Er werd al een tijdje over gespeculeerd en nu is het dan zover: Pieter Omtzigt is een eigen partij begonnen. Nieuw Sociaal Contract (NSC) heet de club. Het vertrouwen in Omtzigt is enorm en NSC zou zomaar 46 zetels in de Tweede Kamer kunnen halen. Zo’n snelgroeiende club valt echter ook vaak snel uit elkaar. Door de LPF en FvD weten we dat een populaire leider fungeert als de lijm tussen alle volksvertegenwoordigers en partijfunctionarissen. Als de leider wegvalt of gek gaat doen, gaat het mis. 

Bij NSC is Omtzigt de lijm. Op langere termijn zou dat kunnen veranderen, maar momenteel draait de partij om de initiatiefnemer. Zonder hem zou NSC immers lijken op Alliantie, een partij waar u waarschijnlijk nog nooit van heeft gehoord. Deze komt net als Omtzigt uit de hoek van het CDA en predikt politieke verandering, maar zonder populair boegbeeld komt daar weinig van terecht. Nu NSC is opgericht, doet Alliantie niet eens meer mee aan de verkiezingen.

We moeten dus naar Omtzigt kijken. Of er nou werkelijk 46 zetels komen of niet: hij zal de toon zetten en de kandidaten zullen – zeker in eerste instantie – achter hem aanhobbelen. We moeten daarom kijken wie Omtzigt is en waar hij voor staat. Dan komen we tot twee nogal simpele conclusies: Omtzigt heeft heel lang binnen het CDA gefunctioneerd en staat bekend als een van de meest kritische Kamerleden die bewindspersonen het vuur aan de schenen legt. 

Een doublure van het CDA

Omtzigt zat ontzettend lang voor het CDA in de Tweede Kamer en dat kan alleen als je loyaal bent aan de ideologie en de koers. We kunnen natuurlijk zoeken naar de momenten waarop Omtzigt controversiële, afwijkende standpunten innam, maar die lijken vrij zeldzaam. Omtzigt was een CDA’er, niemand twijfelde daaraan en de CDA-achterban droeg hem op handen en doet dat vaak nog steeds. Dat kan alleen als je een christendemocraat in hart en nieren bent. 

Leuke vraag voor iedereen die zich bij NSC gaat aanmelden: waarom doet u dit bij Omtzigt en niet bij het CDA? De overeenkomsten zijn op voorhand groter dan de verschillen. Er staat in het boek van Omtzigt natuurlijk niets wat niet ook binnen de CDA-kaders zou kunnen worden bepleit. De redenen waarom er nu honderden sollicitatiebrieven liggen is dus wel duidelijk: er is bij Omtzigt kans om zonder al te veel inspanning Kamerlid te worden. 

BBB vormt een mooi contrast met Omtzigt. Ook bij BBB komen velen van het CDA, maar daar bestaan wel duidelijke inhoudelijke verschillen. Het CDA is bestuurlijk ingesteld, wordt in kabinetten geconfronteerd met duurzaamheidskwesties als stikstof en klimaat en de altijd redelijke CDA’ers zijn daarom gematigde standpunten gaan innemen. Logisch dat iedereen die de boeren compromisloos wil steunen, het CDA vroeger wel goed vond maar nu niet meer. BBB is nog niet zo vaak door de compromissenmachine geweest.

Kritische vragen stellen

Het is een uitdaging te benoemen waarom Omtzigt nu opeens anders is dan het CDA. De aanleiding om bij het CDA weg te gaan heeft in ieder geval geen inhoudelijke achtergrond, maar is gelegen in persoonlijke verhoudingen en organisatorische sores. Dit zijn zaken waar Omtzigt ongetwijfeld last van had, maar alle enthousiastelingen die nu op NSC afkomen niet. De overgrote meerderheid heeft het CDA immers nooit of slechts oppervlakkig van binnen gezien. Waarom dan naar Omtzigt, vraag je je af. 

Positief gesteld zou je kunnen zeggen dat de goede peilingen voor Omtzigt laten zien dat er nog enthousiasme is voor het politieke midden. Zijn programma had ook dat van het CDA kunnen zijn. Omtzigt is alleen een veel beter Kamerlid dan al die grijze muizen die veel andere partijen rekruteren. Je zou kunnen zeggen dat we met NSC misschien niet per se nieuwe inhoud krijgen, maar wel een nieuwe, kritische stijl. Dat is het grootste probleem van NSC: maak dat maar eens waar. 

Het is niet zomaar dat we Omtzigt allemaal kennen: hij heeft in de Tweede Kamer geen gelijke. Zijn kritische vasthoudendheid is niet veel mensen gegeven en voor zover je deze kunt ontwikkelen, zullen nieuwe Kamerleden van NSC dit niet op de eerste dag laten zien. Als je op NSC stemt weet je zeker dat je één kritische parlementariër krijgt, maar of er meer van in deze fractie zullen zitten is niet te zeggen. Hier valt immers moeilijk op te selecteren, anders hadden veel partijen allang hun eigen Pieter Omtzigt gehad. 

Zo komt vroeg of laat toch de vraag op waarom NSC nou eigenlijk in het leven is geroepen. 

Beeld: Pieter Omtzigt kondigt zijn nieuwe politieke partij aan. Still van YouTube.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.