Zou JA21 het ‘juiste antwoord’ op de instorting van FvD zijn? Verreweg de meeste politici van de partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga komen uit Forum en werden daar geconfronteerd met een partijleider die ze niet weg konden sturen maar die wel een steeds extremere koers ging varen. Zo zaten ze al snel met een dilemma. Moesten ze Forum verlaten en een ongewisse toekomst tegemoet gaan? Of moesten ze blijven waar ze waren en er het beste van maken? 

We weten hoe het is afgelopen. Veel FvD-politici hebben een tijdlang geprobeerd om bij Baudet te blijven, maar gaven de moed op. Er was een grens aan het relativeren van extremisme, het verzinnen van excuses en het suggereren dat FvD’ers er zelf geen enkele verantwoordelijkheid voor droegen. Steeds vaker moesten ze erkennen dat ze simpelweg met extremisme heulden en dat hun partij dit salonfähig probeerde te maken. Dat ze weg zijn bij Forum is mooi, maar doet aan die geschiedenis niets af. 

De vraag is immers hoe nu verder. JA21 doet alsof de partij geen extreme elementen bevat en anders is dan FvD. JA21 presenteert zichzelf als een partij die netjes, constructief en bestuurswaardig is, geen extremistische dingen roept maar juist haalbare voorstellen presenteert om het beleid in Nederland naar rechts te trekken. Dat zou JA21 doen zonder te vervallen in de zaken waar hun voormalig politiek leider in grossierde, zoals antisemitisme, racisme en aanvallen op de rechtsstaat.

Reflectie bij JA21? 

In onze podcast Hoe het allemaal misging praten Tinkebell en ik over de vraag of deze belofte klopt. Heeft JA21 zijn leven gebeterd? Zo zegt Joost Eerdmans dat hij wel wil samenwerken met de PVV en Forum, maar dat dat niet mogelijk is omdat andere partijen dat niet willen. Waarom zou je – als je net uit een extremistische beweging bent gestapt – weer met diezelfde partij om de tafel gaan zitten? Heb je dan wel echt iets geleerd? Heb je dan begrepen wat wel en niet acceptabel is? 

Er zijn vaker episodes in de geschiedenis waar we liever niet aan terugdenken, maar waarmee we wel in het reine moeten komen. Een voorbeeld zijn de voormalige communisten van de CPN die afstand moesten nemen van Moskou. Een ander voorbeeld is Tanja Nijmeijer, de Nederlandse FARC-strijdster in Colombia, waarvan niemand betwist dat ze moet reflecteren op haar strijd. Hoe moet die achteraf geëvalueerd worden? Wat was goed en wat was fout? Wat zijn de lessen uit het verleden? 

Dit soort processen hebben een doel: meer zicht krijgen op de waarheid, reflectie op het verleden en lessen voor de toekomst. De grote vraag is: hebben de politici van JA21 zo’n soort proces doorgemaakt? Het heeft er alle schijn van dat men na de breuk met Forum direct verder ging en er nooit ruimte is geweest voor echte bezinning. En dus is er nu alle ruimte om in oude fouten te vervallen. Wordt het niet eens tijd voor een lange dag op de hei? Alleen dan kan er sprake zijn van een echt nieuw begin. 

De podcast Hoe het allemaal misging is te beluisteren via alle reguliere podcast-platformen, waaronder Apple, Spotify en Google. Beeld: banner van JA21. Foto: Chris Aalberts. 

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan!
Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.