De eerste vraag is meestal de beste: heeft VVD-lijsttrekker Malik Azmani kritiek op de formatie met de PVV? We zijn vrijdagavond bij de roadshow van VVD Europa. Het is de derde aflevering van deze tour. De karavaan is neergestreken op een ontzettend afgelegen plek bij het Almeerse strand, waar zelfs de straatverlichting het laat afweten. Het weerhoudt de lokale VVD-leden er niet van massaal langs te komen. Ook Azmani’s collega-Europarlementariër Caroline Nagtegaal heeft de locatie kunnen vinden.

Azmani is in juni voor de tweede keer lijsttrekker voor het Europees Parlement. De moderator meldt in haar introductie dat hij onlangs heeft meegepraat over een historisch migratie-akkoord. Nu zal er meer grip op migratie ontstaan. De ster van Azmani blijkt sowieso rijzende: hij was al een tijdje vice-fractievoorzitter van de liberale Renew-fractie in het Europees Parlement, maar sinds deze week is hij zelfs fractievoorzitter.

We horen dat Azmani ons de visie gaat ontvouwen waarmee de VVD de Europese verkiezingen in gaat. Hij test dit verhaal min of meer uit. Er is een strategie-wende nodig, aldus Azmani. Wende is Duits voor ommekeer. Het roer in Europa moet om. Dat klinkt heel zwaar en dat is het ook, want het is heel erg nodig. 

Azmani’s visie 

Onze manier van leven is niet meer vanzelfsprekend, denkt Azmani. We dachten de laatste decennia dat door internationale handel welvarende democratieën zouden ontstaan en er een einde zou komen aan oorlog en conflict. Het werd zelfs het einde van de geschiedenis genoemd. In werkelijkheid zijn we in slaap gesust. Landen als China en Iran verzetten zich tegen onze manier van leven. Nu zijn er twee soorten landen: democratie en autocratie. Democratie is niet vanzelfsprekend meer.

Er zijn ook landen die nog geen keuze hebben gemaakt, zoals Zuid-Afrika, India en Indonesië. Zij wachten af welk model gaat winnen, denkt Azmani. Ondertussen is het Westen zijn morele gezag kwijt. We zijn verzwakt omdat we ons afhankelijk hebben gemaakt van anderen: voor defensie van de VS, voor gas van Rusland en voor goedkope producten van China. Door de crises van de afgelopen tien jaar op het gebied van de banken, migratie, corona en nu de oorlog in Oekraïne zijn we wakker geschud. 

China en Rusland zijn onze vrienden niet, aldus Azmani. Zelfs Amerika is niet meer automatisch onze steun en toeverlaat. De EU moet daarom een grootmacht worden. Besluiten van de EU moeten voortaan door een geopolitieke bril worden bezien. De EU heeft wat in te halen en moet sterker worden: de Unie moet voor de eigen belangen opkomen, autocratische landen mogen geen grote belangen in Europa verkrijgen en onze technologische kennis mag niet in hun handen vallen. 

Je waant je inmiddels bij D66, niet toevallig de tweede Nederlandse partij in de Renew-fractie. Als er van D66 in Europa überhaupt nog iets over is, natuurlijk.

De formatie 

Migratie moet onder controle komen want daarmee proberen autocratische landen Europa te destabiliseren, denkt Azmani. Verder moet er goed gekeken worden naar economie, innovatie en bereikbaarheid, met duurzaamheid kan het wel wat minder want dat lukt toch niet allemaal tegelijk en micromanagement vanuit Brussel is al helemaal uit den boze. Voeg daar een Europese defensiemacht onder de paraplu van de Navo aan toe en dan heb je ongeveer het VVD-programma voor de Europese verkiezingen. 

De VVD-leden mogen een uur lang vragen stellen. Alleen de eerste vraag blijft hangen: is dit kritiek op de formatie? Goede vraag: in de wereld van Azmani wordt de EU belangrijker en dat wil de PVV niet. Azmani’s visie is extra pikant omdat regeringen deze moeten realiseren, niet Europarlementariërs, die daarbij hooguit voor ondersteunend applaus kunnen zorgen. Nee, kritiek is het niet, zegt Azmani, die nog even toevoegt dat de EU geen superstaat moet worden, maar wel een supermacht. Wie het begrijpt, mag het zeggen.  

Azmani’s woorden vallen in Almere in goede aarde. De zaal lijkt vooral te willen dat Europa stabiel blijft en dat de economie goed draait. Mooie doelstellingen, ware het niet dat een populistische oprisping bij de VVD nooit ver weg is. Een man in het publiek denkt dat de VVD bij de campagne echt in moet zetten op migratie, want dat onderwerp leeft. Bovendien heeft Azmani op dit terrein echt iets neergezet met de nieuwe migratieafspraken. Het ontgaat hem dat dit laatste vrijwel niemand overtuigt.

Een tip voor de VVD: ondanks Azmani’s strengere Europese migratieregels is het mogelijk dat er toch asielzoekers naar Ter Apel blijven komen. Als je dan heel hard roept dat je lijsttrekker de migratie heeft aangepakt, kan het zijn dat je een heleboel stemmers wederom naar de PVV jaagt. 

Beeld: stoelen in de zaal in Almere. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.