De Socialisten zijn druk met vanalles, behalve met hun partij

De Socialisten komen zaterdag samen in het Belcrumhuis in Breda. De partij in oprichting kiest voor de luwte: de aandacht van politiek journalisten gaat deze dag naar de congressen van D66, Volt en SGP, niet naar deze linkse splintergroepering die het beste omschreven kan worden als een nakomeling van de SP. Bij andere media zult u dus niets over deze partij lezen, terwijl we deze zaterdag veel kunnen leren over hoe je een nieuwe partij opbouwt. Dat valt niet mee, zeker niet als die partij ook nog iets moet voorstellen.
Eerst de achtergrond. De afgelopen twee jaar royeerde de SP tientallen leden omdat ze actief waren bij discussieclubs als Communistisch Platform of Marxistisch Forum, of lid waren van de voormalige SP-jongerenorganisatie Rood. Opeens zaten tientallen activisten uit de radicaal linkse hoek zonder partij. ‘De Socialisten’ is een vervolg op lokale initiatieven uit Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Rood sloot zich aan, waarmee – zoals partijvoorzitter Michel Eggermont het zegt – de Socialisten ‘de ouderenorganisatie van de jongerenorganisatie’ werd.
Bekende namen kom je bij hier niet tegen. Drie semi-bekende SP-gezichten hebben zich aangesloten: Eggermont, die tot voor kort Statenlid was in Utrecht, Floris Boudens, de weggestuurde lijsttrekker uit de stad Utrecht en oud-Europarlementariër Erik Meijer.
Lange stukken
Socialisten houden van lang vergaderen en lange stukken. De bijeenkomst duurt van 11.00 tot 20.00 uur en er is een conferentiebundel van negentig pagina’s. Dit komt neer op ruim een pagina per aanwezige. De partij heeft ergens tussen de twee- en driehonderd leden. Daarvan zijn er ongeveer zeventig naar Breda gekomen.
Vandaag staat het politieke programma op de agenda, maar daar is nog niet lang genoeg over gepraat, lezen we in het bestuursverslag. Er was te weinig tijd. Ook leden klagen ter plekke dat er onvoldoende over is gediscussieerd. Zij willen dat proces eerst goed afronden alvorens het programma aan te nemen. Over het einddoel – een samenleving die het kapitalisme heeft uitgebannen – zijn ze het wel eens, minder over de vraag wat de partij moet doen totdat die hemelse toestand is aangebroken.
Deze onenigheid wordt het duidelijkst als kandidaat-bestuurslid Erik Meijer spreekt. Hij wil geen vrijblijvende discussies over – letterlijk – een toekomstige revolutie. De partij kan in het gat op links springen door zich te richten op de zorgen van de arbeiders van nu. Al snel zegt een ander kandidaat-bestuurslid namens het Communistisch Platform in het bestuur te willen. De naam zegt het al: deze club houdt er een nogal theoretisch maatschappijvisioen op na. Het verschil met Meijer is zo groot dat je denkt: je kunt wel blijven vergaderen.
Meerdere clubjes
Voor een partij is eenheid nodig, maar de leden willen onderling hun verscheidenheid koesteren, horen we meerdere keren. Dat verlangen is begrijpelijk: deze diversiteit was niet toegestaan bij de SP. Daar mochten mensen geen twee petten op hebben en daarom mag dat bij de Socialisten wel. In de statuten wordt vastgelegd dat leden ook lid mogen zijn van andere gezelschappen zoals het Communistisch Platform. Het klinkt als een oplossing voor een oud probleem, maar dat is nog maar de vraag.
Tijdens de vergadering klinkt kritiek op enkele bestuurskandidaten, maar die is eigenlijk al direct irrelevant: er zijn te weinig kandidaten dus erg kritisch kan men sowieso niet zijn. Zo komen we op het fundamentele probleem van de Socialisten. Leden hebben vaak dubbele petten, omdat ze – geheel conform de eigen regels – ook zijn aangesloten bij clubs als Rood, Communistisch Platform, Bij1 of de Internationale Socialisten. Op links schieten clubjes steeds weer als paddestoelen uit de grond. Ze souperen allemaal tijd en energie op.
Kun je in meerdere organisaties actief zijn? Een partijlid vertelt dat hij zich heeft gekandideerd als co-voorzitter van Radicaal, de jongerenorganisatie van Bij1. De verschillen tussen de Socialisten en Bij1 zijn klein, vertellen meerdere aanwezigen. Het klinkt alsof er geen vuiltje aan de lucht is, behalve dan het praktische punt dat iemand die zo actief is bij Bij1 geen tijd meer heeft voor nóg een partij.
Wisselende loyaliteiten
Zaterdag lopen vaak dezelfde mensen naar de microfoon om commentaar te geven. Zo is daar een Utrechts lid van het Communistisch Platform, die over heel veel punten iets wil zeggen. Opeens snap je waarom de SP van deze types af wilde: waarom doet hij dat nou eigenlijk? Om van deze nieuwe partij een succes te maken, of om het Communistisch Platform intern een stevige positie te geven? Waar zijn al die leden met hun dubbele petten eigenlijk aan gecommitteerd? Waar steken ze wel en niet hun energie in?
De leden kunnen allemaal zelf kiezen en deze nieuwe partij lijkt vaak hun tweede keus. Hoe logisch is het eigenlijk dat een partij zoveel leden heeft die ook elders actief zijn? Door de geschiedenis bij de SP heeft deze vraag een sterk inhoudelijk-ideologische lading gekregen. De vraag is echter ook praktisch: welke prioriteiten hebben al deze mensen? Waar maken ze tijd voor? Waar steken ze energie in? Doen ze meer dan meevergaderen om te vertellen dat ze het met alles oneens zijn?
In de bestuursstukken lezen we dat de Socialisten zich te veel met interne zaken bezighouden en dat de blik meer naar buiten moet worden gericht. Er zijn tot dusver weinig activiteiten georganiseerd, de thematische netwerken lopen niet en de media staan niet in de rij. Iets zegt me dat dat niet gaat veranderen zolang de leden niet compromisloos voor hun nieuwe partij kiezen. En dat gaan ze niet doen.
Beeld: stemming bij de Socialisten in het Belcrumhuis. Foto: Chris Aalberts.
Waardeer dit artikel!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.