Hoe wil Pieter Omtzigt herinnerd worden? Die vraag komt op bij zijn mededeling dat hij ‘binnen een aantal weken’ een besluit zal nemen over zijn toekomst. Laten we hem een handje helpen en de opties even naast elkaar leggen.

1. Een eigen partij 

Vrijwel wekelijks vertelt iemand uit het Haagse roddelcircuit mij dat Omtzigt met een eigen partij gaat komen en dat die eigenlijk al zo goed als rond is. Het moet allemaal alleen nog worden aangekondigd. Geen idee of het klopt, maar het lijkt me niet: het is dan wel heel goed stilgehouden. Het is waarschijnlijker dat de wens de vader van de gedachte is. In onze verbeelding zien we een nieuwe bestuurscultuur met Omtzigt als stralend middelpunt: de achterkamertjes verdwijnen, de pensioenhervorming gaat niet door, rare stikstofmodellen vliegen het raam uit en de toeslagenouders worden snel en fatsoenlijk gecompenseerd. 

Het probleem laat zich raden: één man kan de Nederlandse politiek niet fundamenteel veranderen, ook niet als hij 24 uur per dag werkt. Er is dus een team nodig van vertrouwelingen en die moeten zorgvuldig geselecteerd worden. We kunnen er zeker van zijn dat er een enorme berg idioten en andere baantjesjagers op elk kansrijk politiek initiatief afkomt. Nu Omtzigt regelmatig op meer dan twintig zetels wordt gepeild, zal er een oneindige hoeveelheid aanmelders zijn. Je gunt het je ergste vijand niet toe.

We hoeven niet in de verre politieke geschiedenis van de LPF te duiken om te zien dat dit fundamenteel mis kan gaan. Het gaat eigenlijk bij alle nieuwe partijen verkeerd: Bij1 stuurde de nummer twee weg, bij FvD vertrokken mensen in verschillende golven en ook Volt had last van interne ruzie. De eerste wappie-gedeputeerde van BBB is inmiddels een feit. Kandidaten selecteren is een hels karwei. Als Omtzigt hier nog niet mee is begonnen, wordt zijn nieuwe partij sowieso een bende. 

2. Een overstap

Dan hebben we nog die andere speculatie. Omtzigt kan zich ook aansluiten bij een bestaande partij. De vraag is natuurlijk waarom hij dat – als dat zo’n goed idee is – nog niet heeft gedaan. Het antwoord is waarschijnlijk dat er maar één partij goed bij Omtzigt past: het CDA. Die weg is afgesloten en dan komt er eigenlijk maar een andere partij als alternatief naar boven: BBB. Dit is immers een CDA-afsplitsing vol oud-CDA’ers, inclusief de politiek leider. Caroline van der Plas lonkt al een tijdlang openlijk naar Omtzigt. 

Als Omtzigt herkiesbaar wil zijn, hoeft hij alleen maar BBB te bellen. Of dat vervolgens ook goed gaat werken, is een heel ander verhaal. Twee kapiteins op een schip is meestal geen succes. Bovendien is BBB de partij die het boerenbelang voor het algemeen belang stelt of specifieker: doet alsof dit sectorale belang het algemeen belang is. Voeg daar wat wetenschapsontkenning aan toe, plus leden die het prima vinden om de overheid schoolboeken te laten herschrijven, en je begrijpt dat Omtzigt helemaal niet bij BBB past.

Tel daarbij op dat BBB’ers zich voortaan moeten verantwoorden over hun gebrek aan resultaten in de provincie, zelfs op plekken waar zeventien zetels zijn behaald, plus de enorme black box van Statenleden en waterschapsbestuurders waarvan niemand weet wat hun niveau en standpunten zijn. Zou Omtzigt er zijn hand voor in het vuur steken? Dat zal hij alleen met buikpijn doen.

3. Een vertrek 

Zo komt de derde optie in beeld: vertrek uit Den Haag. De duizenden fans zullen teleurgesteld zijn, maar al snel zal de waardering voor Omtzigts werk domineren. Hij kan vervolgens ruim de tijd nemen om na te denken over zijn toekomst en hoeft zijn naam niet te beschadigen met allerlei ongewisse politieke avonturen. Omtzigt zal dan de geschiedenis ingaan als een van de beste Kamerleden van de laatste decennia. Zo niet de beste. 

Renske Leijten heeft Omtzigt afgelopen week laten zien hoe je dit doet. Er viel geen onvertogen woord over haar vertrek en iedereen was – terecht – lyrisch over haar werk. Het zal bij Omtzigt niet anders zijn. Leijten kan nu op zoek naar nieuwe uitdagingen. Wie gunt dat Pieter Omtzigt niet?

Beeld: tweet van Pieter Omtzigt. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.