Kernenergie staat sinds lange tijd weer op de politieke agenda. Het kabinet is van plan twee extra kerncentrales te bouwen, waarschijnlijk bij de bestaande centrale in het Zeeuwse Borssele. Kernenergie wordt omgeven door twee discussies. De eerste is wat er gedaan moet worden met het afval dat door een kerncentrale wordt geproduceerd. De tweede gaat over veiligheid. Als er een ongeluk gebeurt, kan dat enorme gevolgen hebben voor een heel groot gebied. 

In Hoe het allemaal misging praten kunstenares Tinkebell en ik over dit laatste risico. Wat is precies het risico van radioactieve straling en wat gebeurt er als er een kernramp plaatsvindt? In Nederland denken we bij een kernramp al snel aan Tsjernobyl, de kerncentrale in de toenmalige Sovjet-Unie die in 1986 ontplofte en tot een grote evacuatie van de bevolking leidde. Dit ongeluk vond plaats voor de val van de muur en daarom hadden we er destijds weinig zicht op.

Er is een recenter ongeluk dat ons hier informatie over kan geven. Op 11 maart 2011 was er een grote zeebeving voor de oostkust van Japan, die een vloedgolf veroorzaakte die een einde maakte aan het leven van bijna zestienduizend mensen. In het Westen zijn we deze zeebeving alweer vergeten, maar weten we het gevolg nog wel: de meltdown van de kerncentrale in Fukushima. Er kwam een enorme hoeveelheid radioactieve deeltjes vrij en een groot gebied werd direct geëvacueerd.  

Flexibele normen 

Tinkebell bezocht dit gebied meerdere keren. Het is tot de dag van vandaag deels afgesloten vanwege het stralingsrisico. Ze schreef er het boek Het gevaar van angst over. Ze gaat onder meer in op wat de risico’s van deze straling zijn. Er zijn internationale normen afgesproken hoeveel straling een mens in een jaar tijd mag opvangen. Die norm is expres heel laag. Toen het kernongeluk in Fukushima eenmaal had plaatsgevonden, bleek deze norm echter flexibel.

Dat was deze deels al: als je in een vliegtuig of op een radiologie-afdeling van een ziekenhuis werkt, mag je aan veel meer straling blootstaan dan anderen. Anders zou niemand er kunnen werken. Dit is niet erg omdat het risico op bijvoorbeeld kanker maar heel beperkt stijgt. Zo komen we op de puzzel over stralingsnormen: in Japan bepaalt men deze op basis van de maatschappelijke gevolgen. Een hogere norm betekent minder evacuaties. 

Een hogere norm heeft ook een ander gevolg. Minder evacuaties is niet alleen praktisch, dit levert ook minder stress op. In Japan zijn meer mensen uit het rampgebied gestorven aan stress dan aan straling. 11 maart 2011 was een dodelijke datum, maar vooral door de vloedgolf en de angst, niet door de kernramp. In onze podcast bespreken we wat we hiervan moeten vinden nu Nederland twee nieuwe kerncentrales wil laten verrijzen.

De podcast Hoe het allemaal misging is te beluisteren via alle reguliere podcast-platformen waaronder Apple, Google en Spotify. Beeld: gevarenteken voor radioactiviteit. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.