Er zijn niet zoveel gemeenteraden waar één partij de absolute meerderheid heeft, maar in Barendrecht is dat sinds maart 2022 staande praktijk. Echt voor Barendrecht (EvB) heeft hier twintig van de 29 zetels. Dat is misschien wel extra bijzonder omdat EvB relatief jong is: de partij werd in 2013 opgericht en heeft pas aan drie verkiezingen meegedaan. Ter ere van het tienjarig bestaan schreef Jan Dijkgraaf er een boek over: Erop en erover: hoe EvB Barendrecht veroverde.

Er zijn op lokaal niveau allerlei rechtse, rechtsige of semi-rechtse partijen met een populistisch profiel en ze doen het electoraal vaak best goed. De bekendste voorbeelden zijn Leefbaar Rotterdam, Hart voor Den Haag en Lijst Smolders Tilburg. EvB is succesvoller, maar toch minder bekend. Het zal de grootte van de gemeente wel zijn. Interessante vragen zijn er desondanks te over: hoe deze partij ontstond, waarom deze zo populair is en waarom deze al tien jaar groeit.

Nu heeft Jan Dijkgraaf een boek over EvB geschreven. Het lijkt snel geproduceerd zoals bij zijn boeken over Richard de Mos en de Meilandjes. Op een van de eerste pagina’s staat het EvB-logo. Het is een aanwijzing hoe onafhankelijk dit boek is. In het voorwoord suggereert partijleider Lennart van der Linden dat problemen in Barendrecht eigenlijk nooit de schuld van EvB zijn. Zo gaat meteen alle hoop het raam uit dat dit een serieuze analyse van EvB is.

Alom vragen 

De belangrijkste vragen zijn hoe EvB in 2014 meteen de grootste partij kon worden, in 2018 op één zetel na de absolute meerderheid haalde en dat in 2022 alsnog deed. De belangrijkste aanwijzing is dat er ruimte was voor EvB omdat Barendrecht tien jaar geleden geen lokale partij had. Maar wat de partij zo aantrekkelijk maakt blijft onduidelijk. We lezen alleen over megalomane centrumplannen van een oude coalitie. Die plannen zullen wel van de PvdA zijn gekomen, want daar liep partijoprichter Dirk Vermaat ooit boos weg.

We lezen het verwijt dat andere partijen meer met de regio bezig zijn dan met de gemeente zelf. Wat dat betekent blijft vaag. Er zijn wat losse passages over de BAR, de samenvoeging van de ambtelijke organisaties van de gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk. Daar is EvB tegen en het is invoelbaar dat burgers geen zin hebben in dit soort bureaucratische constructies en schaalvergroting. Maar waar burgers precies last van hebben lezen we niet. 

Zo gaat het eindeloos verder. In 2014 komt EvB direct in de coalitie terecht, maar Barendrecht neemt geen afscheid van de BAR. EvB groeit vervolgens toch door en komt in 2018 één zetel tekort voor een absolute meerderheid. Alle andere partijen houden EvB vervolgens gezamenlijk buiten het college. In dit juichboek lezen we niet waarom, terwijl partijen als SGP, PvdA en CDA daar toch echt wel goede redenen voor zullen hebben gehad. Dijkgraaf heeft er geen interesse in. 

Nog meer vragen

Zouden integriteitsaffaires er iets mee te maken hebben? Een wethouder van een andere partij had een relatie met een ondergeschikte en dat leidde tot een bestuurscrisis, dus misschien deed dat kiezers richting EvB vluchten. Later was er gedoe over coronamaatregelen waar andere Barendrechtse politici zich niet aan zouden houden. Klinkt eveneens als koren op de molen voor EvB, maar Dijkgraaf bevraagt deze kwesties niet en schrijft simpelweg het PR-verhaal van EvB op. Is er nou echt niets negatiefs over EvB te melden? 

Zeker wel: partijleider Lennart van der Linden was ooit senator en partijbestuurder van FvD. We lezen dat hij nergens schuld aan had. Geen zelfreflectie van de partijbestuurder die ervoor zorgde dat Baudet aan kon blijven als leider en de partij na een kortstondig vertrek weer onder controle kreeg. In Barendrecht wordt Van der Linden er nooit op aangesproken, zo lezen we. Zou het? EvB-oprichter Vermaat trad in 2020 nog op als advocaat van Baudet. Wat zegt dat eigenlijk over EvB? Dijkgraaf negeert het. 

EvB is niet afgestraft voor de banden met Forum en dat verdient een serieuze analyse, maar Dijkgraaf wil, kan of mag deze niet maken. Zo resteert een boek waar Dijkgraaf ongetwijfeld wat aan verdient, maar waar niemand iets van kan leren. De lessen voor andere partijen zijn volgens Dijkgraaf het hebben van onderscheidende inhoud en het afleggen van wijkbezoeken. Dat kon iedereen ook wel bedenken zonder twintig euro voor dit PR-verhaal neer te tellen. 

Beeld: boek van Jan Dijkgraaf. Foto: Chris Aalberts.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.