Benieuwd hoe lang Joost Eerdmans nog leider van JA21 is
Het is een vreemde gewaarwording: JA21 zegt maatschappelijke problemen op te willen lossen. Daarvoor is een lange adem nodig, maar twee van de drie Tweede Kamerleden stoppen ermee. Als je invloed wilt hebben op het beleid, moet je minstens twee periodes blijven zitten, maar nu nemen Nicki Pouw en Derk Jan Eppink al na ruim twee jaar de benen. Zo wordt het nooit wat met die rechtse oplossingen. Zou het misschien aan de politiek leider liggen?
Onwetende jongeren
Sommige jongeren lijken Joost Eerdmans een prima politicus te vinden. Zij zijn steevast onder de 25: ze weten hooguit dat Eerdmans vroeger al eens Kamerlid was en dat die partij – de LPF – mislukte. De rest is hen ontgaan. Mensen boven de dertig hebben vaak een scherper beeld: Eerdmans is een klassieke baantjesjager die altijd bezig was met zijn eigen carrière en niet met het oplossen van problemen. Juist daarom is de missie van JA21 – ‘realistisch problemen oplossen’ – zo wonderlijk.
Opeens begrijp je waarom veel nieuwe gezichten bij JA21 zo jong zijn: zij hebben geen goed beeld bij wie ze zich hebben aangesloten. Ze zien Eerdmans als een normale politicus die naam maakte op de rechterflank, niet als de man die altijd uitkijkt naar het volgende baantje en vrijwel overal ronkende puinhopen achterlaat. Deze onwetendheid geldt overigens breder: meerdere politici van JA21 werden voor de start nog voor Eerdmans gewaarschuwd: ‘Eerdmans erbij, einde partij’.
Deze in rechtse kringen gebruikte uitdrukking is wat overdreven, maar zeker geen grap. Kijk naar de ervaringen in Rotterdam, waar Eerdmans jarenlang het boegbeeld van Leefbaar was. Het zou slim zijn als politici van JA21 eens een boek lazen. Stad van twee snelheden van wijlen Mark Hoogstad bijvoorbeeld, over de Rotterdamse gemeentepolitiek. Vrijwel niemand aan de Coolsingel denkt na zijn ‘wethouderschap lege dozen’ dat Eerdmans een serieuze landelijke partij kan leiden. Hij is een anti-leider.
Het is nog simpeler: we hoeven alleen te kijken naar het uiteenvallen van FvD, eind 2020. Sommige mensen waren heel snel weg, zoals de fracties in Amsterdam en het Europees Parlement. Er was ook iemand die heel lang aan boord bleef om te zien waar de beste kansen op een Kamerlidmaatschap lagen. Eigenlijk was dit al genoeg reden om nooit met Eerdmans in zee te gaan, maar Annabel Nanninga wilde of durfde het kennelijk niet in haar eentje.
De bruidsschat van FvD
Ook in het heden is er geen enkele aanwijzing dat Eerdmans een partij kan leiden. Tientallen FvD’ers stapten eind 2020 over naar JA21 omdat ze niets meer met Baudet te maken wilden hebben. Zij hadden haast, want er kwamen verkiezingen aan. Dit is de beste verklaring waarom Eerdmans leider mocht spelen: men had simpelweg geen tijd om een ander te zoeken, Nanninga was niet beschikbaar en dus kon men weinig anders dan Eerdmans op de eerste plek zetten.
Inmiddels is onder Eerdmans’ leiding de bruidsschat van FvD verkwanseld. De meeste Statenleden zijn niet herkozen en soms zelfs weggelopen. JA21 bestaat sinds de Provinciale Statenverkiezingen uit kleine fracties van een paar vrienden van de partijtop, aangevuld met jonge mensen die niet weten wie Eerdmans is. Zo werd ontzettend veel kennis en ervaring overboord gegooid om zeer onduidelijke redenen, want de kandidaatstelling verloopt niet transparant.
Het grote uiteenvallen kan weer beginnen en Eerdmans doet er niets aan. De eerste afhaker is al binnen: het Drentse Statenlid Thomas Blinde stopte er onlangs mee. Hij zat voorheen in een vijfmansfractie, maar sinds maart in zijn eentje. Over zijn redenen van vertrek zwijgt hij, maar we kunnen wel een gokje wagen: JA21 is irrelevant geworden, want in Drenthe delen zeventien BBB’ers de lakens uit. De partijorganisatie is los zand, ondersteunt de provinciale politici niet en dus is er geen enkele binding. Dat is Eerdmans aan te rekenen.
Nog een oprichter
JA21 werd organisatorisch gemodelleerd naar FvD met de belofte dat de partij op korte termijn zou democratiseren. De leden hebben dat streven eerder dit jaar bevestigd, maar er is niets meer van vernomen. Nu zit er een bestuur waarvan de voorzitter ook de ambtelijk secretaris van de Tweede Kamerfractie is. Hij draagt zijn eigen baas – Eerdmans – voor als lijsttrekker. Een kandidaatsstellingsreglement ontbreekt, dus rara op wie kunnen de leden straks stemmen?
Ik wil wel een gokje wagen hoe dit afloopt. JA21 heeft immers nog een tweede oprichter en die wil nu ook de Tweede Kamer in. Gelukkig is de partijvoorzitter ook haar oud-medewerker, dus een mooie plek op de kandidatenlijst is gegarandeerd. De consequenties voor de partijopbouw zijn wederom desastreus. Als Nanninga wordt verkozen, laat ze twee lege zetels achter. In Amsterdam gaat de nieuwe fractie elke uitstraling ontberen, voor zover die er natuurlijk ooit al is geweest.
In de Eerste Kamer komt Toine Beukering terug. Hoe dat gaat aflopen? Hij was fractievoorzitter in Zuid-Holland maar heeft die post verlaten. Hij laat intern weten ontevreden te zijn over de waardering voor zijn werk. Intern wordt betwijfeld of de Zuid-Hollandse fractie überhaupt nog een geheel is. Leuke aanvulling in de Eerste Kamer. En dan werd Nanninga onlangs nog wel ‘door de leden’ op de eerste plek van de Eerste Kamerlijst gezet waarbij ze doodleuk meldde dat ze goed is in het bouwen van fracties.
Benieuwd hoe dat gaat als de twee oprichters straks allebei Kamerlid zijn. JA21 is inhoudelijk steeds vaker irrelevant omdat de ruimte op rechts wordt gevuld door BBB en mogelijk ook door Omtzigt. Ondertussen zal het besef intern toenemen dat Eerdmans een waardeloze leider is. Tel daarbij op dat Nanninga al sinds de start meer applaus krijgt dan hij. We hoeven niet verder te speculeren, want de belangrijkste vraag is of er voor deze partij überhaupt nog twee zetels in zitten.
Beeld: logo van JA21.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.