Er wordt al jaren geklaagd over de staat van de lokale democratie. De opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen is laag, veel burgers weten maar weinig van lokale politiek, raadsleden en wethouders zijn totale onbekenden en in veel gemeenten is het media-aanbod over lokale politiek schraal. Vaak is er nog wel een regionale krant, maar die kan niet alle gemeenteraadsvergaderingen volgen en voor onderzoeksjournalistiek is geen tijd. Als je als kiezer geen abonnement hebt, ben je afhankelijk van de lokale omroep en ook die kampt met beperkte middelen.

Een mooie aanleiding voor een conferentie over vernieuwing in de lokale journalistiek. Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek organiseerde er woensdagmiddag in Amersfoort een aantal sessies over. Een ervan ging over een mogelijke aanvulling op het beperkte media-aanbod in de gemeente: podcasts over lokale politiek. In een zaal met zo’n dertig journalisten spraken drie podcastmakers over hun werk. Wat is de waarde van dit soort podcasts voor de lokale democratie? Verdient elke gemeente er eentje?

Drie podcasts 

We maken kennis met Raymond Janssen, een verslaggever uit Nijmegen en een van de makers van Ien, de podcast. Deze onafhankelijke productie is vernoemd naar wijlen Ien Dales, die twee jaar burgemeester van Nijmegen was. Janssen is al een tijd met zijn podcast bezig: er staan ruim honderd afleveringen online. Het format bestaat uit twee mannen die een half uur lang de Nijmeegse politiek bespreken of er is een interview met een gast. Janssen noemt de podcast een soort hobby die hem een dag in de week kost. 

Lewis maakt met een collega Ropopo: de Rotterdamse Politieke Podcast. Ze ontdekten bij een borrel dat ze als duo een leuke dynamiek hebben. Zo kwamen ze op het idee voor een podcast die aanvankelijk een breder onderwerp zou krijgen, maar ‘Ropopo bekt zo lekker’. De podcast moet niet al te serieus zijn, horen we. Er is een trailer met politici in joggingpakken en de uitzendingen sluiten elke keer af met een lied waarbij ook de gasten meezingen. Er zijn inmiddels ruim twintig afleveringen gemaakt van zo’n driekwartier. 

Tenslotte maakt Robert Mienstra met een collega de podcast Politiek Circus over de gemeentepolitiek van Almere. Ook hiervan zijn meer dan honderd afleveringen gemaakt van een klein half uur. Mienstra is hoofdredacteur van de lokale krant en zit daarom sowieso al bij de raadsvergadering. De podcast is informeel begonnen en is later geprofessionaliseerd. Er is zelfs een studio voor gebouwd. Politiek Circus werkt met vaste rubrieken en elke week is er een gast. Ook Mienstra wil het luchtig en toegankelijk houden. 

Een waardevolle toevoeging? 

Wat is de toegevoegde waarde van zo’n podcast? De makers vertellen dat je in een podcast meer kunt zeggen dan in de krant. Zo kun je makkelijk zeggen dat een wethouder er niets van bakt zonder langs de woordvoerder te moeten voor wederhoor. Een dilemma is vooral hoe serieus een podcast moet zijn. Het is een journalistiek product, maar er moet ook aan de verpakking worden gedacht. Er moeten luisteraars worden getrokken, maar niet alleen met lollige dingen. Ze moeten ook worden geïnformeerd.

In Almere gaat het in journalistiek opzicht prima, zo horen we. Politiek Circus leverde meerdere keren lokaal nieuws op. In de Almeerse gemeenteraad wordt regelmatig aan de uitzendingen gerefereerd. Het is duidelijk dat politici en ambtenaren op het stadhuis de podcast prima weten te vinden. In Nijmegen en Rotterdam is dat ook zo: mensen die met de lokale politiek bezig zijn, luisteren zeker. Lokale kranten doen steeds minder aan politiek en dat maakt een podcast niet alleen bijzonder, maar in potentie ook invloedrijk. 

Buiten de bubbel? 

Er is eigenlijk maar één probleem: hoeveel publiek bereiken deze podcasts buiten de bubbel van het stadhuis? Worden er ook gewone kiezers mee bereikt die normaliter de politiek niet of nauwelijks volgen? In Rotterdam is dit een aandachtspunt, zegt Tara Lewis, want een marketingplan heeft ze eigenlijk niet. Een vrouw in de zaal vertelt dat ze een politieke podcast in Den Haag maakt en dat haar subsidieverstrekker ook verbreding van het publiek wil. Maar hoe je dat moet realiseren? Niemand weet het.

Deze drie podcasts bereiken elk enkele honderden mensen per uitzending. Dat lijken geen slechte cijfers voor lokale podcasts, maar je kunt ook prima beargumenteren dat deze cijfers beroerd zijn, omdat deze podcasts over de grootste gemeenten van Nederland gaan. Als de luisteraars ook nog politiek geïnteresseerd zijn, is het de vraag wie er iets met dit medium opschiet. Leuk dat direct betrokkenen er een medium bij hebben gekregen, maar aan de erbarmelijke staat van de lokale democratie verandert dat verder niks. 

Zo is dus een nieuw zinvol medium op lokaal niveau ontstaan dat de controle op de lokale politiek vergroot. Tegelijk wordt dit medium door opmerkelijk weinig mensen opgemerkt en is een rendabel businessmodel ver weg. Oordeelt u zelf of uw gemeente ook een lokale podcast nodig heeft. 

Beeld: logo’s van Ropopo, Ien de podcast en Politiek Circus. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.