Een quiz. Wanneer betrapte u Diederik Samsom op zijn enorme enthousiasme voor GroenLinks? Wanneer schreef Hedy d’Ancona een positief opiniestuk over de partij van Jesse Klaver? Wanneer deed Job Cohen dat? Wanneer heeft u oud-partijvoorzitter Nelleke Vedelaar horen zeggen dat GroenLinks voelt als háár partij? Voormalig Kamerleden Marit Maij en Kirsten van den Hul? Eerste Kamer lijsttrekker Mei li Vos? Heeft u ze ooit betrapt op diep doorleefde sympathie voor GroenLinks? Toch zijn al deze PvdA’ers er nu lid van.

GroenLinks dan. Heeft u Paul Rosenmöller – lijsttrekker voor de Eerste Kamer – ooit betrapt op sympathie voor de PvdA? Andrée van Es misschien? Oud-partijleider Bram van Ojik? Oud-Kamerleden Ineke van Gent, Linda Voortman en Nevin Özütok? Misschien heb ik niet opgelet, maar het is me ontgaan. Toch zijn al deze GroenLinks-prominenten nu ook PvdA-lid. Heeft u ze ooit deemoedig de kabinetsdeelname aan Rutte-II horen uitleggen? Zijn ze daartoe bereid? Ze steunen de PvdA toch?

Bij PvdA en GroenLinks is er fusiekoorts en nu hebben meerdere prominenten – maar ook lokale politici – bedacht dat ze lid willen worden van elkaars partij. De fusie-enthousiastelingen van het collectief Rood-Groen twitteren er enthousiast over. Een mooie PR-stunt om te laten zien dat de samenwerking verder moet gaan en het liefst moet leiden tot fusie. Als leden toch al bij beide partijen zitten is dat immers logisch, toch? Nou, nee dus.  

Fragiele partijen 

Een democratische partij is fragiel. Kijk naar partijen op de rechterflank die nooit democratische organisaties zijn geworden: FvD, JA21 en BVNL. Leden zijn klappende fans, niet volwaardige medebeslissers. De belangrijkste reden is dat ze de partij kunnen kapen. Het is de reden dat Geert Wilders nooit leden wilde. Op rechts is de angst dat extremisten lid kunnen worden en de koers verder verrechtsen. Door geen leden te hebben, of ze geen macht te geven, wordt dit voorkomen. 

Het idee dat je partijen kunt kapen is al eens uitgeprobeerd door – daar is hij weer – Sywert van Lienden. Hij bedacht tien jaar terug de G500: vijfhonderd jongeren die lid werden van alle middenpartijen om deze via de partijcongressen te bewegen tot generatie-vriendelijker beleid. Door bij elke partij vijfhonderd jongeren te laten aansluiten, zouden de verkiezingsprogramma’s overal te wijzigen zijn en zouden de partijen eindelijk voor broodnodige hervormingen kiezen. 

Bij de SP hadden ze ook dit soort problemen. Daar bestaat een ware traditie van communisten en andere linkse activisten die proberen de partij van binnenuit verder naar links te trekken. Het kostte de SP afgelopen jaar veel moeite zich te ontdoen van alle leden die niet accepteren dat de SP gematigder is dan zijzelf. De SP krijgt mede om deze reden het verwijt ondemocratisch te zijn, maar toch is dat twijfelachtig. De meerderheid steunde een andere koers dan de geroyeerde leden.

Partijen kapen

G500 werd een fiasco, de SP ontdeed zich van de communisten en op rechts heeft niemand ooit aan een serieuze partijdemocratie gebouwd. Daarmee zijn we terug bij PvdA en GroenLinks. Deze partijen zijn democratisch: leden kunnen bijdragen aan de koers en op een transparante manier strijden voor een politieke functie. Een groot goed waar PvdA en GroenLinks trots op moeten zijn. Natuurlijk is het prima als deze partijen uit vrije wil besluiten tot fusie, maar dan moet het proces wel eerlijk verlopen. 

Opeens zijn er dubbelleden: allemaal mensen die alleen lid worden om een bepaalde organisatorische koers te bepleiten. Op rechts of bij de SP zou je dat het kapen van de partij noemen. Al die dubbelleden zijn helemaal niet geïnteresseerd in de partij waar ze lid van worden, ze willen slechts fusie. Zij zorgen binnen beide partijen voor meer fusie-fans, hetgeen een open debat over de toekomst bemoeilijkt en stemmingen sneller in hun voordeel beslecht. 

Het zal allemaal wel goedbedoeld zijn en misschien is het zelfs simpelweg ondoordacht, maar in de praktijk zijn dubbelleden vooral een manier om tegenstanders van fusie naar de marge te verdrijven. Als die partijfusie zo ontzettend goed en logisch is, kunnen echte leden zonder inmenging van buitenstaanders toch ook wel de juiste keuze maken?

Beeld: prominente dubbelleden van PvdA en GroenLinks. Bewerking van foto’s verspreid via Rood-Groen. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.