Diversiteitsbeleid is in de mode en dat is ook in de politiek te merken: als een partij een kandidatenlijst moet maken is er vrijwel altijd een voorkeur voor diversiteit. Bij de PvdA kent men het principe dat mannen en vrouwen om en om op de kandidatenlijsten staan en ook Volt doet dat. Daar zijn ze er zelfs zo principieel in dat als er onvoldoende vrouwen zijn, de partij helemaal niet aan de verkiezingen meedoet. Dat heeft zo zijn gevolgen: in allerlei gemeenten kon Volt in 2022 niet deelnemen vanwege een vrouwentekort. 

Diversiteitsbeleid gaat niet alleen over gender, maar ook over migratieachtergrond, LHBTI’s en jongeren. Een moderne partij representeert de diversiteit van de samenleving: de tijd dat fracties alleen uit witte mannen boven de vijftig konden bestaan ligt ver achter ons. Daar kun je niet meer mee aankomen.

Een reflexief boek 

Zo komen we bij een boek waar vorig jaar veel aandacht voor was: De Zeven Vinkjes van Joris Luyendijk. Dit is een persoonlijke ontdekkingstocht naar onzichtbare machtsstructuren in de samenleving. Luyendijk ‘ontdekte’ deze toen hij bij The Guardian werkte. Opeens had hij niet meer de voordelen die hij als autochtone, hoogopgeleide, witte man in Nederland wel heeft. Hij stond op achterstand omdat hij de cultuur en taal minder goed kende en het juiste netwerk ontbeerde. 

Luyendijks argument is simpel: sommige mensen hebben in de wereld van openbaar bestuur, politiek, bedrijfsleven en journalistiek een streepje voor op anderen. Er bestaat niet één streepje, er bestaan er zeven. Hoe meer streepjes, hoe meer kansen en mogelijkheden. Prominente politici hebben ze meestal alle zeven en anders toch zeker wel zes. Het hebben van minder streepjes – vinkjes genaamd – is uitzonderlijk. Het cynische is: aan de meeste vinkjes kun je zelf maar weinig doen.

De lijst vinkjes is wat willekeurig en zou gemakkelijk met andere kenmerken kunnen worden aangevuld, maar deze geeft toch een eerste beeld van wie voordelen genieten: mensen met minstens één hoogopgeleide ouder, met minstens één ouder die in Nederland is geboren, die man, wit en hetero zijn, die VWO hebben gedaan en aan de universiteit hebben gestudeerd. 

Relevantie voor de politiek

Opeens zie je waarom diversiteitsbeleid bij politieke partijen zo slecht werkt. Het idee is dat de politiek herkenbaar moet zijn voor de buitenwereld en dat politici met verschillende achtergronden verschillende perspectieven en argumenten inbrengen. Maar diversiteit gaat in de politiek altijd over sommige vinkjes: geslacht, migratieachtergrond en seksuele oriëntatie. Over één ding gaat het nooit: opleiding, terwijl dat vaak een doorslaggevende factor is voor hoe mensen naar de wereld kijken. 

Opeens begrijp je hoe partijen die zeggen oog te hebben voor diversiteit door de buitenwereld juist helemaal niet als divers worden gezien: ze zijn dit misschien in allerlei opzichten wel, maar niet qua opleiding. Vanuit dat perspectief zijn partijen ontzettend eenvormig. Zou het niet eens tijd worden dat partijbestuurders De Zeven Vinkjes lezen en daar actie op ondernemen? Het zou zomaar een heilzaam effect kunnen hebben op de kloof met de burger.

In Hoe het allemaal misging praten Tinkebell en ik over De Zeven Vinkjes.  

De podcast Hoe het allemaal misging is te beluisteren via alle reguliere podcast-platformen waaronder Apple, Google en Spotify. Beeld: De Zeven Vinkjes. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.