat betekent dat landen geen veto meer hebben over beleid wat ze niet willen. Je kunt prima je minister naar Brussel sturen met de boodschap dat hij er met een gestrekt been in moet gaan, maar dat heeft weinig zin: dan besluiten andere landen gewoon zonder jou en ben je toch gebonden aan de daaruit voortvloeiende regels. Een wat constructievere houding is al met al wel handig, anders krijg je zeker te maken met beleid waar je geen trek in hebt. 

Deuk in pakje boter 

Hertzberger wil uitzonderingen op Europees beleid, maar dat is niet waarom de EU ooit is opgericht: deze dwingt juist eenvormigheid af. Je kunt best uitzonderingen bedingen en dat doet Nederland ook. Het kan alleen niet eindeloos: dan komt langzaam toch de vraag op waarom Nederland lid is en waarom andere landen zich wel aan de afspraken moeten houden. Hertzberger wil een deuk in een pakje boter slaan, zich niet realiserend dat dat in de EU alleen kan als je je constructief opstelt. 

Omtzigt heeft er al een tijdje een traditie van gemaakt tegen de EU aan te schoppen en dat doet Hertzberger hem op een nogal platte manier na. Helemaal onlogisch is dat niet: er zijn problemen met de transparantie, lang niet al het Europees beleid is nuttig en de Tweede Kamer kan maar beperkt sturen. Dat is allemaal waar, maar als je dit wilt veranderen zul je wel de basics moeten begrijpen. Anders blijf je roepend aan de zijlijn staan en weten we vooraf al dat alle kritiek geen enkel effect heeft.

Zou NSC daar misschien baat bij hebben? Als je je niet werkelijk verdiept in hoe de EU werkt, zal er nooit naar je geluisterd worden en kun je blijven klagen over alles wat uit Brussel komt. De grote vraag voor NSC is of de partij een soort CDA is met een licht-populistisch sausje, die uiteindelijk wel grosso modo het nut van de EU inziet, of dat NSC een soort PVV is die niet over de islam klaagt. Als Hertzberger maatgevend is voor de NSC-bijdrage, weten we welke kant het opgaat. 

Wat zouden de stemmers ervan denken? 

Beeld: Rosanne Hertzberger in het debat in de Tweede Kamer. Still van YouTube. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.