Communisme is in Nederland niet populair, maar er blijven mensen die erin geloven. Ze hebben zich verenigd in het Communistisch Platform, een organisatie die jarenlang binnen de SP een communistische koers probeerde af te dwingen. De communisten waren in beide organisaties actief: hun eigen platform en de SP zelf, waar ze aandrongen de koers van hun platform tot die van de partij te maken. Het resultaat? Eindeloze discussies en de vraag aan wie de communisten nou eigenlijk loyaal waren: de SP of hun platform? 

De SP besloot iedereen te royeren die ook maar iets met het Communistisch Platform te maken had. Het was grote schoonmaak: de SP nam tevens afscheid van allerlei marxisten en van jongerenorganisatie Rood, omdat ook daar extreme ideeën wortel hadden geschoten. Het vervolg van deze gebeurtenissen maken we deze zaterdag mee in Zwolle: het congres van de Socialisten, een partij in oprichting, waar veel geroyeerde SP’ers onderdak hebben gevonden. De partij hield al twee keer eerder een congres.  

De Socialisten komen samen in wijkcentrum De Enk. Het valt direct op dat er opvallend mooi vormgegeven boekjes op de stoelen liggen: op de rode kaft staat een wit tandwiel met een blauwe ster: Aan de slag lezen we. Het boekje bevat het programma van het Communistisch Platform. Dit moet kennelijk ook het programma van de Socialisten worden. Het boekje bevat tevens kandidaat-bestuursleden. Zij zijn lid van het platform en moeten kennelijk de leiding van de Socialisten worden. Ook nu weer de vraag aan wie deze mensen loyaal zijn: de Socialisten of hun platform? 

Wat de SP niet wilde 

Dit is exact wat de SP nooit wilde: een organisatie binnen de eigen partij die een eigen koers vaart, daarover apart vergadert en de leden instrueert die koers in de rest van de partij uit te dragen, compleet met eigen voorstellen en eigen functionarissen. De SP maakte er korte metten mee, de Socialisten hebben er de officiële filosofie van gemaakt.  Zo krijgt het Communistisch Platform een nieuwe kans.

Interne diversiteit is bij de Socialisten het credo. Er zijn ontzettend veel linkse stromingen die allemaal te klein zijn voor een eigen partij. Je hebt niet alleen communisten, maar ook marxisten, leninisten, trotskisten, stalinisten en maoïsten. Leden van de Socialisten vinden het lastig de verschillen tussen al deze stromingen uit te leggen, want die zijn erg klein, zo klinkt het, al discussiëren ze er in linkse kringen eindeloos over. De belangrijkste verschillen zitten in de strategie waarmee de wereld moet veranderen, legt een lid me uit. 

Bij de Socialisten zijn al deze stromingen welkom. De diversiteit wordt onderstreept door het principe van factievorming: iedere interne stroming mag binnen de partij een eigen clubje oprichten waarvan de leden groepsgewijs proberen de koers te veranderen. Het is overduidelijk een reactie op de royementen van de SP: wat daar niet mocht, is bij de Socialisten tot principe verheven. Er dringt zich wel een probleem op: er is eigenlijk maar één goed georganiseerde factie die de koers probeert te verleggen. U raadt al welke.

Overal communisten 

Hoe dit eruit ziet, blijkt uit het belangrijkste agendapunt: de zogeheten perspectieventekst die pagina’s lang vertelt waar de nieuwe partij voor staat en hoe die de komende tijd moet gaan functioneren. Er zijn door de leden zeventien wijzigingsvoorstellen ingediend. Veertien ervan komen van het Communistisch Platform. Slechts twee ervan halen geen meerderheid. Rara welke organisatie heeft de meeste invloed op de koers van de nieuwe partij? 

De dominantie is nog duidelijker als het nieuwe partijbestuur wordt gekozen. Het platform komt met vier kandidaat-bestuursleden en een kandidaat-voorzitter. Er zijn maar twee onafhankelijke bestuurskandidaten. Er waren maar weinig vrijwilligers, zo horen we. De vertegenwoordigers van het Communistisch Platform vinden dat vervelend en ook zij hadden natuurlijk liever meer diversiteit gehad, zo zeggen ze, maar ja, anders was er helemaal geen partijbestuur, nietwaar? Rara wie zitten er voortaan op de machtsposities? 

Verzwakte organisatie 

Een lid zegt ondertussen dat het goed gaat met de Socialisten. Ruim een jaar na de start bestaat de partij nog steeds terwijl veel initiatieven normaliter een snelle dood sterven. Dat is natuurlijk waar, maar het mondelinge verslag van het bestuur geeft een andere indruk. Twee bestuursleden zijn enige tijd geleden gedemotiveerd vertrokken, een ervan na een groot conflict. De vertrouwenscommissie draaide overuren omdat er een feitenrelaas en advies moesten komen, waarmee vervolgens niets is gebeurd. 

Scheidend bestuurslid Erik Meijer – in een vorig leven Europarlementariër van de SP – meldt dat er erg veel inspanningen waren met erg weinig resultaat. Het enige positieve is dat er een vakbondswerkgroep komt, terwijl ondertussen de internationale werkgroep uit elkaar is gevallen, de internationale contacten zijn doodgebloed en die met Bij1 verwaterd. Over Oekraïne zijn de meningen te verdeeld om iets te kunnen doen en voor het schrijven van een bestuursverantwoording was geen tijd. 

Verwijten vliegen over en weer over de wijze waarop er intern wordt gediscussieerd en de mate waarin bestuursleden blijk geven van zelfreflectie. Voorzitter Michel Eggermont wordt verweten die reflectie te ontberen, maar hij wordt toch opnieuw als bestuurslid verkozen. U begrijpt namens welk platform. Meijer zou naar verluid wel aan zelfreflectie doen, maar dat mag ook wel aangezien hij er hoogstpersoonlijk voor verantwoordelijk lijkt te zijn dat de relatie met Bij1 is bekoeld. Nu neemt hij de benen. 

Met zo’n verzwakte organisatie weet het Communistisch Platform vast wel raad. 

Beeld: Leden van de Socialisten stemmen voor de agenda. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.