‘Wat goed.’ Dat was de reactie van vrienden toen ik een klacht indiende tegen Tweede Kamerlid Harm Beertema (PVV). Hij zei op Twitter dat ik onderdeel was van de denktank desinformatie die ten tijde van de corona-pandemie actief was. Ik diende een klacht in bij het college van onderzoek integriteit Tweede Kamer. Mijn vrienden vonden het een goed plan, maar ik geloofde er niet in. Klachten worden er meestal niet in behandeling genomen. Toen was er post. Het college vat mijn klacht als volgt samen: 

‘Naar uw mening heeft [Beertema, CA] de Gedragscode Leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (hierna: de Gedragscode) geschonden door een Tweet met een geciteerde Tweet te plaatsen. De Tweet stelt dat u lid was van een ‘denktank desinformatie’, iets wat u ontkent. De Tweet noemt u het verspreiden van smadelijke desinformatie die erop gericht is om uw onafhankelijkheid en betrouwbaarheid als kritisch journalist onderuit te halen.’

Wat een verrassing: het college neemt de klacht niet in behandeling. De gedragscode van de Tweede Kamer zou geen bepaling bevatten die gericht is tegen Beertema’s gedraging. Het college vervolgt met een uitleg: 

‘Buiten Kamervergaderingen hebben Kamerleden, net als iedere burger, recht op vrijheid van meningsuiting. Het is niet de taak van het College om onderzoek te doen naar of uitspraken te doen over het waarheidsgehalte van beweringen van Kamerleden. De Gedragscode waaraan het College gedragingen toetst biedt daar ook geen houvast voor. Degenen die de juistheid (feitelijk of anderszins) van een bewering van een Kamerlid betwisten, of ze door die bewering nu wel of niet persoonlijke ”beschadiging” ervaren, kunnen de bewering publiekelijk betwisten en/of een juridische procedure starten wegens smaad of laster. Hiervoor moet u zich tot het OM wenden.’

Werk onderuit halen

Beertema deed een poging mijn betrouwbaarheid onderuit te halen. De tweet die hij citeerde is later ook weggehaald door de auteur ervan. Terecht, want ik zat niet in de denktank desinformatie en daar is ook geen enkele aanwijzing voor. In Kamervergaderingen mogen Kamerleden alles roepen en daar kunnen ze niet op aangesproken worden, maar dit was op Twitter. Niemand betwist dat Kamerleden vrije meningsuiting hebben, maar dit betrof geen mening, maar desinformatie.

Natuurlijk is het niet integer dat een Kamerlid smadelijke desinformatie verspreidt over een journalist. Dat heeft niets te maken met het algemeen belang waar de gedragscode expliciet over spreekt. Het betreft een gedraging waarvan je prima kunt beargumenteren dat deze de waardigheid van de Kamer aantast, waar de gedragscode over gaat. Eigenlijk zegt de commissie integriteit: in de gedragscode staat niet expliciet dat wij toetsen op het verspreiden van desinformatie, dus we oordelen er niet over. 

De commissie meldt dat je hier een rechtszaak over kunt voeren. Dat is nou precies het punt: niemand zal dat ooit doen, om de doodsimpele reden dat er veel te veel van dit soort individuele uitingen zijn, een rechtszaak niet in verhouding staat tot de uiting en normale mensen allang weten dat Beertema niet serieus te nemen valt. Dat zijn de redenen dat dit soort beweringen door Kamerleden worden rondgepompt en nooit een formeel weerwoord krijgen. Dat schaadt het aanzien van de Kamer. 

Toezicht integriteit 

Bij mijn weten is ooit één klacht door deze commissie gegrond verklaard. Thierry Baudet had zijn neveninkomsten niet opgegeven. Er volgde een zeer milde sanctie. Baudet trok destijds de legitimiteit van de commissie in twijfel. Dat is wel invoelbaar: Kamerleden hebben zich uiteindelijk te verantwoorden naar de kiezer, niet naar ongekozen ambtenaren in een commissie. Daar komt nog bij dat stevige sancties sowieso op voorhand onmogelijk zijn, dus waarom bestaat deze commissie dan? 

Het antwoord is: het gaat niet om de sanctie. Het punt is dat de Tweede Kamer een commissie heeft ingesteld die toeziet op de integriteit. Beertma’s uiting was niet integer. Tweede Kamerleden moeten werken in het algemeen belang. Dat doet Beertema in dit geval niet. Het aanzien van de Tweede Kamer is belangrijk. Dat aanzien wordt in dit geval door Beertema geschaad. Deze zaak is een prachtig voorbeeld van oninteger gedrag dat ter rechterzijde schering en inslag is. Ook daarvoor is deze commissie opgetuigd. 

De conclusie is simpel. De integriteitscommissie is te laf om Beertema maar het kleinste zuchtje tegenwind te geven door hem erop te wijzen dat desinformatie verspreiden niet tot zijn takenpakket behoort. Het had een klein signaal kunnen zijn, ongeacht de verdere consequenties, sancties of publieke aandacht. Als de commissie daar niet eens toe bereid is heb ik maar één vraag: waarom heffen jullie jezelf niet op? Jullie taak uitvoeren is kennelijk te veel gevraagd.

Beeld: Harm Beertema in de Tweede Kamer. Still van YouTube.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.