Daar is Left Laser weer, het YouTube-kanaal dat her en der opduikt met kritische vragen aan politici en andere gezagsdragers. Het is een beetje in de traditie van Powned en GeenStijl. Het enige verschil: dit kanaal is – zoals de naam al zegt – links. Of erger nog: communistisch. Al voor de tweede keer in korte tijd lukte het om een ondervraagde tot razernij te drijven. Eerst was daar Yoeri Albrecht, de directeur van de Balie. Deze week hadden we Kees Berghuis, de opper-spindoctor van de VVD. 

Albrecht had al snel spijt en terecht. Het past natuurlijk niet dat de directeur van een debatcentrum – een voorvechter van het vrije woord – een verslaggever te lijf gaat. Bij Berghuis is het minstens zo erg: hij was ooit chef parlementaire redactie van RTL Nieuws en zou dus wel iets over vrije pers moeten weten. Van de spindoctor van de grootste partij verwacht je sowieso verantwoordelijker gedrag. Bij de gemiddelde mediatraining leer je bovendien iets anders.

Daar waren de excuses al. Geen woord over het voorstel van de VVD om aanvallen op verslaggevers zwaarder te bestraffen. Geen woord van Mark Rutte die eerder wel een intimiderende actie van Gideon van Meijeren tegen een SBS-verslaggever veroordeelde. Geen woord over het feit dat negen parlementariërs diezelfde middag Left Laser gewoon te woord hadden gestaan. Daar waren ook rechtse Kamerleden bij. Alleen de VVD zag een probleem.

Wat is journalistiek?

In het verleden maalden velen niet om intimidatie van journalisten, maar dat heeft Forum voor Democratie wel veranderd. Nu die norm duidelijk is, komt een nieuwe vraag op: wie gelden wel en niet als journalist? Left Laser omschrijft zichzelf als communistisch, wat voor sommige critici genoeg is om te zeggen dat het kanaal niet journalistiek is en dat een incident als met Berghuis dus niet over vrije nieuwsgaring gaat. Berghuis moet slechts van andermans spullen afblijven. 

De vraag wie wel en niet journalist is, is een hoofdpijndossier. Ik moet altijd denken aan mijn oud-collega Linda Duits, die mij ooit adviseerde mezelf vooral géén journalist te noemen omdat je dan allemaal extra verplichtingen hebt: onafhankelijkheid, onpartijdigheid, hoor en wederhoor en ga zo maar door. Als je jezelf ‘blogger’ noemt, heb je veel meer vrijheid, kun je nog steeds aan hoor en wederhoor doen en kun je jezelf ook onafhankelijk noemen. Een plicht is het in dat geval echter niet.

Interessant inzicht, maar het klopt maar half. In de praktijk is journalist gewoon een vrij beroep en kan iedereen zich zo noemen. Het label garandeert niets, behalve dat iemand informatie verspreidt. GeenStijl doet niet hetzelfde als de Volkskrant, maar journalistiek zijn ze allebei. 

De vraag wie wel en niet als journalist geldt is een plat uitsluitingsmechanisme dat alleen journalisten treft die niet bij de grote media werken. Als je werkt voor een krant, NOS of RTL zal niemand je status ooit betwisten, ongeacht de toon van je werk, je vragen, je onpartijdigheid, je nauwkeurigheid, de diepgang van je onderzoek of je aantal publicaties. Dit geldt ook als je voor de opiniebladen werkt of voor platforms als FTM en de Correspondent. Als je onafhankelijk bent, is het hele andere koek. 

Het lot van Left Laser

Dit is het lot van Left Laser, maar ook van onafhankelijke journalisten en mediatitels die niet bij iedereen een belletje doen rinkelen. Je status kan altijd ter discussie worden gesteld. In NRC lezen we dat een deel van de NVJ-achterban Left Laser geen journalistiek vindt. Benieuwd wat hun definitie dan precies is. Aangezien heel veel media met een progressief of rechts profiel het predikaat journalistiek krijgen, is het maar de vraag waarom dat voor Left Laser anders zou zijn.

Juist media als Left Laser zorgen voor de pluriformiteit die in de reguliere pers vaak ontbreekt. Je kunt er een hekel aan hebben, ze partijdig vinden of zeggen dat het geen journalistiek is, maar je hoeft ze niet te woord te staan en je kunt weglopen, precies zoals Sophie Hermans deze week deed. Discussie of het wel journalisten zijn is slechts een poging om hen de mond te snoeren en ze te kunnen uitsluiten van toegang tot plekken waar ze verslag kunnen doen. 

Toegang weigeren is altijd een optie als er sprake is van misdragingen, maar niet op basis van het willekeurig gebruik van een definitie. Als je Left Laser wilt bestrijden is het logischer ze eens een vraag terug te stellen. Over de Goelag bijvoorbeeld.

Beeld: Kees Berghuis, Sophie Hermans en Left Laser. Still van YouTube.

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.