Blijkt het toch niet altijd gezellig theedrinken met Caroline van der Plas
We schrijven de dag na de Provinciale Statenverkiezingen van maart. Telegraaf-verslaggever Pim Sedee is op het partijkantoor van de grootste partij van Nederland waar een jongen een ontbijt klaarmaakt. Sedee denkt even dat het een partijmedewerker is, maar nee. Kayl Grippeling vertelt dat hij de zoon van Caroline van der Plas is. Het is de eerste kennismaking van Nederland met Grippeling, die sindsdien heel wat keren in de media is verschenen, onder andere in de Telegraaf en bij College Tour.
Op NPO3 zagen we Grippeling deze week met zijn broer vanuit de keuken van Van der Plas praten over zijn bekende moeder en allerlei privé-kwesties. We leren dat de tweede zoon van Van der Plas – die we minder vaak zien – persoonlijke problemen heeft gehad. De video bevat een trigger warning. Het verhaal is overigens niet nieuw, want het heeft allemaal al eens in de Libelle gestaan. Wat het ons in hemelsnaam aangaat is natuurlijk een groot raadsel.
Er is geen onderwerp in de politiek zo gevoelig als kinderen. Zij worden bijna altijd vakkundig buiten beeld gehouden. Ze hebben niet voor de carrière van hun vader of moeder gekozen en willen een normaal leven leiden. Dat is zeer te respecteren en dat gebeurt dus ook bijna altijd. Van de meeste politici weten we niet eens of ze kinderen hebben.
Privacy
Hoe hoog journalisten de privacy van politici in het vaandel hebben kunt u aflezen aan het deze week bekend geworden verhaal over de ex-man van Van der Plas. Er was sprake van een vechtscheiding – zo staat het namelijk in haar eigen boek. Haar ex-man ziet zijn zoons niet meer, volgens hem omdat Van der Plas ze bij hem weghoudt en de afspraken uit de omgangsregeling schendt. De man voerde jaren geleden actie op de Waalbrug bij Nijmegen om zijn kinderen te zien.
Nieuws? Niet helemaal, want velen kenden dit verhaal al. Ik kende het in ieder geval. Ook weet ik dat allerlei journalisten binnen en buiten Den Haag het kenden. Je hoort wel vaker privé-zaken over politici die je niet goed kunt checken en waarvan de relevantie op het eerste gezicht niet zo duidelijk is. Dan laat je het liggen. Dat hebben heel wat journalisten de afgelopen tijd gedaan. Wat daarbij zeker meespeelt is dat dit verhaal niet alleen over Van der Plas zelf gaat.
AD-journalist Marcia Nieuwenhuis heeft het kennelijk opgeschreven in haar nieuwe boek over BBB. De parlementaire journalistiek lijkt het verhaal sindsdien te negeren, maar andere media hebben dat niet gedaan: het balletje ging rollen door Vandaag Inside en sindsdien komen we het verhaal tegen bij de Mediacourant, Yvonne Coldeweijer, Flair, Ditjes en Datjes, Nieuwe Revu en Shownieuws. Daar gaf Van der Plas ook een verklaring over de zaak. Conclusie: er is geen twijfel dat de man op de Waalbrug haar ex-man is.
Persoonlijke verhalen
Mijn promotor – Liesbet van Zoonen – deed jarenlang onderzoek naar personalisering van politiek. Ze onderzocht onder meer de optredens van politici in talkshows, waar een mix van politieke en persoonlijke thema’s aan bod komt. Een van haar conclusies is dat politici persoonlijke verhalen kunnen gebruiken om hun politieke opvattingen te illustreren en te ondersteunen. Het beste voorbeeld: linkse politici die een arme jeugd hadden legitimeren op deze manier dat ze willen nivelleren.
Door het verhaal over de ex-man van Van der Plas realiseerde ik me dat al die verhalen ontzettend strategisch zijn: ze zetten een bepaald beeld neer. Als verhalen je niet uitkomen zeg je dat het privé is, als ze je wel uitkomen vertel je er uitgebreid over. Personalisering is politieke PR en Caroline van der Plas heeft dit tot een ware kunst verheven. We weten vanalles van haar, bijvoorbeeld over haar vroeg overleden (tweede) man, terwijl je je echt kunt afvragen of dat ons iets aangaat.
Personalisering is relevant omdat wordt verondersteld dat het invloed heeft op de keuzes die kiezers in het stemhokje maken. Van der Plas is zo lekker gewoon, een soort buurvrouw die je begrijpt, die in normale taal praat en die bij je om de hoek zou kunnen wonen. Dat beeld is een van de verklaringen van haar succes en alle persoonlijke details – inclusief haar zoons – dragen daaraan bij. Persoonlijke verhalen zijn hier letterlijk handelswaar geworden.
Politieke gevolgen
Als je continu bezig bent jezelf als mens in de markt te zetten, is het niet vreemd dat journalisten zich afvragen of er ook verhalen bestaan die niet in dat beeld van de amicale buurvrouw passen. Van der Plas liep vanaf de eerste dag op eieren. Dacht ze nou werkelijk dat haar ex-man nooit zou worden aangesproken op al die media-aandacht voor zijn zoons? En dacht ze nou echt dat het verhaal over haar kinderen nooit naar buiten zou komen? Naïef is een understatement.
Hoe relevant dit is? Het is volgens de standaarden van Van der Plas heel relevant, want zelfs de heftige persoonlijke problemen van een van haar zoons worden publiekelijk besproken. Je vraagt je af hoe die ex-man daarnaar kijkt, ongeacht wie er schuld had aan die vechtscheiding en die mislukte omgangsregeling. Het tekent het enorme amateurisme van Van der Plas dat ze nooit had verwacht dat haar eigen strategie nog eens in haar gezicht zou ontploffen. Nu is het te laat.
Dit amateurisme is bovendien breder relevant. BBB heeft een partijbestuur dat al tijdenlang toestaat dat Van der Plas zichzelf zo presenteert. Als dit een serieuze partij was geweest, hadden partijbestuurders geëist dat ze stopte haar kinderen telkens op televisie te trekken. Dat doet het partijbestuur niet, want daar denkt men: het komt ons electoraal goed uit. Die gedachtegang is kenmerkend voor politici die de aandacht graag afleiden van de inhoud. Waarom gaat het daar bij BBB eigenlijk zo weinig over?
Beeld: Pim Sedee in gesprek met de zoon van Caroline van der Plas. Still van YouTube.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.